Szyszkowski Paweł

Szyszkowski Paweł (1791–1839), właściciel drukarni i zakładu introligatorskiego, wydawca, rytownik. Ur. w 1791 w Brzeźnicy k. Pajęczna, był synem → Piotra Szyszkowskiego i Kunegundy z Falkowskich.

Zawodu nauczył się w drukarni konwentu paulinów. W 1827, po kilkuletnich staraniach, otrzymał zgodę Wydziału Administracyjnego Komisji Województwa Kaliskiego na założenie własnej drukarni – wcześniej kupował wydrukowane na Jasnej Górze książki, oprawiał w swoim zakładzie i zajmował się ich sprzedażą, m.in. w Warszawie. Z czasem sam zaczął drukować poszukiwane przez pielgrzymów modlitewniki, zbiory pieśni i kalendarze, założył także litografię. Działalność wydawnicza Szyszkowskiego zaniepokoiła władze drukarni jasnogórskiej posiadającej przywilej królewski z 1706, zabraniający innym oficynom przedruku książek wydawanych w drukarni konwentu. Spór z zarządem drukarni jasnogórskiej doprowadził (w 1836) do procesu sądowego, w który zaangażowane były także władze wojewódzkie (rząd gubernialny kaliski), adiunkt obwodu wieluńskiego oraz inspektor policji miasta Częstochowy; sprawa dotarła do Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych Duchowych i Oświecenia Publicznego w Warszawie – jej rozstrzygnięcie nastąpiło dopiero po śmierci Szyszkowskiego (drukarnią zarządzał wówczas jego syn Jan Paweł). Szyszkowski należał do bardziej zamożnych obywateli, posiadał dom murowany nr 19 oraz dom przy Jasnej Górze nr 67 mieszczący drukarnię, introligatornię i litografię, ponadto grunty wraz zabudowaniami gospodarczymi. Należał do pożyczkobiorców z tzw. funduszu żelaznego na wybudowanie domu na sumę 8 tys złp. Był starszym zgromadzenia introligatorskiego w Częstochowie, jego podpis widnieje na akcie → połączenia Starej i Nowej Częstochowy. Znajdujący się w zasobach Archiwum Państwowym w Częstochowy testament Szyszkowskiego, sporządzony w 1838, ze szczegółowym wyliczeniem majątku, pozwala uznać go za jednego z najbogatszych mieszkańców. Drukarnię Szyszkowskiego wymienia Samuel Orgelbrandt w swej Encyklopedii. Zm. 28 I 1839, pochowany został na cmentarzu św. Rocha, tablica komemoracyjna nie zachowała się.

Był trzykrotnie żonaty: z Agnieszką z Nesselmanów (zm. przy połogu), z Agnieszką z Luksów, a po jej śmierci (1833) z Wiktorią Pawłowską, wdową po Błażeju Luksie. Z drugiego małżeństwa pozostali synowie: Józef (1815–), Jan Paweł (1823–) oraz Ignacy (1826–1856).

Częstochowa. Dzieje miasta i klasztoru jasnogórskiego, t. 2, Częstochowa 2005, s. 255; Henryk Czerwień, Drukarnia Paulinów w Częstochowie w latach 1730–1863, Bytom 1998, s. 62; Witold Mielczarek, Pierwsze zakłady drukarskie i zakłady poligraficzne w Częstochowie, „Ziemia Częstochowska” 1976, t. XI, s. 229–231; Dariusz Złotkowski, „Wiedząc dobrze to z wyroków Boga Najwyższego, iż kto się rodzi, umierać musi....”. Testamenty z połowy XIX wieku w świetle akt notariuszy częstochowskich, cz. III, Częstochowa 2011, s. 128–134.