Sokolnicki (Nowina-Sokolnicki) Stanisław Teofil

Sokolnicki (Nowina-Sokolnicki) Stanisław Teofil (1893–1945), harcerz, członek Polskiej Organizacji Wojskowej, komendant obwodu częstochowskiego Związku Harcerstwa Polskiego, nauczyciel. Ur. 5 III 1893 w Wiktorowie, powiat sieradzki, był synem Zbigniewa (1850–1922) i Stefanii ze Strzeleckich (ok. 1860–1931), bratem Marii, zamężnej ze Stanisławem Moniuszką, kapitanem, 1925–37 dowódcą kompanii i batalionu 27 pułku piechoty w Częstochowie. Pochodził z patriotycznej zasłużonej dla kraju rodziny Sokolnickich herbu Nowina; jego stryj Ziemowit brał udział w powstaniu 1863–64, stryjeczny pradziadek Mikołaj poległ w powstaniu 1830–31, z tej rodziny pochodził też Michał, generał napoleoński.

Sokolnicki od 1900 mieszkał w Częstochowie, dokąd przenieśli się jego rodzice. Uczył się początkowo w rosyjskim Gimnazjum Męskim, należał tam do kółka patriotycznego. Po strajku szkolnym 1905 został usunięty ze szkoły i w 1906 podjął naukę w → I Polskim Gimnazjum, od 1913 w → Gimnazjum Męskim Wincentego Szudejki, gdzie zdał maturę. Za działalność w → Związku Młodzieży Postępowo-Niepodległościowym został aresztowany w grudniu 1910; od stycznia do kwietnia 1911 przetrzymywany był w więzieniu gubernialnym w Piotrkowie. Od 1913 należał do drużyny skautowej im. W. Łukasińskiego w Częstochowie. W 1914–16 jako członek → Polskiej Organizacji Skautowej brał udział w działaniach wspomagających Legiony Polskie. Od 1916 studiował na Politechnice Warszawskiej, a w 1917–20, z przerwami, prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1917 należał do Polskiej Organizacji Wojskowej (POW) w Warszawie, w listopadzie 1918 brał udział w rozbrajaniu Niemców w tym mieście. Wkrótce wstąpił do → lotnego oddziału kawalerii w Częstochowie. W grudniu tr. rozpoczął służbę w II batalionie → 27 pułku piechoty, od stycznia do sierpnia walczył w kampanii wołyńsko-galicyjskiej, brał udział w odsieczy Lwowa, później wraz ze swoim batalionem powrócił do Częstochowy. Podczas wojny z Rosją bolszewicką Sokolnicki był dowódcą harcerskich oddziałów pomocniczych na terenie Samodzielnego Obwodu Harcerskiego (SOH) w Częstochowie; funkcję komendanta SOH pełnił w okresie 6 VIII 1920 – 3 V 1924. W 1924 przeniósł się do Rudy Śląskiej, pracował tam w szkolnictwie. Ok. 1930 powrócił do Częstochowy, był nauczycielem w → Żeńskim Seminarium Nauczycielskim. W czasie okupacji niemieckiej pracował w biurze gminy Grabówka, brał udział w tajnym nauczaniu. Zm. 18 IX 1945 w Częstochowie, pochowany został na cmentarzu św. Rocha w sektorze 7, rząd 2, grób nr 5.

W małżeństwie (od 1934) z Zofią Myssak (1901–1977), miał dwoje bliźniąt: Annę (1935–), zamężną z Henrykiem Cierpiałem, oraz Zygmunta (1935–1997), mgr. inż. mechaniki.

Cmentarz św. Rocha w Częstochowie. Przewodnik biograficzny, pod red. J. Sętowskiego, Częstochowa 2012, s. 209; – Lech Kalikst Krupski, Pod znakiem Orła Białego i harcerskiej lilijki. Rzecz o wydarzeniach Częstochowy, Kłobucka i okolic w latach 1914–1947 na tle walk wyzwoleńczych, Wrocław 2008, s. 457–459 (biogram); – odpis z inskrypcji nagrobnej.