Wróblewski Jan Kanty

Wróblewski Jan Kanty (1871–1939), pedagog, dyrektor szkoły, działacz społeczny, harcerski, krajoznawca, członek Rady Miejskiej w Częstochowie. Ur. 11 IX 1871 w Kiewłakach, powiat bielski (Bielsk Podlaski), był synem Wojciecha i Heleny z Popławskich.

Wróblewski jako nauczyciel pracował przez jakiś czas w Topczewie (w powiecie bielskim), później w Kuflewie (powiat Mińsk Mazowiecki), następnie przeniósł się do Częstochowy. W 1901 w Ostatnim Groszu (obecnie dzielnica Częstochowy) założył szkołę początkową przy fabryce włókienniczej „La Czenstochovienne”. W 1908 za udział Wróblewskiego w organizacji → strajku szkolnym 1905 władze rosyjskie zamknęły prowadzoną przez niego szkołę. Do 1911 uczył w szkole jednoklasowej Marii Rayskiej (przy ul. Krakowskiej 15). W tr. zezwolono mu na prowadzenie szkoły przy fabryce „La Czenstochovienne” (→ Częstochowianka). W 1913 otworzył własną szkołę początkową, w wybudowanym przez siebie budynku przy ul. Pięknej 6 (Równoległa) w Ostatnim Groszu. W 1913–14 należał do Rady Opiekuńczej Warsztatów Artystyczno-Rzemieślniczych Ciesielsko-Stolarskich i Kamieniarskich. Po wybuchu wojny w 1914 Wróblewski wspierał na terenie Częstochowy działania werbunkowe na rzecz Legionów Polskich. W 1914–18 był też nauczycielem w szkole elementarnej miejskiej w Częstochowie. Od 1915 uczył geografii na kursach dla analfabetów, które odbywały się w jego szkole. Wykładał również papiernictwo i cementownictwo na kursach samokształcenia oraz krajoznawstwo na kursach wakacyjnych dla nauczycieli szkół początkowych. W 1915–19 był członkiem zarządu kursów wakacyjnych. W 1908 był współzałożycielem, później członkiem zarządu oddziału → Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego: wygłaszał odczyty krajoznawcze, organizował i oprowadzał wycieczki po Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, a w wydanym Przewodniku po Częstochowie i okolicy (Warszawa 1909) był autorem podrozdziału dotyczącego Olsztyna oraz mapy turystycznej powiatu częstochowskiego. Od 1909 należał do zarządu → Towarzystwa Opieki Szkolnej, a w 1910 był współzałożycielem, później członkiem zarządu oddziału Stowarzyszenia Nauczycielstwa Polskiego. Podczas → Wystawy Przemysłu i Rolnictwa w Częstochowie, współorganizował Zjazd Higienistów (19–20 IX 1909). Jako działacz harcerski, od listopada 1916 kierował okręgiem VIIa → Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP), a od roku następnego. był komendantem okręgu miejskiego ZHP. Współorganizował miejscowy oddział Polskiego Czerwonego Krzyża Młodzieży. W marcu 1917 został wybrany do Wydziału Rady Narodowej Powiatu Częstochowskiego. W tr. wszedł także do Rady Miejskiej (RM); należał do komisji szkolnej. 13 I 1919 został mianowany wiceprezesem RM. W latach 20. (do 1927) nadal kierował szkołą przy ul. Pięknej 6. Dzięki jego staraniom (i uzyskanej pożyczce) w 1923 wyremontowana została zarówno szkoła, jak i znajdująca się niedaleko zabytkowa stara karczma (→ karczma Ostatni Grosz). Wróblewski był współzałożycielem Stowarzyszenia Spożywczego „Nasza Piekarnia”. Od 1916 wchodził w skład Wydziału Społeczno-Wychowawczego przy Stowarzyszeniu Spożywczym → „Jedność” (do 1916 → „Nasza Piekarnia”). W 1917–23 był członkiem zarządu, a w 1918–19 Rady Nadzorczej „Jedności”. Zm. 2 X 1939 w Kochanówce k. Łodzi, pochowany został na cmentarzu Kule w Częstochowie, w kwaterze 20, rząd IV, grób nr 1.

W małżeństwie ze Stefanią Kisielińską (1867–1936) miał sześcioro dzieci; córki Stefanię (1893–1983), zamężną ze Stanisławem Sebyłą, nauczycielkę, Zofię (1896–1974), zamężną z Tadeuszem Wiewiórowskim, Jadwigę (1902–1992) zamężną z Konstantym Zielińskim, Helenę (1905–1975), zamężną z Henrykiem Pietrzakiem, oraz synów Witolda Stefana (1908–1980), majora dyplomowanego Wojska Polskiego, → Tadeusza Władysława (1899–1977).

Juliusz Sętowski, Cmentarz Kule w Częstochowie. Przewodnik biograficzny, Częstochowa 2005, s. 348–349; – Zygmunt Łęski, ZHP w Częstochowie i Kłobucku, Częstochowa 1993, (dot. też syna, Tadeusza); Jerzy Mucha, 100 lat spółdzielczości spożywców w Częstochowie 1899–1999, Częstochowa 1999, s. 53–54, 58, 64; Jan Prüffer, Szkolnictwo w Częstochowie w okresie wojny (rok szkolny 1914/15–1915/16), Częstochowa 1916, s. 11, 21, 23, 29, 33, 35, 39, 42; – Stanisław Nowak, Z moich wspomnień, cz. II, Częstochowa 1902–1914, Częstochowa 1933, s. 157, 185; Przewodnik po Częstochowie i okolicy, Warszawa 1909, s. 4; – „Gazeta Powiatowa” 1916, nr 41, s. 402; „Goniec Częstochowski” 1908, nr 127, s. 2, 1917, nr 67, s. 1, nr 113, s. 2, nr 134, s. 3, 1923, nr 169, s. 3, nr 203, s. 3, 1939, nr 40, s. 3; „Informator Kulturalny Województwa Częstochowskiego” 1982, nr 8 (H. Ogłaza), s. 6; „Świat Szkolny” 1928, nr 7, s. 6; Handlowiec. Kalendarz dla spraw handlu i przemysłu m. Częstochowy na 1914 r., [Częstochowa 1914?], s. 188, 295, 296, 305, 311; „Życie Częstochowy” 1973, nr 80, s. 8; – Archiwum Państwowe w Częstochowie, Akta miasta Częstochowy 27/18, t. IV, k. 3348, 3349; Magistrat Częstochowa 4998, k. 400, 652, 5718, s. 1, 14 ; – informacje Aliny Kabus wnuczki, Anny Wróblewskiej z Częstochowy oraz dokumenty i fotografie w jej posiadaniu; – odpis z inskrypcji nagrobnej.