Resursa Obywatelska

Resursa Obywatelska, instytucja towarzysko-społeczna założona w Częstochowie w 1867. Mieściła się wówczas we własnym lokalu w kamienicy przy I Alei 9. Od lat 70. XIX w. Resursa Obywatelska (nazywana też Resursą Miejską) funkcjonowała przy I → Alei 12 (dom Wolbergów); znajdowały się tam bufet, sala do gier i biblioteka. Według statutu z 1868 członkami Resursy mogli być „nie tylko wojskowi i urzędnicy cywilni, lecz i osoby innych stanów z mieszkańców miasta i powiatu, mające prawo znajdowania się w towarzystwie stosownie do położenia albo wychowania”. Stowarzyszenie to miało charakter elitarny (przynajmniej w początkowym okresie funkcjonowania). Honorowym członkiem Resursy był gubernator piotrkowski. Od 6 X 1890 funkcjonowała na podstawie ustawy wydanej dla tego rodzaju instytucji w Królestwie Polskim. Prezesem Resursy (na mocy ustawy) był naczelnik powiatu częstochowskiego, zarząd stanowiło dwanaście osób. Członkami Resursy mogli zostać mieszkańcy Częstochowy i jej okolic. Kandydaci na nowych członków byli przedstawiani przez dwóch członków stałych, każda nowa kandydatura była poddawana pod głosowanie (tajne). W początkach XX w. liczyła ponad 100 członków (którzy opłacali roczną składkę w wysokości 15 rubli). W Resursie znajdowała się biblioteka (w 1902 posiadała 506 książek) oraz czytelnia czasopism (prenumerowano 17 tytułów). Lokal był czynny codziennie (od 11 rano do 12 w nocy). Przebywanie w nim po północy było dozwolone za odpowiednią opłatą (za każdą godzinę nad ranem – 10 rubli). Wszelkie gry były płatne; dotyczyło to bilardu i gier stolikowych (np. opłata za stolik z dwoma świecami i dwoma taliami kart wynosiła 1,5 rubla). Odbywały się tu spotkania miejscowych stowarzyszeń, m.in. → Towarzystwa Dobroczynności dla Chrześcijan (10 II 1900 odbyło się tu pierwsze zebranie), → Towarzystwa Lekarskiego Częstochowskiego (które we wrześniu 1901 miało tu pierwsze inauguracyjne posiedzenie). Od lat 70. XIX w. organizowano tu koncerty (m.in. w 1882 występowała primadonna teatru warszawskiego Bronisława Dowiakowska), zabawy taneczne, maskarady, cotygodniowe wieczorki. Członkowie Resursy gromadzili fundusze (organizując np. koncerty) na cele społeczne i dobroczynne, m.in. na wpisowe dla najuboższych uczniów rządowego → Gimnazjum Męskiego w Częstochowie. Budżet roczny Resursy wynosił (ok. 1902) 2300 rubli. Działalność tej instytucji zamierała od ok. 1904. Do wybuchu wojny w 1914 funkcjonowała przy II → Alei 27 (Dom Kohna).

Franciszek Sobalski, Ciekawostki o dawnej resursie miejskiej, „Nad Wartą” 1960, nr 2, s. 5; – Handlowiec. Kalendarz dla spraw handlu i przemysłu m. Częstochowy na 1913 r., [Częstochowa 1913?], s. 206; Handlowiec. Kalendarz dla spraw handlu i przemysłu m. Częstochowy na 1914 r., [Częstochowa 1914?], s. 21; Rocznik częstochowski. Kalendarz na rok 1903 wydany na korzyść Towarzystwa Dobroczynności dla Chrześcijan w Częstochowie, Częstochowa 1903, s. 86, 87; – „Tydzień” [Piotrków] 1875, nr 12, s. 4, 1893, nr 49, s. 1, 2; – materiały w zbiorach Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy Muzeum Częstochowskiego.