Boliński Stanisław

Boliński Stanisław (1894–1976), pseudonim Jawor. Podoficer Wojska Polskiego, komendant okręgu częstochowskiego Polskiego Związku Wolności. Ur. 29 VI 1894 w Starzenicach, powiat wieluński, był synem Juliana, pracownika gorzelni w majątku Starzenice, oraz Ludwiki.

Boliński ukończył 4 klasy Gimnazjum Handlowego w Wieluniu, a później rozpoczął pracę zarobkową. W listopadzie 1918 uczestniczył w rozbrajaniu Niemców. W tr. wstąpił do Wojska Polskiego; brał udział w obronie Lwowa, a później w walkach z Czechami w okolicach Cieszyna. W 1920 uczestniczył w wojnie z Rosją bolszewicką; w bitwie pod Czartoryskiem w lipcu tr. jako dowódca → 27 pułku piechoty (pp), z własnej inicjatywy na czele 30 żołnierzy uderzył na tyły nacierającego batalionu nieprzyjacielskiego, doprowadzając do jego rozbicia. W 1921–39 w stopniu starszego sierżanta pełnił funkcję podoficera administracyjnego koszar 27 pp w Częstochowie. Wraz z pułkiem brał udział w kampanii 1939. Od listopada tr. należał w Częstochowie do → Polskiego Związku Wolności (PZW); zwerbował do organizacji grupę byłych wojskowych pułku. Pełnił funkcję komendanta obwodu Śródmieście, a w 1942–44 zastępcy komendanta okręgu częstochowskiego (→ Feliksa Barteckiego) oraz szefa wywiadu. W ramach akcji „N” współorganizował przerzut bibuły do Rzeszy. Od marca do listopada 1944 w stopniu kapitana był komendantem okręgu częstochowskiego, a także okręgu śląskiego PZW. W listopadzie 1944 został aresztowany przez Gestapo. W początkach 1945 odzyskał wolność. W roku następnym ponownie został zatrzymany, tym razem przez radzieckie NKWD. Do 1949 był na zesłaniu w Kazachstanie. Po powrocie do Polski od 1950 pracował w → Częstochowskim Przedsiębiorstwie Budownictwa Przemysłowego. Zm. 4 IX 1976 w Częstochowie, pochowany został na cmentarzu Kule w Częstochowie, w kwaterze 3, rząd XII, grób 10. Odznaczony Krzyżem Virtuti Militari (za wojnę 1920).

Jego żoną była Janina Oziębło (1904–1968), córka właściciela zakładu tapicerskiego. We wrześniu 1939 ewakuowana na wschód, została aresztowana przez Rosjan i wywieziona do łagru. Od 1943 w stopniu porucznika służyła w Pomocniczej Służbie Kobiet w armii generała Andersa. W 1946 powróciła do Polski. W małżeństwie z nią miał dwoje dzieci: syna Ireneusza (1924–), prokuratora Wojska Polskiego, później adwokata, oraz córkę Helenę Jadwigę (1926–), zamężną Kurowską, tancerkę.

Juliusz Sętowski, Cmentarz Kule w Częstochowie. Przewodnik biograficzny, Częstochowa 2005, s. 38; Grzegorz Łukomski, Bogusław Polak, Andrzej Suchcitz, Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. Wykazy odznaczonych za czyny z lat 1863–1864, 1914–1945, Koszalin 1997, s. 116; – 27 pułk piechoty w dniu swego 10-lecia 1918–1928, Częstochowa 1929, s. 27–28; Andrzej Gała, 50 lat niepodległościowych działań zbrojnych na ziemi częstochowskiej 1906–1956, t. I, Częstochowa 1999, s. 79–80 (biogram); Zbigniew Grządzielski, Był taki czas… Okupacyjne epizody Częstochowy i powiatu częstochowskiego w latach 1939–1945, Częstochowa 2000; Franciszek Wielgut, Katechizm żołnierza polskiego, Częstochowa 1926, s. 76; – „Gazeta w Częstochowie” 2000, nr 176, s. 5; – Urząd Stanu Cywilnego w Częstochowie akt zgonu nr 1657/1976; – informacje Ryszarda Taborskiego z Częstochowy; – odpis z inskrypcji nagrobnej.