Dziuba Józef

Udostępnij

Dziuba Józef (1888–1946), pseudonim Profesor. Pedagog, działacz niepodległościowy i sportowy, wiceprezydent miasta Częstochowy. Ur. 12 III 1888 w Nieżynie koło Kijowa, był synem Mikołaja i Ewy z Demidowiczów, bratem Bronisława (1892–1909), działacza organizacji „Promieniści”, Związku Młodzieży Postępowej i Polskiej Partii Socjalistycznej-Frakcji Rewolucyjnej (PPS-FR).

Dziuba od 1899 uczył się w rządowym Gimnazjum Męskim w Częstochowie. W 1903 został członkiem organizacji konspiracyjnej „Promieniści”. Po usunięciu z gimnazjum za udział w strajku szkolnym w lutym 1905, uczył się na tajnych kompletach, a od 1906 w I Gimnazjum Polskim. W 1908 zdał maturę. Od 1905 należał do PPS, a po rozłamie w partii (w listopadzie 1906) do PPS-FR. W 1908 przystąpił do Związku Młodzieży Postępowej (od 1910 Związek Młodzieży Postępowo- Niepodległościowej). Z ramienia tejże organizacji prowadził działalność oświatową wśród robotników. Był też działaczem → Towarzystwa Szerzenia Wiedzy; pełnił funkcję członka zarządu, a w 1912 i od 1916 był jego prezesem. W 1908–10 pracował jako nauczyciel w szkole Emilii Jurkowskiej, a w 1912–13 w gimnazjum Gustawa Kośmińskiego. W 1914–20 uczył historii, języka polskiego, logiki i łaciny w gimnazjum żeńskim Wacławy Chrzanowskiej, a w 1916–18 uczył także w gimnazjum im. H. Sienkiewicza. W 1918–23 studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1919 był inicjatorem utworzenia i współzałożycielem, później do 1928 nauczycielem gimnazjum męskiego w Częstochowie (później II Gimnazjum Państwowe im. R. Traugutta). W 1922 założył gimnazjum Związków Zawodowych Nauczycielstwa Polskiego Szkół Średnich (później Gimnazjum Towarzystwa Szkoły Społecznej), w którym był nauczycielem i organizatorem. Wchodził w skład zarządu oddziału powiatowego Związku Nauczycielstwa Polskiego. W 1919 należał do → Komitetu Obrony Śląska; w Radzie Miejskiej wnioskował o zapomogi dla uchodźców ze Śląska. W 1920 jako referent oświatowy służył w ekspozyturze Naczelnego Dowództwa Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska. Dziuba był jednym z czołowych działaczy PPS w Częstochowie. Od listopada 1918 do stycznia 1919 pełnił funkcję przewodniczącego → Częstochowskiej Rady Robotniczej. Przez szereg lat był członkiem, a w II połowie lat 30. przewodniczącym Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS. Od XX Kongresu PPS (31 XII 1925 – 2 I 1926, Warszawa) wchodził w skład Rady Naczelnej PPS. Z ramienia PPS był czterokrotnie: w 1 1919, 1025, 1927, 1939 wybierany do Rady Miasta w Częstochowie; w okresie od 9 III 1926 do 30 IV 1927 pełnił funkcję wiceprezydenta miasta, a w 1927–30 ławnika Magistratu miasta Częstochowy. Powtórnie wiceprezydentem miasta był w okresie od 26 XI 1936 do września 1939. W 1935 z ramienia PPS kandydował do Sejmu, lecz bez powodzenia. Dziuba był też działaczem sportowym; współzałożycielem Klubu Sportowego → „Skra” oraz członkiem → Miejskiego Komitetu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego. Od 1935 wchodził w skład kierownictwa okręgu częstochowskiego → Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego. Był też członkiem Rady Nadzorczej Spółdzielni Spożywców „Jedność”. Podczas agresji niemieckiej na Polskę w 1939, od początku września przebywał w Warszawie, następnie powrócił do Częstochowy. Aresztowany 9 IX tr. przez Niemców, do 4 I 1940 przetrzymywany był w więzieniu na Zawodziu. Od 1941 należał do konspiracji PPS Wolność–Równość–Niepodległość (PPS-WRN) m.in. jako przedstawiciel Częstochowy uczestniczył 7 IX 1941 w Warszawie w Ogólnopolskiej Konferencji PPS-WRN. Zm. 2 III 1946 w Częstochowie, pochowany został na cmentarzu Kule (kwatera 19, rząd VI, grób 1).

W małżeństwie (od 1937) z Ludwiką Piątek (→ Ludwika Dziuba) miał syna Krzysztofa (ur. 11 VII 1939), inżyniera, kierownika Oddziału Remontowego Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Częstochowie.

Juliusz Sętowski, Cmentarz Kule w Częstochowie. Przewodnik biograficzny, Częstochowa 2005, s. 65–66.

Autor: → Juliusz Sętowski

Zobacz inne hasła z kategorii: → Osoby

Ostatni Grosz... czytaj

Błeszno... czytaj

Dźbów... czytaj

Ostatnio dodane


Miejski Uniwersytet Powszechny

instytucja kulturalno-oświatowa utworzona w 1929 z inicjatywy częstochowskiego → Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Organizatorem był Wydział Oświaty i... więcej::

Zakład Freblowski Stanisławy Ligęzówny

w 1912 Stanisława Ligęzówna (Ligenzówna) podjęła starania o powołanie w Częstochowie kantoru pośrednictwa dla nauczycielek. Od tegoż roku pod nazwą... więcej::

Kościółek i szpital – przytułek św. Jakuba

wybudowane (kaplica była murowana, a przytułek drewniany) jako zespół szpitalny w 1586 z fundacji Jakuba Zalejskiego, pisarza celnego... więcej::

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka (ok. 1872–1929), działacz spółdzielczy i sportowy. Ur. w Moskwie, był synem Joela Wulfa i Dobry Elki z Wileńczyków. Chajutin do Częstochowy przybył... więcej::

Mamy
już:

800 haseł