Zawodzie – Dąbie, dzielnica Częstochowy

Udostępnij

Zawodzie – Dąbie, dzielnica Częstochowy; obszar dzielnicy ograniczony: od południa torami kolejowymi Częstochowa–Kielce, następnie linią kolejową Częstochowa–Katowice, trasą DK-1, rzeką Stradomką, Wartą do przedłużenia ul. Morenowej, ul. Morenową i jej przedłużeniem do ul. Legionów, ul. Legionów do granic miasta. Obejmuje dwie historyczne jednostki osadnicze – Zawodzie i Dąbie. Zawodzie określane było mianem przedmieścia już od przełomu XVI i XVII w., choć jedynie niewielka część gruntów (tzw. wójtostwo Zawodzie) stanowiła własność miasta. Nazwa ma charakter topograficzny (za wodą), oznaczała teren na prawym brzegu Warty. Pod koniec XVIII w. wieś Zawodzie liczyła zaledwie kilkanaście domów, istniała tu karczma. Swój rozwój w XIX w. Zwodzie zawdzięczało znajdującym się w pobliżu → Złotej Góry wapiennikom i kamieniołomom, pod koniec XIX w. powstała tu fabryka chemiczna należąca do → Aleksandra Wolberga. Włączenie Zawodzia w obręb miasta miało miejsce częściowo w 1895, później w 1916, ale integracja przebiegała bardzo powoli. W 1913 powstał przy ul. Mirowskiej → Szpital Towarzystwa Dobroczynności dla Żydów (obecnie: → Miejski Szpital Zespolony), kolejne inwestycje to: miejska elektrownia (1926), miejska betoniarnia, budynek Szkoły Powszechnej nr 22 (funkcjonowało tu także Miejskie Seminarium Nauczycielskie Żeńskie), od połowy lat 30. więzienie, Stadion Miejski przy ul. Olsztyńskiej (dziś zmodernizowany → Stadion Arena Częstochowa), na którym rozgrywane są zawody żużlowe. W okresie międzywojennym powstał → Park Miejski im. G. Narutowicza. W 1931 odsłonięto tam → pomnik prezydenta Narutowicza (obecnie w holu budynku szkoły). W okresie powojennym Zawodzie znane było wszystkim z targowiska (→ rynek na Zawodziu). Wybudowana w 1976 trasa szybkiego ruchu (DK–1) podzieliła obszar dzielnicy. Od 2012 funkcjonuje na Zawodziu (przy ul. Żużlowej 4) → Hala Sportowa Częstochowa (która spełnia wymagania organizacyjne FIVB i FIBA); poza spotkaniami ekstraklasy siatkówki organizowane są tu mecze międzynarodowe, dni sportu, gale bokserskie oraz występy artystyczne. W części Złotej Góry urządzony został → Park Miniatur Sakralnych. Przy ul. Złotej znajduje się zabytkowy → cmentarz żydowski z nagrobkami z XIX i XX w., pomnikami na grobach Żydów zamordowanych w czasie okupacji niemieckiej.

Dąbie (pierwotnie: pustkowie Dąbie) to dawna osada młynarska nad Wartą, właścicielami młynów wodnych były rodziny Jabłonków, Janotów i Patrzyków. W domu Janotów, rodziny zaangażowanej przed 1914 w działalność niepodległościową, w styczniu lub lutym 1906 nocował Józef Piłsudski (→ Piłsudski w Częstochowie). Dąbie rozwinęło się dzięki budowie → Huty „Częstochowa” i odgałęzieniu wąskotorowej → Kolei Herbskiej; budynek dworca Hantke mieścił się przy dzisiejszej ul. Dębowej 4. Osada Dąbie (o powierzchni 18,03 ha) została przyłączona do miasta (wraz z Rakowem) w 1928. Znajduje się tu parafia pw. Najświętszej Maryi Panny Wspomożycielki Wiernych (wyodrębniona w 1981 z parafii pw. św. Józefa na Rakowie), w 1997 został poświęcony kościół przy ul. Hutników. Od 1985 funkcjonuje tu schronisko dla bezdomnych zwierząt (przy ul. Gilowej 44/46).

Materiały w Ośrodku Dokumentacji Dziejów Częstochowy Muzeum Częstochowskiego.

Autor: → Juliusz Sętowski

Poprzednie hasło
→ Zawada Władysław

Następne hasło
→ Zbierski Dominik Jerzy

Ostatni Grosz... czytaj

Błeszno... czytaj

Dźbów... czytaj

Ostatnio dodane


Miejski Uniwersytet Powszechny

instytucja kulturalno-oświatowa utworzona w 1929 z inicjatywy częstochowskiego → Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Organizatorem był Wydział Oświaty i... więcej::

Zakład Freblowski Stanisławy Ligęzówny

w 1912 Stanisława Ligęzówna (Ligenzówna) podjęła starania o powołanie w Częstochowie kantoru pośrednictwa dla nauczycielek. Od tegoż roku pod nazwą... więcej::

Kościółek i szpital – przytułek św. Jakuba

wybudowane (kaplica była murowana, a przytułek drewniany) jako zespół szpitalny w 1586 z fundacji Jakuba Zalejskiego, pisarza celnego... więcej::

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka (ok. 1872–1929), działacz spółdzielczy i sportowy. Ur. w Moskwie, był synem Joela Wulfa i Dobry Elki z Wileńczyków. Chajutin do Częstochowy przybył... więcej::

Mamy
już:

800 haseł