Stowarzyszenie Kupców Polskich (SKP)

Stowarzyszenie Kupców Polskich (SKP), oddział organizacji kupieckiej działającej w Królestwie Polskim od 1906. W Częstochowie SKP powstało w 1908; jego założycielami byli: → Gustaw Wolski, → Józef Nowiński, → Tadeusz Fijałkowski, → Józef Marczewski, → Cyprian Apanowicz, → Ignacy Tomczyk, Franciszek Paciorkowski, W. Pawlak, G. Loga, → Roman Pruszkowski. W 1921 SKP utworzyło i prowadziło → Szkołę Handlową SKP. W 1926 oddział częstochowski SKP usamodzielnił się, utrzymując jednak kontakty z centralą SKP w Warszawie. Od 1927 SKP należało do Naczelnej Rady Zrzeszeń Kupiectwa Polskiego. Od 1928 zaczęto zakładać oddziały wiejskie SKP w powiecie częstochowskim. W SKP istniały sekcje: drobnego kupiectwa, spożywczo-kolonialna, średniego kupiectwa. W siedzibie SKP (przy ul. Śląskiej) znajdowało się laboratorium dla przemysłu i handlu, organizowano kursy i wykłady branżowe (m.in. z dziedziny bankowości). Stowarzyszenie angażowało się w różne działania społeczne na rzecz biblioteki miejskiej (w 1920 przekazano pieniądze z Funduszu im. G. Wolskiego). Przy Stowarzyszeniu działały: biblioteka, Drużyny Śpiewacze (kierowane przez → Edwarda Mąkoszę) oraz Sekcja Miłośników Sceny; urządzano koncerty, wystawiano sztuki teatralne. Siedziba organizacji znajdowała się: od 1910 przy III Alei 54, Teatralnej 14, później pod nr 16 (od 1917 była to ul. Kościuszki), od 1918 przy ul. Centralnej 5 (Śląska), przy II Alei 33, na przełomie lat 20. i 30. przy ul. Kopernika 11, w początkach lat 30. przy II → Alei 24. Kolejnymi prezesami do 1939 byli: Gustaw Wolski, → Cyprian Apanowicz (1910), G. Loga, W. Sarjusz-Bielski (1913), I. Tomczyk, → Jerzy Cholewicki, → Franciszek D. Wilkoszewski, → Franciszek Jankowski. Sekcją drobnego kupiectwa SKP na początku lat 30. kierował Antoni Wolski. Czołowymi działaczami byli: → Leon Piotrowski, → Aleksander Włosiński, → Jan Płomiński, → Piotr Dębski, Czesław Nowicki, → Antoni Gmachowski, → Piotr Kozerski, → Feliks Ebert, → Henryk Koczalski, → Zdzisław Rylski.

Życie codzienne w Częstochowie w XIX i XX wieku, (J. Walczak), pod red. R. Szweda i W. Palusa, Częstochowa 1999, s. 100, 101, 104, 105; – „Gazeta Częstochowska” 1909, nr 136, s. 9, 1910, nr 58, s. 3, „Goniec Częstochowski” 1908, nr 29, s. 3, 1916, nr 110, s. 3, nr 159, s. 5, 1918, nr 28, s. 3, nr 72, s. 3, 1920, nr 88, s. 3, 1931, nr 49 (jubileuszowy), s. 20, 1932, nr 272, s. 5; „Kurier Częstochowski” 1921, nr 3, s. 3, „Kurier Codzienny” 1926, nr 113, s. 2.