Woźnicka Aurelia

Udostępnij

Woźnicka Aurelia (1916–1979), pseudonim Rela. Chemiczka, członkini konspiracji niepodległościowej. Ur. 13 XI 1916 w Dreźnie, była córką Władysława, krawca, i Julianny z Włodarkiewiczów. Rodzice należeli do Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej (ZWZ-AK), brat Ksawery (1915–1975) od września 1939 kierował oddziałem → Polskiego Czerwonego Krzyża (PCK) w Częstochowie.

Woźnicka uczyła się w Gimnazjum ss. Nazaretanek w Częstochowie, od 1932 w Gimnazjum św. Jacka w Krakowie, gdzie w 1936 otrzymała maturę. W tr. podjęła studia chemiczne na Uniwersytecie Poznańskim. Od 7 IX 1939 po zalegalizowaniu przez Niemców działalności PCK w Częstochowie wraz z farmaceutą → Józefem Gaczkowskim i innymi organizowała magazyn i aptekę PCK; opiekowała się później apteką do czasu przejęcia jej przez J. Gaczkowskiego. Od listopada 1939 należała do Służby Zwycięstwu Polski (SZP); była bliską współpracowniczką pułkownika Feliksa Jędrychowskiego „Brzechwy”, komendanta obwodu częstochowskiego SZP, później Związku Walki Zbrojnej (ZWZ). Współredagowała pismo SZP „Biuletyn”, które było odbijane w mieszkaniu jej rodziców (przy III Alei 55). Aresztowana przez Niemców 15 VIII 1941 pod zarzutem nielegalnego posiadania radia, po dwóch miesiącach wobec braku dowodów winy została zwolniona. Od końca 1941 jako chemiczka należała do komórki przygotowującej materiały wybuchowe dla częstochowskiego ZWZ-Armii Krajowej (AK), przewoziła też ładunki wybuchowe i materiały do ich wytwarzania. W styczniu 1942 została ponownie aresztowana (w wyniku donosu) i osadzona w więzieniu na Zawodziu w Częstochowie; mimo brutalnych przesłuchań w siedzibie Gestapo (przy ul. Kilińskiego 10) nie wydała nikogo z członków organizacji. W kwietniu tr. wywieziono ją do obozu koncentracyjnego Ravensbrück, tam trzymała się w grupie częstochowianek; służyła im pomocą, m.in. organizując pożywienie czy dzieląc się własnymi racjami żywnościowymi z chorymi koleżankami. Przeniesiona do podobozu w Neurohland pod Karlsbadem, zbiegła w 27 IV 1943 i przez Pragę przedostała się do kraju. Przebywała jakiś czas w Częstochowie, później ukrywała się w okolicach miasta. Schwytana przez oddział leśny AK, została posądzona o szpiegostwo (dowodem na to miało być jej miejsce urodzenia w dokumencie), uniknęła śmierci dzięki wstawiennictwu Aleksandra Steinhagena, ziemianina dostarczającego żywność oddziałowi. Wróciła do działalności podziemnej. Od lipca 1943 jako łączniczka AK przebywała w Warszawie. Aresztowana kolejny raz przy przekraczaniu granicy z Rzeszą, od 15 IX 1943 do 15 III 1944 była więziona w Zawierciu. Uwolniona, nadal działała w AK. W końcu 1944 podczas wypełniania rozkazu na terenach zajętych przez Armię Czerwoną, została aresztowana przez NKWD, wywieziona do Związku Radzieckiego i przetrzymywana w łagrach na Uralu Północnym i Środkowym; kilkakrotnie próbowała ucieczki. W połowie 1948 zwolniono ją, powróciła do Polski i dokończyła studia chemiczne w Poznaniu. W 1949 podjęła pracę w zakładach chemicznych „Rokita” w Brzegu Dolnym. Aresztowana przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w 1950, była więziona do 1953 (wspominała później, że to pozbawienie wolności odczuła najboleśniej). Uwolniona, rozpoczęła pracę w Fabryce Chemicznej „Aniołów”, następnie w Zakładach Chemicznych w Rudnikach k. Częstochowy; w 1959–73 kierowała tam laboratorium, opracowała blisko 300 projektów racjonalizatorskich. Prowadziła badania do pracy doktorskiej o materiałach wybuchowych, jednak skłoniono ją do zmiany tematyki rozprawy. W 1968 uzyskała stopień doktora nauk technicznych na Wydziale Metalurgicznym Politechniki Częstochowskiej (za pracę „Nowe metody odżelaziania i odkrzemowania niskoprocentowych surowców glinonośnych”). Woźnicka była członkinią Stowarzyszenia Inżynierów Techników Przemysłu Chemicznego, brała udział w międzynarodowych kongresach chemików (m.in. w Belgradzie, Paryżu). Należała do Związku Bojowników o Wolność i Demokrację; prowadziła tam klub kobiet. Jej pasją było malarstwo, oddawała się mu po przejściu na rentę inwalidzką (z powodu choroby oczu). W II połowie lat 70. wybudowała dom w Olsztynie (k. Częstochowy) i tam osiadła. Zm. 2 I 1979 w Olsztynie, pochowana została na cmentarzu Kule w Częstochowie, w kwaterze 18, rząd 13, grób nr 11. Z niewiadomych przyczyn grobowiec, w którym spoczywała wraz z rodzicami, został zlikwidowany, a na tym miejscu pochowano inną osobę. W 2019 obok odsłonięto poświęconą jej pamiątkową tablicę. Odznaczona Krzyżem Walecznych (1966), Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami (1965), Krzyżem Partyzanckim (1964), Złotym Krzyżem Zasługi (1966), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Woźnicka nie założyła rodziny, zajmowała się wychowaniem synka swojego brata Ksawerego – Władzia.

