Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dziecka (RTPD)

Robotnicze Towarzystwo Przyjaciół Dziecka (RTPD), organizacja społeczna założona w 1926, która powstała z przekształcenia powstałego w 1919 Robotniczego Wydziału Wychowania Dziecka i Opieki nad Nim przy Centralnym Komitecie Wykonawczym Polskiej Partii Socjalistycznej. RTPD prowadziło szkoły, przedszkola, poradnie wychowawcze, zakłady opiekuńcze, świetlice. Działało do 1939, reaktywowane w 1944. W 1949 połączone z Chłopskim Towarzystwem Przyjaciół Dzieci w Towarzystwo Przyjaciół Dzieci. Częstochowskie RTPD organizowało zajęcia pozaszkolne, wycieczki turystyczne, od 1923 do II połowy lat 30. kolonie letnie w Olsztynie k. Częstochowy, od 1928 również w Łobodnie, a w I połowie lat 30. w Grodzisku k. Kłobucka (1933), w Mirowie k. Częstochowy (1934). W Olsztynie wypoczywało 60 dzieci, a po wybudowaniu tam w 1927 budynku kolonijnego – 120. Opiekunkami na koloniach były: Alicja Tomaszewska (zarazem kierowniczka kolonii), Danuta Kanus, Maria Bruś. Od 1927 RTPD organizowało w Częstochowie półkolonie letnie; o charakterze wypoczynkowo-dożywiającym, prowadzono je w budynkach szkół powszechnych, dzieci znajdowały się pod opieką lekarza; w lipcu tr. na Ostatnim Groszu i w → Parku 3 Maja uruchomiono dwa 30-dniowe turnusy dla ok. 300 dzieci. Na rzecz RTPD przeznaczano część środków finansowych gromadzonych podczas corocznych akcji pn. → Tydzień Dziecka. RTPD prowadziło w Częstochowie świetlice, posiadało też własną kuchnię. Do 1939 czołowymi działaczami byli: → Józef Kaźmierczak, → Karol Kanus, Leszczyński (instruktor wychowania fizycznego). Reaktywowane w Częstochowie w I połowie 1945, prowadziło zajęcia kulturalne, sportowe, organizowało wycieczki turystyczne. W marcu 1946 otworzyło w Częstochowie wzorowe przedszkole dla dzieci robotniczych przy ul. Kopernika 6; w tym budynku znajdowała się siedziba RTPD.

Michał Czajka, Marcin Kamler, Witold Sienkiewicz, Leksykon historii Polski, Warszawa 1995, s. 1125; – Zbigniew Grządzielski, Stan opieki nad dziećmi w Częstochowie w latach 1918–1939, „Almanach Częstochowy” 1990, s. 38, 39; Z dziejów najnowszych Częstochowy, pod red. R. Szweda i W. Palusa, Częstochowa 1995, (J. Mizgalski), s. 120; – „Głos Narodu” 1945, nr 70, s. 3, 1946, nr 3, s. 4, nr 77, s. 4; – materiały (fotografie) w zbiorach Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy Muzeum Częstochowskiego.