Szkoła Podstawowa nr 22

Szkoła Podstawowa nr 22, usytuowana przy ul. Żabiej 1, w dzielnicy → Zawodzie w Częstochowie; mieści się w budynku, który zaprojektował → Wiktor Strokołowski, oddanym do użytku w 1929. Znajdowały się tam początkowo Miejska Szkoła Powszechna (później otrzymała numer 22) i → Żeńskie Seminarium Nauczycielskie. W 1932 naprzeciwko gmachu szkoły stanęło popiersie patrona – prezydenta Gabriela Narutowicza. W 1934 Szkoła Powszechna otrzymała sztandar (w czasie wojny został wywieziony na Węgry, a w latach 90. powrócił do Częstochowy). W salach tejże szkoły słuchaczki Seminarium Nauczycielskiego odbywały zajęcia praktyczne. W szkole powszechnej prężnie działało harcerstwo. Jednym z pierwszych dyrektorów szkoły był biolog → Stanisław Rumianek (zginął w Katyniu, w szkole znajduje się tablica poświęcona jemu oraz innym nauczycielom, którzy ponieśli śmierć w czasie II wojny światowej). Na początku okupacji niemieckiej 20 XII 1939 w budynku szkolnym ulokowano I kompanię 72 batalionu Schutzpolizei z Monachium; jednostka ta urządzała obławy w Częstochowie i okolicach, jego dowódcy mogli tworzyć sądy doraźne, w piwnicach gmachu urządzono katownię, gdzie bito i zabijano więźniów. Kompania ta stacjonowała w budynku szkolnym do lutego 1940. Wkrótce gmach zaadaptowany został na niemiecką szkołę żeńską. Przed otwarciem placówki usunięto → pomnik Narutowicza (w 1980 został umieszczony w budynku Szkoły Podstawowej nr 22). Niemiecką placówkę oświatową otworzył uroczyście 24 II 1940 Hans Frank; jej kierownikiem został Werner Kuhberg. W 1942 szkołę przeniesiono na ul. Handlową (obecnie Korczaka), do gmachu po → Gimnazjum Handlowym Stowarzyszenia Kupców Polskich. W 1943 w budynku ulokowano szpital dla rannych żołnierzy niemieckich przywożonych z frontu wschodniego. Po opanowaniu Częstochowy przez Armię Czerwoną zajęcia w polskiej szkole przy ul. Żabiej wznowiono w lutym 1945, do placówki powróciło harcerstwo. W latach 60. z pomieszczeń szkoły korzystał również Zakład Energetyczny (prowadzono tam kursy dokształcające). W 1979 Szkole Podstawowej nr 22 ponownie nadano imię Gabriela Narutowicza, a w 1980 przekazano placówce sztandar ufundowany przez Zakład Energetyczny. Młodzież z tej szkoły odnosiła sukcesy w sporcie, m.in. czterokrotnie zdobyła mistrzostwo w Jurajskiej Lidze Rowerowej.

Janusz Pawlikowski, Kalendarium częstochowskie czyli wybór dat z historii miasta i jego mieszkańców od roku 1220, Częstochowa 2001, s. 18; – Stanisław Rybicki, Pod znakiem lwa i kruka, wyd. II, Warszawa 1990, s. 72; „Gazeta Wyborcza Częstochowa” 2009 (20 XI), s. 4; – materiały w zbiorach Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy Muzeum Częstochowskiego.