Politechnika Częstochowska. Skład osobowy 1969/1970. XX-lecie Politechniki Częstochowskiej 1949/1950–1969/1970, Częstochowa 1970, s. 31; Alina Kabus, Aurelia Woźnicka, „Gazeta Wyborcza Częstochowa” 2006 (12 I), s. 5; Wanda Kiedrzyńska, Ravensbrück, kobiecy obóz koncentracyjny, Warszawa 1961, s. 56; Tomasz Mielczarek, Od „Monitora” do „Gońca Reklamowego. Dzieje prasy częstochowskiej (1769–1994), Kielce 1996; „Życie Częstochowy” 1979, nr 10, s. 7 (nekrolog); „Gazeta Częstochowska 1966, nr 14, s. 3 (wspomnienia); – Wspomnienia Aliny Kabus (maszynopis w zbiorach Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy, Muzeum Częstochowskiego); – kopie materiałów z teczki osobowej Aurelii Woźnickiej w oddziale częstochowskim ZBoWiD; – odpis z inskrypcji nagrobnej.

Autor: → Juliusz Sętowski

Zobacz inne hasła z kategorii: → Osoby

Poprzednie hasło
→ Wołowski Antoni

Następne hasło
→ Wróblewski Bolesław

Ostatni Grosz... czytaj

Błeszno... czytaj

Dźbów... czytaj

Ostatnio dodane


Miejski Uniwersytet Powszechny

instytucja kulturalno-oświatowa utworzona w 1929 z inicjatywy częstochowskiego → Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Organizatorem był Wydział Oświaty i... więcej::

Zakład Freblowski Stanisławy Ligęzówny

w 1912 Stanisława Ligęzówna (Ligenzówna) podjęła starania o powołanie w Częstochowie kantoru pośrednictwa dla nauczycielek. Od tegoż roku pod nazwą... więcej::

Kościółek i szpital – przytułek św. Jakuba

wybudowane (kaplica była murowana, a przytułek drewniany) jako zespół szpitalny w 1586 z fundacji Jakuba Zalejskiego, pisarza celnego... więcej::

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka (ok. 1872–1929), działacz spółdzielczy i sportowy. Ur. w Moskwie, był synem Joela Wulfa i Dobry Elki z Wileńczyków. Chajutin do Częstochowy przybył... więcej::

Mamy
już:

800 haseł