Rylski (Ścibor Rylski) Bolesław Henryk

Rylski (Ścibor Rylski) Bolesław Henryk (1893–1980), kupiec, przemysłowiec, działacz sportowy i patriotyczny, społecznik. Ur. 4 (lub 6) VI 1893 w Białej (Biała Podlaska), był synem → Zdzisława oraz Heleny z Łagunów.

Rylski ukończył Akademię Handlową w St. Gallen (Szwajcaria), później wyższe kursy administracji państwowej. Po studiach odbył roczną praktykę w firmie Bracia Jenike w Warszawie. Od grudnia 1914 pracował w komisji żywnościowej, a na początku 1918 w sekcji zakupów Magistratu miasta Częstochowy. Od II połowy 1918 był naczelnikiem II Wydziału Magistratu. W tym okresie należał do zarządu Stowarzyszenia Spożywców → „Obrona”. Od 1919 prowadził Dom Przemysłowo-Handlowy (przy ul. Kościuszki 19), był także właścicielem (do 1928) Domu Ajenturalno-Komisowego. Na początku lat 30. został właścicielem Huty Szkła „Stradom” (przy ul. Sobieskiego 34), w której produkowano szkło butelkowe. Rylski od 1911 należał do Towarzystwa Gimnastycznego (TG) → „Sokół”. Na początku listopada 1918 wraz z innymi członkami „Sokoła” przystąpił do organizacji → Obrona Narodowa i 10–11 XI tr. uczestniczył na terenie miasta w rozbrajaniu Niemców. Od początku lat 20. należał do zarządu „Sokoła” w Częstochowie; w okresie od 1927 do połowy lat 30. kilkakrotnie pełnił funkcję prezesa okręgu częstochowskiego TG „Sokół”. W okresie późniejszym zasiadał w zarządzie (był sekretarzem) tej organizacji. Jako przedstawiciel „Sokoła” od 1923 uczestniczył w posiedzeniach Powiatowego Komitetu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego. Rylski był członkiem częstochowskiego oddziału → Stowarzyszenia Kupców Polskich (SKP); od 1917 należał przy SKP do Koła Pracujących nad Rozwojem Przemysłu i Handlu. W 1920–39 był wielokrotnie wybierany do zarządu SKP, a od 1926 pełnił funkcję wiceprezesa tegoż stowarzyszenia. W 1921 był współzałożycielem Szkoły Handlowej SKP. W tym okresie wchodził w skład komisji dokształcającej przy Magistracie miasta Częstochowy. Rylski należał również do zarządu (od 1921 był sekretarzem) Stowarzyszenia Rzemieślniczo-Przemysłowego. W 1927 uczestniczył w tworzeniu nowej formacji prawicowej – Obozu Wielkiej Polski. W grudniu 1939 wszedł w skład Komitetu Miejscowego (później Społeczny Komitet Pomocy), którego zadaniem było zakwaterowanie i wyżywienie ludzi przesiedlonych przez Niemców ze Śląska, Poznańskiego, Gdańska i Łodzi do Częstochowy. W styczniu 1945, po wkroczeniu Armii Czerwonej do Częstochowy, został wywieziony wraz z synem Władysławem do Karagandy (wrócili w listopadzie tr.). Od 1946 prowadził Wytwórnię Wyrobów z Drutu, Blachy (od roku następnego Wytwórnia Artykułów Metalowych), a także Wytwórnię Wyrobów Szklanych oraz Hurtownię Szkła. Zm. 30 VIII 1980 w Częstochowie, został pochowany na cmentarzu Kule w kwaterze 24, rząd XI, grób 10.

Rylski był dwukrotnie żonaty. W małżeństwie z Leonorą Chochoł (→ Leonora Rylska), miał dwóch synów: Zbigniewa (1919–1967) i Władysława (1921–1992), właściciela wytwórni świecidełek w Częstochowie i Piotrkowie, uczestnika kampanii wrześniowej 1939. Powtórnie ożenił się z Margit Majewską; w małżeństwie tym nie miał dzieci.

Juliusz Sętowski, Cmentarz Kule w Częstochowie. Przewodnik biograficzny, Częstochowa 2005, s. 263; Teresa Drozdek-Małolepsza, Przyczynek do dziejów okręgu częstochowskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w latach 1919–1939, [w:] Wybrane problemy z najnowszych dziejów kultury fizycznej w Polsce (po 1918 roku), pod red. E. Małolepszego, A. Nowakowskiego, M. Ponczka, Częstochowa 1997, s. 54, 61, Eligiusz Małolepszy, Wacław Baczyński, Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” na ziemi częstochowskiej w latach 1906–1993. Zarys dziejów, Częstochowa 1994; Eligiusz Małolepszy, Kultura fizyczna i przysposobienie wojskowe w Częstochowie i powiecie częstochowskim w latach 1918–1939, Częstochowa 1996; 80 lat Zespołu Szkół im. Jana Kochanowskiego w Częstochowie, Częstochowa 2002, s. 6; Jan Walczak, Stowarzyszenia społeczne w Częstochowie w okresie Drugiej Rzeczypospolitej (1918–1939), [w:] Życie codzienne w Częstochowie w XIX i XX w., Częstochowa 1999, s. 98; – Stanisław Rybicki, Pod znakiem lwa i kruka. Fragmenty wspomnień z lat okupacji, Warszawa 1990; – Książka adresowa miasta Częstochowy 1947, Częstochowa 1947, s. 96, 99; – „Express Częstochowski” 1929, nr 28, s. 4; „Goniec Częstochowski” 1926, nr 286, s. 3, 1930, nr 4, s. 6, 1938, nr 268, s. 4; „Kurier Częstochowski” 1919, nr 41, s. 7, nr 1, s. 4; – Archiwum Państwowe w Częstochowie, Magistrat Częstochowy 5010, 5012, 4800; Urząd Stanu Cywilnego w Częstochowie, akt zgonu nr 1880/1980; – informacje synowej, Wiesławy Rylskiej z Częstochowy oraz dokumenty i fotografie w jej posiadaniu; – odpis z inskrypcji nagrobnej.