Zakład Freblowski Stanisławy Ligęzówny

Zakład Freblowski Stanisławy Ligęzówny, w 1912 Stanisława Ligęzówna (Ligenzówna) podjęła starania o powołanie w Częstochowie kantoru pośrednictwa dla nauczycielek. Od tegoż roku pod nazwą Biura Kaucjonowanego Nauczycielskiego zaczął działać przy ul. Teatralnej 26 (dziś: al. Wolności 12) w kamienicy Kindermana (nieistniejąca już, w tym miejscu znajduje się „Market na Czerwonym”); S. Ligęzówna zajmowała się rekomendowaniem nauczycielek, ochroniarek, freblanek, bon oraz nauczycielek (także języków obcych i muzyki) oraz organizowała kursy dla ochroniarek i freblanek. Od 2 IX 1913 Ligęzówna prowadziła zakład freblowski (przedszkole), do którego przyjmowane były dzieci w wielu od lat 3 do 10. W 1917 zakład został przeniesiony do kamienicy przy ul. Teatralnej 9 (w październiku 1917 ul. Teatralna zmieniła nazwę na Kościuszki). Na zakończenie roku szkolnego organizowano popis wychowanków oraz prezentowane były prace ochroniarek; 7 V 1916 dzieci z freblówki zaprezentowały baśń sceniczną Dobra wróżka, a 8 V tr. freblanki odegrały jednoaktową sztukę Władysławy Izdebskiej Jest to cnota nad cnotami trzymać język za zębami. 2 V 1918 dzieci z freblówki wystąpiły w → Kinoteatrze Paryskim z przedstawieniem, z którego dochód przekazany został na szkołę; w czerwcu 1920 wystawiono sztukę Basia królewna, z której dochód przeznaczono na plebiscyt na Górnym Śląsku. W latach 20. Lięzówna prowadziła prywatną szkołę oraz przedszkole z ogródkiem przy al. Kościuszki 16; w 1927 do przedszkola uczęszczało 19 dzieci, a w 1928 – 25. W 1939 do szkoły chodziło ponad 200 dziewczynek i chłopców z lepiej sytuowanych rodzin. Przedszkole funkcjonowało także w latach okupacji niemieckiej 1939–45.

Zbigniew Grządzielski, Stan opieki nad dziećmi w Częstochowie w latach 1918–1939, „Almanach Częstochowy” 1990, s. 36; Bogdan Snoch, Z dziejów szkolnictwa w Częstochowie i regionie częstochowskim w latach 1918–1990, Częstochowa 1998, s. 65–66; – „Goniec Częstochowski” 1913, nr 244, s. 1, 1914, nr 111, s. 2, nr 240, s. 1, 1916, nr 103, s. 4, nr 104, s. 3, nr 188, s. 3, nr 198, s. 4, 1917, nr 146, s. 4, nr 183, s. 6, 1918, nr 95, s. 3; 1920, nr 133, s. 3; – „Szkolnictwo miasta Częstochowy 1939–1941” (rękopis w zbiorach Muzeum Częstochowskiego).