Państwowe Seminarium Wychowawczyń Przedszkoli

Państwowe Seminarium Wychowawczyń Przedszkoli, pierwotnie od 1896 była to szkoła początkowa. Po uzyskaniu w 1901 koncesji od władz rosyjskich na kursy freblowskie, funkcjonowała jako zakład dla ochroniarek (wychowawczyń przedszkola) oraz przedszkole, w którym uczennice odbywały ćwiczenia. W 1921, po przekształceniu w seminarium, szkoła została upaństwowiona i przyjęła nazwę Państwowe Seminarium Ochroniarskie im. Narcyzy Żmichowskiej. Seminarium mieściło się w budynku przy ul. Kościuszki 31, przełożoną szkoły była (do 1933) → Maria Kaczorowska-Żelisławska. Szkoła była dwuletnia, a od r. szkolnego 1930/31 trzyletnia. Na terenie szkoły działały liczne organizacje: Koło Pracy dla Państwa, Liga Morska i Kolonialna, → Polski Czerwony Krzyż (PCK), → Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej, II Drużyna Harcerska, Przysposobienie Wojskowe Kobiet, → Sodalicja Mariańska. Uczennice seminarium angażowały się w działania społeczne i kulturalno-oświatowe, współpracowały z Pocztowym Przysposobieniem Wojskowym, Zarządem Koła nr V Rodziny Rezerwistów, korespondowały z dziećmi z Olszanki na Polesiu, z żołnierzami Korpusu Ochrony Pogranicza (batalion „Ostróg”), dokonywały wpłat na obligacje Pożyczki Narodowej oraz na Komitet Budowy Kopca J. Piłsudskiego na Sowińcu (w 1935 podczas wycieczki do Krakowa pracowały przy jego wznoszeniu), przekazywały prezenty dla dzieci polskich w Belgii i w Niemczech, ofiarowały ozdoby choinkowe dla świetlicy żołnierskiej → 27 pułku piechoty, wspomagały biedne dzieci z PSP nr 1, organizowały uroczystości patriotyczne, składały wieńce na grobach powstańców śląskich, urządzały amatorskie przedstawienia teatralne (m.in. w 1934 sztukę Okrężne J. Korzeniowskiego), brały udział w powitaniach żołnierzy 27 pp wracających z ćwiczeń; hospitowały lekcje w innych placówkach szkolnych, brały udział w wycieczkach krajoznawczych (m.in. do Gdyni, Warszawy, Poznania, Lwowa, Zakopanego, Ojcowa, Kromołowa, Kłobucka), uczestniczyły w obozach Przysposobienia Wojskowego i szkoleniach PCK. Seminarium prowadziło przedszkole – kierowała nim Mieczysława Jaskórzyńska, wychowawczynią była Kazimiera Jurakowska. W 1936, po likwidacji Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Męskiego im. T. Kościuszki „ochroniarki” przeniosły się do budynku przy ul. → Jasnogórskiej 64. W 1937 szkoła została przemianowana na Państwowe Seminarium dla Wychowawczyń Przedszkoli. W 1933–37 liczba uczennic wynosiła 90 i więcej (nie przekraczała jednak 100). W 1945, po zajęciu budynku na kwatery przez polskie wojska, Seminarium funkcjonowało w zabudowaniach gimnazjum im. J. Słowackiego (przy ul. Kościuszki). We wrześniu tr. wróciło na poprzednie miejsce. Kadrę pedagogiczną szkoły w 1921–39 stanowili: dyrektorki – M. Kaczorowska-Żelisławska (do 1933), Maria Ostrzycka; nauczyciele: – Wacław Jełowicki (przyroda), Henryka Ostrzycka, Wiktoria Zubikówna (z Gimnazjum im. J. Słowackiego – muzyka i śpiew), Wanda Kossowówna (z Gimnazjum SS. Nazaretanek – gimnastyka), → Władysław Rudlicki, Stefania Bobnowska (zajęcia praktyczne), Alicja Chachulska (gimnastyka), → Jarosław Awgulewicz (matematyka), Józef Cichoń (muzyka), J. Kret (pedagogika), Tadeusz Książek (przyroda i fizyka), Michał Sidor (przedmioty pedagogiczne), Dionizy Ley (przedmioty pedagogiczne), Antoni Sleinder (roboty ręczne), Jan Szust (rysunki); doktorzy → Karol Tomaszewski, → Stanisława Horzelska (do 1936), A. Purzycka (1936/37); prefekci – ks. → Antoni Grochowski, ks. → Franciszek Gryglewicz (do 1933), ks. Władysław Karlik, ks. → Ludwik Gietyngier.

Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminariów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych, zestawił Zygmunt Zagórowski, Warszawa–Lwów 1924, s. 355; Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminariów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych, Rocznik II, zestawił Zygmunt Zagórowski, Warszawa–Lwów 1926, s. 412–413; – „Goniec Częstochowski” 1932, nr 137, s. 2; – „Kronika Państwowego Seminarium Wychowawczyń Przedszkoli”, t. 1, (w zbiorach Biblioteki Głównej Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie, sygnatura 80 000 038); – materiały w zbiorach Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy Muzeum Częstochowskiego.