Poligon Aniołów

Poligon Aniołów, dawny wojskowy teren ćwiczeń, położony w Aniołowie (obecnie w granicach Częstochowy). Powstał przed I wojną światową jako poligon dla wojsk rosyjskich, stacjonujących w koszarach przy ul. Szkolnej (Dąbrowskiego). Po 1918 szkoliły się tam jednostki → 7 Dywizji Piechoty Wojska Polskiego: → 27 pułk piechoty z Częstochowy, 25 pułk piechoty z Piotrkowa Trybunalskiego, 74 pułk piechoty z Lublińca, → 7 pułk artylerii lekkiej, →7 dywizjon artylerii ciężkiej i jednostki sapersko-pionierskie. Prowadzono na tym terenie ćwiczenia ze strzelania artyleryjskiego, ćwiczenia bojowe, takie jak natarcie, tyraliera, okopywanie się w ziemi, natarcie w pełnym rynsztunku. Wybudowano tam rzutnie do rzucania granatami, wykopano transzeje i wykonano zasieki z drutu kolczastego. W 1926 zbudowano na terenie poligonu → strzelnicę garnizonową. Planowano także wzniesienie budynku szpitala wojskowego (w rejonie obecnej ul. Kukuczki). W czasie okupacji niemieckiej poligon był nadal używany, szczególnie w drugiej fazie wojny – Niemcy szkolili tam bataliony i kompanie rezerwowe. Na Aniołowie składowano również broń i materiały niebezpieczne. Po 1945 ćwiczyły tam oddziały Wojska Polskiego. 14 VI 1945 na poligonie przeprowadzono dziesięciogodzinną akcję detonowania niewypałów, zwiezionych z Częstochowy po rozminowaniu miasta. Obiekt funkcjonował do lat 50. W 1960 powstał projekt zaadaptowania terenu na park leśny; tworzono go m.in. w czynach społecznych. Dawny poligon, jako → Lasek Aniołowski stał się miejscem rekreacji dla mieszkańców dzielnicy Północ (część jego obszaru zajęła w latach 70. trasa szybkiego ruchu Warszawa – Katowice). Realizując plan uporządkowania terenu byłego poligonu, między 16 VIII a 12 X 2006 przeprowadzono tam akcję rozminowania; znaleziono 854 pociski artyleryjskie, 1034 granaty moździerzowe, 28 granatów ręcznych, trzy panzerfausty oraz 500 zapalników; zdetonowano je na Pustyni Siedleckiej.

Aleksander Gąsiorski, Jan Dobrowolski, 27 pułk piechoty w Częstochowie, s. 161, 164 (maszynopis w zbiorach Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy Muzeum, Częstochowskiego); – „Gazeta Wyborcza Częstochowa” 2016, nr 223, s. 9; „Głos Narodu” 1945, nr 100, s. 3, nr 132, s. 4; „Puls Regionu” 2006, nr 32, s. 12; „Życie Częstochowy” 1963, nr 279, s. 6.