Mączyński Józef

Mączyński Józef (1871–1957), malarz. Ur. 7 III 1871 w Częstochowie, był synem Mateusza.

Pierwszych lekcji malarstwa udzielał mu ojciec, następnie od 1889 trzy lata uczył się w Klasie Rysunkowej Wojciecha Gersona. W czasie studiów, za rysunek z natury otrzymał I Odznaczenie, później medal srebrny oraz dwie pochwały. Dalsze studia mógł kontynuować dzięki stypendium im. Józefa Simmlera (1896–1897) oraz stypendium z funduszów Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych (1898, 1899/1900), które uzyskał, wygrywając konkurs Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Studiował w Paryżu (1898–99) w Académie Julian oraz w Académie Vitti, ponadto przebywał w Rzymie, Florencji i na Capri, ponownie w Paryżu i w Bretanii. Wykonał wówczas wiele studiów. Zagrożony chorobą płuc, jakiś czas spędził w Merano we Włoszech. Około 1902 wrócił do kraju i zamieszkał w Warszawie, gdzie miał pracownię. W 1913, po śmierci ojca osiadł na stałe w Częstochowie, nie będąc jednak już tak czynnym w życiu artystycznym jak wcześniej. W 1915 uczęszczał na kursy samokształceniowe dla inteligencji. W 1919 działał w komitecie wystawienia w Częstochowie pomnika Adama Mickiewicza oraz został wybrany na sekretarza Komisji Kulturalno-Artystycznej, w 1924 został członkiem Komisji Budowy Pomnika Wolności w Częstochowie. Część czasu poświęcił pracy pedagogicznej, ucząc rysunku w I i II Gimnazjach Państwowych. Malował dużo, z powodzeniem uprawiał akwarelę, rysował pastelami, wiele prac wykonał w technice olejnej. Szczególnie interesował go pejzaż, co wiązało się zapewne ze studiami we Francji, ponadto malował portrety i sceny rodzajowe, często wprowadzał motyw ulubionego konia (nazywany był „częstochowskim Kossakiem” lub „koniarzem”). Wiele obrazów Mączyńskiego tematycznie związanych jest z częstochowskim regionem (nie wszystkie znane z autopsji). Wystawiał w Warszawie w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w 1894–97, 1899–1903, 1908, 1911–12 i w Salonie Aleksandra Krywulta w 1899–1905. W Częstochowie prace Mączyńskiego były eksponowane w 1913 w Salonie Sztuki, w 1918 w Bibliotece Miejskiej, w 1921 w lokalu → „Lutni”, w 1932 w → Towarzystwie Przyjaciół Francji, w 1938 w Salonie „Lit-Arsu”. Po wojnie brał udział w wystawach oddziałowych Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP): 1945, 1946, 1949, 1954. W 1947 wystawił swe prace w miejscowym muzeum z obrazami ojca i dziadka (Mateusza i Franciszka), a w 1950 odbyła się jego wystawa jubileuszowa z okazji 60-lecia pracy. Zm. 30 I 1957 w Częstochowie, pochowany został na cmentarzu św. Rocha, w sektorze 3, rząd 1, grób nr 5. Odznaczony Medalem Niepodległości (1937). Prace jego znajdują się w → Muzeum Częstochowskim (obrazy olejne, akwarele, rysunki, szkice i dwa szkicowniki), w Muzeum Narodowym w Warszawie, w Muzeum Ziemi w Mławie, w Muzeum Okręgowym w Sandomierzu, w Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku i w posiadaniu prywatnym.

Mączyński nie założył rodziny.

Słownik biograficzny ziemi częstochowskiej, t. I, red. A. Zakrzewski, Częstochowa 1998 (A. Jaśkiewicz), s. 88–90.