Szczodrowski Jan Teodor

Szczodrowski Jan Teodor (1889–1962), prezydent Zawiercia, później Częstochowy. Ur. 9 XI 1889 w Pułtusku, był synem Józefa, ziemianina, i Reginy z Góreckich.

Uczęszczał do Warszawskiej Szkoły Realnej, a od 1903 do gimnazjum Chrzanowskiej w Warszawie; w 1905 brał udział w strajku szkolnym. Po otrzymaniu matury w 1907 wyjechał do Szwajcarii, gdzie podjął studia w Wyższej Szkole Handlowej (Handels Hochschule) w St. Gallen. W 1913 ukończył uczelnię i powrócił do kraju. W 1914 został powołany do służby w wojsku rosyjskim i do 1917 brał udział w walkach na froncie. Od końca 1918 służył w Wojsku Polskim (WP); w stopniu porucznika uczestniczył w wojnie z Rosją bolszewicką. W 1918–20 studiował w Szkole Nauk Politycznych w Warszawie, a po jej ukończeniu pracował w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. W 1925 w stopniu majora przeszedł do rezerwy i podjął pracę w Urzędzie Wojewódzkim w Lublinie. W 1928 powrócił do Warszawy, był dyrektorem Wojskowego Zjednoczenia Spożywczego, później został dyrektorem I Miejskiej Piekarni Mechanicznej. Na początku 1930 objął stanowisko dyrektora Miejskiego Zakładu Zaopatrzenia miasta Warszawy. 22 I 1934 został nominowany przez ministra spraw wewnętrznych na Tymczasowego Przełożonego Zarządu Miasta Zawiercia; później został wybrany na prezydenta Zawiercia. Funkcję tę pełnił do 19 I 1937, mimo że 26 XI 1936 wybrano go na prezydenta Częstochowy. Do wyboru Szczodrowskiego na to stanowisko doszło w wyniku porozumienia klubów w Radzie Miasta: Polskiego Bloku Gospodarczego (sanacji) i → Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS); prezydentem Częstochowy pozostawał do wybuchu wojny. Jako prezydent Zawiercia, a później Częstochowy, Szczodrowski szczególnie zaznaczył się w rozwiązywaniu problemów związanych z kryzysem ekonomicznym; m.in. od października 1937 przewodniczył Obywatelskiemu Komitetowi Pomocy Bezrobotnym, a w 1938 był inicjatorem utworzenia, a później prezesem Koła Przyjaciół Organizacji Młodzieży Pracującej; obejmowało ono swym zasięgiem młodzież robotniczo-rzemieślniczą pozostającą bez pracy. Przewodniczył też Komitetowi Pomocy Dzieciom i Młodzieży. Od 1930 był członkiem → Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem (BBWR), a następnie → Obozu Zjednoczenia Narodowego (OZN); w 1938 był w zarządzie OZN w Częstochowie. W końcu sierpnia 1939 na apel Szczodrowskiego, który był komendantem obrony przeciwlotniczej miasta, ludność Częstochowy wzięła udział w kopaniu rowów przeciwlotniczych. W pierwszych dniach września 1939 wraz z wiceprezydentem Częstochowy → Józefem Dziubą wyjechał do Warszawy, skąd po kilku tygodniach powrócił do Częstochowy. W październiku tr. kierował Gimnazjum i Liceum Handlowym Stowarzyszenia Kupców Polskich. Aresztowany 9 XI 1939 przez Niemców, do połowy stycznia 1940 przetrzymywany był w więzieniu na Zawodziu w Częstochowie. Po zwolnieniu zamierzał wyjechać z miasta, lecz ostatecznie zrezygnował z tego zamiaru i wskutek interwencji okupacyjnego burmistrza Częstochowy → Stanisława Rybickiego powierzono mu stanowisko kierownika Biura Sprzedaży Węgla „Silemin”. W II połowie 1945 został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego i osadzony w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie. Zwolniono go w 1946, lecz warunki więzienne odbiły się na jego zdrowiu. Zm. 16 IX 1962 w Częstochowie, pochowany został na cmentarzu św. Rocha w sektorze 1, rząd 1, grób nr 7. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1938).

W małżeństwie (zawartym 27 IX 1913) z Zofią z Krąkowskich miał dwóch synów: Wacława i Kazimierza (31 XII 1919–) oraz córkę Halinę, zamężną Kaczmarską (8 IX 1917–).

Kazimierz Ciechanowicz, Biografie Zawiercian, Zawiercie 1996, s. 49 (nota biograficzna i podobizna Szczodrowskiego); – Jerzy Abramski, Zawiercie, Zawiercie 1994, s. 465; Witold Mielczarek, Prasa polityczna Częstochowy z lat 1918–1939, [w:] Materiały z konferencji naukowych WOKI KWPZPR i MINE i S, t. III, Częstochowa 1979, s. 223; Ryszard Szwed, Oblicze polityczne samorządu miejskiego w Częstochowie w latach 1919–1939, [w:] Z dziejów najnowszych Częstochowy, pod red. R. Szweda i W. Palusa, Częstochowa 1995, s. 45; – Stanisław Rybicki, Pod znakiem lwa i kruka. Fragmenty wspomnień z lat okupacji, Warszawa 1990; – „Goniec Częstochowski” 1937 nr 230, s. 3, 1939 nr 196, s. 6; Archiwum Państwowe w Częstochowie Magistrat Częstochowy 5607, 5717; – informacje córki, Haliny Kaczmarskiej z Poznania oraz dokumenty i fotografie w jej posiadaniu; – odpis z inskrypcji nagrobnej.