Związek Ziemian

Udostępnij

Związek Ziemian, organizacja powołana przez istniejące od 1915 Towarzystwo Samopomocy Ziemian w Królestwie Polskim, zarejestrowana w Warszawie w 1916. Zrzeszała właścicieli i dzierżawców majątków ziemskich w celu obrony interesów ekonomicznych (głównie z powodu restrykcji wojennych), do reprezentowania interesów środowiska ziemiańskiego, przestrzegania zasad etyki oraz propagowania nowych form działalności gospodarczej w majątkach, od 1919 wchodził w skład Rady Naczelnej Organizacji Ziemiańskich. Oddział Związku Ziemian w Częstochowie utworzono 26 XI 1918. W 1921 Związek liczył 33 członków, skupiał właścicieli i dzierżawców majątków z pow. częstochowskiego, radomszczańskiego, a także włoszczowskiego. W zarządzie znajdowali się: → Bolesław Dzierzbicki, → Aleksander Steinhagen, hr. Karol Raczyński, Władysław Babicki i → Stefan Wereszczyński. Do najaktywniejszych członków Związku należeli: → Cyprian Apanowicz, → Władysław Rudnicki, → Józef Cygański. W 1919 jedną z ważnych kwestii w działalności był patronat (wespół ze Związkiem Kółek Rolniczych) nad rekrutami (dostarczanie zaopatrzenia do → koszar Zawady), a w połowie lat 20. sprawy aprowizacji: hurtowego handlu zbożem i mąką oraz walki z lichwą i drożyzną. Związek prowadził działalność gospodarczą. Do 1928 posiadał wydział parcelacyjny organizujący parcelacje majątkowe i regulujący umowy ze związkami zawodowymi służby rolnej. Zebrania częstochowskich ziemian odbywały się początkowo w lokalu przy Alei nr 22, następnie w pomieszczeniach → Częstochowskiego Towarzystwa Rolniczego przy ul. Kilińskiego 4; korzystano także z sali parafii pw. św. Zygmunta przy ul. Narutowicza 1 (Krakowska 1). Wybuch wojny w 1939 spowodował zakończenie działalności Związku Ziemian (formalna likwidacja Krajowego Związku Ziemian przez niemieckie władze okupacyjne nastąpiła pod koniec 1939). W czasie okupacji niemieckiej wielu ziemian podjęło działalność konspiracyjną mającą na celu wspieranie zbrojnych akcji Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej (ZWZ-AK); podziemna organizacja ziemiańska nosiła kryptonim „Uprawa” (w późniejszym okresie „Tarcza” i „Opieka”), należeli do niej także ziemianie z byłego częstochowskiego Związku Ziemian, m.in. Karol Steinhagen, właściciel majątku Zagórze k. Kłobucka. W dworach właścicieli ziemskich udzielano pomocy uciekinierom, rodzinom wojskowych, partyzantom, zapewniano opiekę medyczną, transport, opiekę nad dziećmi i nauczanie (m.in. w Złotym Potoku, Ulesiu k. Dąbrowy Zielonej).

Krzysztof Łągiewka, „Ziemiaństwo powiatu częstochowskiego”, Częstochowa 2003, s. 37–40 (praca magisterska, maszynopis w Bibliotece Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie).

Autor: → Andrzej Kuśnierczyk

Ostatni Grosz... czytaj

Błeszno... czytaj

Dźbów... czytaj

Ostatnio dodane


Miejski Uniwersytet Powszechny

instytucja kulturalno-oświatowa utworzona w 1929 z inicjatywy częstochowskiego → Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Organizatorem był Wydział Oświaty i... więcej::

Zakład Freblowski Stanisławy Ligęzówny

w 1912 Stanisława Ligęzówna (Ligenzówna) podjęła starania o powołanie w Częstochowie kantoru pośrednictwa dla nauczycielek. Od tegoż roku pod nazwą... więcej::

Kościółek i szpital – przytułek św. Jakuba

wybudowane (kaplica była murowana, a przytułek drewniany) jako zespół szpitalny w 1586 z fundacji Jakuba Zalejskiego, pisarza celnego... więcej::

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka (ok. 1872–1929), działacz spółdzielczy i sportowy. Ur. w Moskwie, był synem Joela Wulfa i Dobry Elki z Wileńczyków. Chajutin do Częstochowy przybył... więcej::

Mamy
już:

800 haseł