Zajda Karol

Udostępnij

Zajda Karol (1895–1948), pseudonimy Karol, Trwały, Twardy. Działacz niepodległościowy, robotniczy i społeczny, radny Miejskiej Rady Narodowej. Ur. 25 X 1895 w Krakowie.

Zajda spędził młodość w Krakowie. W 1914 wcielony do wojska austriackiego, brał udział w walkach I wojny światowej. W 1915 dostał się do niewoli rosyjskiej. Uwolniony, w 1918–19 służył w 4 Dywizji Strzelców Polskich generała Żeligowskiego na Kubaniu i w Odessie. W 1919 wraz z Dywizją powrócił do kraju. Przez jakiś czas pozostawał bez pracy. Osiadł w Częstochowie. W latach 20. i 30. prowadził na terenie miasta działalność kulturalno-oświatową, a także sportową: był działaczem Klubu Sportowego → „Turyści”, a w 1934–37 członkiem zarządu Kieleckiego Związku Okręgowego Piłki Nożnej z siedzibą w Częstochowie. W tym okresie należał do zarządu → Obozu Zjednoczenia Narodowego, a także działał w związkach zawodowych. W 1934 wszedł w skład zarządu Towarzystwa Przyjaciół miasta Częstochowy (koło na Stradomiu). Od 1939 pracował jako robotnik w fabrykach „Stradom”, później w „Union Textile”. Od 1940 był członkiem organizacji konspiracyjnej → Polskiego Związku Wolności, → następnie → Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej (ZWZ-AK). Od 1944 należał do → Polskiej Partii Robotniczej (PPR), a także w stopniu porucznika do Gwardii Ludowej (GL) i → Armii Ludowej (AL). Przenosił i ukrywał broń. Wiosną tr. wszedł w skład konspiracyjnego prezydium Miejskiej Rady Narodowej (MRN); w kwietniu objął funkcję przewodniczącego MRN i pełnił ją do 16 I 1945. Od września 1944 był również członkiem komitetu redakcyjnego „Biuletynu Rady Narodowej miasta Częstochowy”, które to pismo wraz z żoną kolportował na terenie miasta i okolic. Po ucieczce Niemców, 20 I 1945 przewodniczył posiedzeniu MRN, na którym wybrano go przewodniczącym prezydium. Został także członkiem egzekutywy Komitetu Miejskiego PPR i w grudniu tr. uczestniczył w I Zjeździe PPR w Warszawie. Zajda prowadził szeroką działalność społeczną: był m.in. członkiem Komitetu Odbudowy Stolicy, Komitetu Pomocy Szkołom. W początkowym okresie należał do kolegium redakcyjnego, później był honorowym przewodniczącym dziennika → „Głos Narodu”. Należał w 1946 do Kuratorium Wyższej Szkoły Administracyjno-Handlowej. W 1947 pełnił też funkcję I wiceprezesa rady nadzorczej oraz przewodniczącego Wydziału Gospodarczego Powszechnej Spółdzielni Spożywczej → „Jedność”. Był honorowym prezesem Młodzieżowego Klubu Sportowego → „Legion”. Zm. 9 V 1948 w Kudowie Zdroju, pochowany został w Częstochowie na cmentarzu Kule, w kwaterze 50, rząd II, grób nr 1. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi.

W małżeństwie z Genowefą Gorzelak (1907–90) miał córkę Barbarę i syna Zdzisława Augusta (1927–), działacza sportowego, który prowadził warsztat rzemieślniczy, a później pracował w Spółdzielni Pracy „Twórczość”.

Witold Mielczarek, Słownik biograficzny działaczy ruchu robotniczego ziemi częstochowskiej, Częstochowa 1984, s. 209–210 (tu fotografia); – Eligiusz Małolepszy, Kultura fizyczna i przysposobienie wojskowe w Częstochowie i powiecie częstochowskim w latach 1918–1939, Częstochowa 1996; Tomasz Mielczarek, Od „Monitora” do „Gońca Reklamowego”. Dzieje prasy częstochowskiej (1769–1994), Kielce 1996, s. 142, 152; Janusz Pawlikowski, Kalendarium częstochowskie czyli wybór dat z historii miasta i jego mieszkańców od roku 1220, Częstochowa 2001, s. 93; Jan Walczak, Obóz władzy w Częstochowie i powiecie częstochowskim 1945–1946/1947, [w:] Z dziejów najnowszych Częstochowy, red. R. Szwed, R. Palus, Częstochowa 1995, s. 199, 202; – „Almanach Częstochowy” 1994” (M. Kowalik), s. 101; „Kultura Fizyczna”. Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie, Częstochowa 2000, z. III (E. Małolepszy), s. 45; 35 sprawozdanie Powszechnej Spółdzielni „Jedność” w Częstochowie za rok 1947, s. 7; „Życie Częstochowy” 1948, nr 128, s. 3, nr 129, s. 3 (fotografia), nr 130, s. 3; – informacje syna, Zdzisława Zajdy z Częstochowy oraz dokumenty w jego posiadaniu.

Autor: → Juliusz Sętowski

Zobacz inne hasła z kategorii: → Osoby

Poprzednie hasło
→ Zagroda Włościańska

Następne hasło
→ Zak Eugeniusz

Ostatni Grosz... czytaj

Błeszno... czytaj

Dźbów... czytaj

Ostatnio dodane


Miejski Uniwersytet Powszechny

instytucja kulturalno-oświatowa utworzona w 1929 z inicjatywy częstochowskiego → Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Organizatorem był Wydział Oświaty i... więcej::

Zakład Freblowski Stanisławy Ligęzówny

w 1912 Stanisława Ligęzówna (Ligenzówna) podjęła starania o powołanie w Częstochowie kantoru pośrednictwa dla nauczycielek. Od tegoż roku pod nazwą... więcej::

Kościółek i szpital – przytułek św. Jakuba

wybudowane (kaplica była murowana, a przytułek drewniany) jako zespół szpitalny w 1586 z fundacji Jakuba Zalejskiego, pisarza celnego... więcej::

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka (ok. 1872–1929), działacz spółdzielczy i sportowy. Ur. w Moskwie, był synem Joela Wulfa i Dobry Elki z Wileńczyków. Chajutin do Częstochowy przybył... więcej::

Mamy
już:

800 haseł