Zbrodnia Macocha

Udostępnij

Zbrodnia Macocha, wydarzenie, które wstrząsnęło opinią publiczną, miało charakter nie tylko kryminalny i obyczajowy, ale także społeczno-polityczny i religijny. Dotyczyło bowiem okradania klasztoru jasnogórskiego oraz profanacji miejsca kultu religijnego. W nocy z 23 na 24 VII 1910 zakonnik → Damazy Macoch zamordował w klasztorze oo. paulinów swego stryjecznego brata Wacława. Ciało zostało odnalezione 26 VII 1910 (poza klasztorem). Wdrożone śledztwo zakończyło się aresztowaniem Macocha i osadzeniem w więzieniu. Proces Macocha, poprzedzony szczegółowymi rewizjami na Jasnej Górze, toczył się w Sądzie Okręgowym w Piotrkowie od 27 II do 7 III 1912. Wywołał ogromne zainteresowanie, doniesienia z sali sądowej pojawiały się nie tylko w prasie warszawskiej, ale także w gazetach europejskich i amerykańskich (dla „Gońca Częstochowskiego” proces relacjonował redaktor → Franciszek Galiński), wstęp na salę sadową wymagał specjalnego biletu, przed budynkiem sądu gromadziły się tłumy, lista świadków obejmowała ponad 90 osób. Macoch został oskarżony o zabójstwo, kradzieże funduszy jasnogórskich, wykradzenie listów zastawnych o. → Bonawentury Gawełczyka oraz fałszowanie dokumentów. Bronił go z urzędu adwokat Dobrosław Kleyna. Macoch skazany został na 12 lat ciężkich robót – łącznie z karą rot aresztanckich (Izba Sądownicza w Warszawie podwyższyła wymiar kary do 15 lat) oraz utratę praw i przywilejów. Wraz z Macochem skazani zostali: dwaj zakonnicy Izydor (imię zakonne) Stanisław Starczewski i Bazyli (imię zakonne) Józef Olesiński, a także furtian J.D. Błasikiewicz oraz Helena z Krzyżanowskich Macoch. Mniejsze kary otrzymali dorożkarz Wincenty Pianko i grawer → Lucjusz Cyganowski. Wśród oskarżonych brakło służącego Macocha – Stanisława Załoga, który uniknął aresztowania (najprawdopodobniej zbiegł do Stanów Zjednoczonych). Tzw. sprawa Macocha została przez władze rosyjskie wykorzystana przeciwko polskiemu duchowieństwu. Nie zachowały się niezbite dowody na współpracę Macocha z rosyjską ochraną, choć takie hipotezy pojawiały się w publicystyce.

Karolina Beylin, Warszawy dni powszednie 1800–1914, Warszawa 1985, s. 405–408; Tadeusz Dyniewski, Zbrodnia, zdrada, kara. Pitaval śląski (tu: Zbrodnia Damazego Macocha), Katowice 1986, s. 5–20; Jarosław Kapsa, Częstochowa. Życie codzienne i kryminalne w XX w., t. I, Częstochowa 2015, s. 95–102 (tu: Ojca Macocha zbrodnia i kara); Krzysztof Kąkolewski, Trzy złote za słowo. 22 historie które napisało życie (tu: Rozkaz zabić anno 1911) (wersja elektroniczna): http://niniwa22.cba.pl/rozkaz_zabic_anno_1911.htm (data dostępu: 14.02.2017); Jan Pietrzykowski, Jasna Góra w okresie I wojny światowej 1914–1918, „Studia Claromontana”, t. 2, 1982, s. 420–422; Mirosław Zwoliński, Pitaval częstochowski czyli kronika głośnych procesów (tu: Miłość, zbrodnia i kara mnicha Macocha), Częstochowa 2016, s. 56–70; – „Goniec Częstochowski”, 1912, nr 59, s. 1–3, nr 60, s. 1–3.

Autor: → Andrzej Kuśnierczyk

Ostatni Grosz... czytaj

Błeszno... czytaj

Dźbów... czytaj

Ostatnio dodane


Miejski Uniwersytet Powszechny

instytucja kulturalno-oświatowa utworzona w 1929 z inicjatywy częstochowskiego → Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Organizatorem był Wydział Oświaty i... więcej::

Zakład Freblowski Stanisławy Ligęzówny

w 1912 Stanisława Ligęzówna (Ligenzówna) podjęła starania o powołanie w Częstochowie kantoru pośrednictwa dla nauczycielek. Od tegoż roku pod nazwą... więcej::

Kościółek i szpital – przytułek św. Jakuba

wybudowane (kaplica była murowana, a przytułek drewniany) jako zespół szpitalny w 1586 z fundacji Jakuba Zalejskiego, pisarza celnego... więcej::

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka (ok. 1872–1929), działacz spółdzielczy i sportowy. Ur. w Moskwie, był synem Joela Wulfa i Dobry Elki z Wileńczyków. Chajutin do Częstochowy przybył... więcej::

Mamy
już:

800 haseł