Dziuba Ludwika z Piątków

Dziuba Ludwika z Piątków (1903–1971), nauczycielka, kierowniczka szkoły, działaczka społeczna, oświatowa i konspiracyjna. Ur. 14 I 1903 w Częstochowie, była córką Jana Piątka, hutnika, formierza, oraz Ewy z Wasików.

Naukę rozpoczęła w 1910 w szkole elementarnej przy fabryce włókienniczej „Stradom” w Częstochowie. Od 1916, gdy wraz z rodzicami przeniosła się do Noworadomska (Radomska), uczęszczała do prywatnego gimnazjum. W 1920 powróciła do Częstochowy, gdzie utrzymując się z korepetycji, ukończyła w 1922 Gimnazjum im. J. Słowackiego. W 1924 rozpoczęła studia historyczne na Uniwersytecie Warszawskim, równocześnie, żeby pokryć koszta studiów, podjęła pracę jako niewykwalifikowana nauczycielka w Szkole Powszechnej przy → Gimnazjum Związku Zawodowego Nauczycieli Polskich Szkół Średnich (ZZNPSzŚ) w Częstochowie. Ze względu na trudne warunki bytowe, pod koniec 1925 zrezygnowała ze studiów. Od tr., po zdaniu egzaminu pedagogicznego w Kielcach, pracowała jako nauczycielka klas wstępnych Prywatnego Gimnazjum ZZNPSzŚ. W 1933 była współzałożycielką, później członkinią zarządu Towarzystwa Szkoły Społecznej (TSzS). W 1933–38 kierowała Szkołą Powszechną przy Gimnazjum TSzS, równocześnie pełniła funkcję szkolnej sekretarki i kierowniczki biblioteki. Jak wspomina Dziuba: „Gimnazjum nasze było koedukacyjne, postępowe, „czerwone” – co było wówczas źle widziane”. Po likwidacji tejże szkoły, od 1938 do listopada 1939 kierowała Szkołą Powszechną Komitetu Rodzicielskiego przy Państwowym Gimnazjum Żeńskim im. J. Słowackiego w Częstochowie. W czasie okupacji prowadziła komplety tajnego nauczania z języka polskiego i historii na poziomie gimnazjum. Pomimo terroru okupanta i ciężkich przeżyć związanych z aresztowaniem i śmiercią w niemieckich obozach koncentracyjnych dwóch braci, Mariana i Kazimierza, uwięzionych za działalność konspiracyjną, pracowała systematycznie po 4–5 godzin dziennie. W tym okresie pomagała Żydom, m.in. ukrywała Ludwika Lande-Zakrzewskiego, nauczyciela Gimnazjum Związkowego, a w zimie 1944 dostarczała żywność i pieniądze pracującym w obozie Hasag (w dawnej fabryce Peltzerów) w Częstochowie. Od sierpnia do października 1944 w barakach przy ul. Chłopickiego niosła pomoc deportowanym do Częstochowy mieszkańcom Warszawy. W styczniu 1945, po opuszczeniu miasta przez Niemców, przystąpiła do uruchomienia Gimnazjum TSzS, następnie objęła w nim stanowisko kierowniczki administracyjnej. Równocześnie czyniła starania o uruchomienie Szkoły Powszechnej Komitetu Rodzicielskiego. Szkoła ta zaczęła działać od 1 IX 1945, a dzięki jej staraniom w kwietniu 1946 została upaństwowiona i z numerem 25 włączona do sieci publicznych szkół powszechnych. Dziuba od 1946 zajmowała w tejże szkole stanowisko kierowniczki. W 1958 przy prowadzonej przez nią Szkole Podstawowej nr 25 władze oświatowe utworzyły Szkołę Ćwiczeń dla słuchaczy miejscowego Studium Nauczycielskiego; Dziubie powierzono kierowanie tym ośrodkiem. W jednej z opinii oceniającej jej działalność napisano: „pracy nauczycielskiej oddaje się z całym zapałem, umie również mobilizująco oddziaływać na nauczycielstwo, młodzież i rodziców. Szkoła przez nią prowadzona jest jedną z wybijających się na terenie miasta, mimo niewłaściwych warunków lokalowych”. Dziuba nie należała do żadnej partii. Od 1925 była członkinią → Związku Nauczycielstwa Polskiego. Zm. 14 VI 1971 w Częstochowie, pochowana została na cmentarzu Kule w kwaterze 19, rząd VI, grób nr 1. Odznaczona była m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1968), złotą odznaką Zasłużonemu dla Rozwoju Województwa Katowickiego (1964).

W małżeństwie (od 1937) z → Józefem Dziubą (1888–1946), nauczycielem, działaczem Polskiej Partii Socjalistycznej, radnym miejskim, wiceprezydentem miasta Częstochowy, miała syna Krzysztofa (ur. 1939), inżyniera.

Juliusz Sętowski, Cmentarz Kule w Częstochowie. Przewodnik biograficzny, Częstochowa 2005, s. 67; Ludzie trzydziestolecia. Sylwetki zasłużonych dla województwa katowickiego (W. Bocheński), pod red. H. Rechowicza, Katowice 1974, s. 362–366 (fotografia); – informacje syna, Krzysztofa Dziuby z Częstochowy oraz Anny Kuzior z Krakowa.