Strzyżewski Edward Ludwik
Strzyżewski Edward Ludwik (1926–2005), pseudonim Matras. Żołnierz Armii Krajowej (AK), powstaniec warszawski, artysta malarz, kolekcjoner i znawca dawnej broni. Ur. 13 X 1926 w Warszawie, był synem Tomasza i Aleksandry.
Do 1944 mieszkał w Warszawie, uczył się w Szkole im. W. Górskiego. Od 1942 należał do AK. W 1944 przydzielony do plutonu 176 Batalionu Chrobry I. W powstaniu warszawskim walczył na Woli oraz w Śródmieściu. Po opuszczeniu stolicy w październiku 1944 przybył do Częstochowy. Po zdaniu matury rozpoczął naukę malarstwa w pracowni miejscowej artystki → Wandy Wereszczyńskiej, porad artystycznych udzielał mu również profesor krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych Zbigniew Pronaszko, reprezentant formistycznej awangardy. Sztuka ta, bliska estetyce kubizmu, silnie oddziaływała na kształtowanie się jego postawy artystycznej. Pracował w Biurze Projektów Budownictwa Przemysłowego. Od 1977 był ministerialnym rzeczoznawcą do oceny sztuki współczesnej. Brał udział w kilkudziesięciu wystawach w kraju i za granicą, ogólnopolskich, oddziałowych i okręgowych Związku Polskich Artystów Plastyków (ZPAP). Repertuar tematyczny jego malarstwa obejmował pejzaże, sceny rodzajowe, akty, martwe natury. Najwcześniejsze prace Strzyżewskiego inspirowane są kubizmem i rozwiązaniami typowymi dla sztuki formistycznej. Wpływ tych nurtów ujawnił się m.in. w rytmiczności układu i akcentowaniu płaskości pola obrazowego. Z tego samego okresu, z końca lat 50. i I połowy 60. ubiegłego wieku pochodzą obrazy wyróżniające się wysokimi wartościami fakturalnymi, przy jednoczesnym uproszczeniu i abstrakcjonizacji motywów. Płótna cechuje wąska gama barwna, dominują barwy ziemi, ciemne czerwienie i brązy z delikatnym śladem reliefu. Prace utrzymane są w konwencji malarstwa materii. Najbardziej charakterystyczne dla twórczości Strzyżewskiego wydają się pejzaże górskie. Powstałe w latach 70. i 80. XX w. malowidła cechuje syntetyczna, oszczędna forma i kontrastowa, czarno-biała gama barwna. Artysta operuje rozległą, niezróżnicowaną tonalnie plamą. Ostatnia dekada XX w. to powrót artysty do sztuki realistycznej. Widoki gór i alei parkowych malowane są impresyjnie zimnymi błękitami i szarością. Wyróżnia je liryzm i nastrojowość. Strzyżewski był miłośnikiem dawnych militariów (szczególnie białej broni), wybitnym bronioznawcą, konsultantem Przedsiębiorstwa Państwowego „Desa” w zakresie opiniowania i wyceny broni dawnej. Z jego inicjatywy w 1969 zostało założone w Częstochowie koło → Stowarzyszenia Miłośników Dawnej Broni i Barwy. Przez wiele lat pełnił funkcję prezesa tej organizacji. W 1956 został członkiem ZPAP. W latach 60. XX w. był prezesem okręgu częstochowskiego ZPAP. Był współtwórcą scenariuszy siedmiu wystaw historycznych przygotowanych przez → Muzeum Częstochowskie Artykuły Strzyżewskiego na temat broni dawnej publikowane były m.in. w „Studiach do Dziejów Dawnego Uzbrojenia i Ubioru Wojskowego”. Prace plastyczne Strzyżewskiego znajdują się w zbiorach Muzeum Częstochowskiego, → Miejskiej Galerii Sztuki w Częstochowie, Gimnazjum nr 12 im. Jana Matejki w Częstochowie i w kolekcjach prywatnych. Zm. 29 IV 2005, pochowany został na cmentarzu św. Rocha w Częstochowie, w sektorze 23, rząd 15, grób nr 27. Odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych, Krzyżem Armii Krajowej, Medalem za Warszawę, Medalem Wojska, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Złotym Krzyżem Zasługi.
Artyści Częstochowy XX wieku, Częstochowa 2000, s. 74; – „Gazeta Wyborcza Częstochowa” 2000, nr 187, s. 3, 2006, nr 103, s. 5; „Nad Wartą” 1958, nr 9, s. 7, 1968, nr 9, s. 2; Sławomir Folfasiński, Edward Strzyżewski, „Poglądy” 1977, nr 9, s. 22 (S. Folfasiński); „Życie Częstochowy” 1962, nr 73, s. 6, nr 123, s. 6, 2011, nr 95, s. 14; – Urząd Stanu Cywilnego w Częstochowie, akt zgonu nr 1346/2005.
Autor: → Katarzyna Sucharkiewicz
Zobacz inne hasła z kategorii: → Osoby
Poprzednie hasło
→ Strzelnica Związku Strzeleckiego
Następne hasło
→ Studium Nauczycielskie (SN)
Ostatnio dodane
Miejski Uniwersytet Powszechny
instytucja kulturalno-oświatowa utworzona w 1929 z inicjatywy częstochowskiego → Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Organizatorem był Wydział Oświaty i... więcej::
Zakład Freblowski Stanisławy Ligęzówny
w 1912 Stanisława Ligęzówna (Ligenzówna) podjęła starania o powołanie w Częstochowie kantoru pośrednictwa dla nauczycielek. Od tegoż roku pod nazwą... więcej::
Kościółek i szpital – przytułek św. Jakuba
wybudowane (kaplica była murowana, a przytułek drewniany) jako zespół szpitalny w 1586 z fundacji Jakuba Zalejskiego, pisarza celnego... więcej::
Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka
Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka (ok. 1872–1929), działacz spółdzielczy i sportowy. Ur. w Moskwie, był synem Joela Wulfa i Dobry Elki z Wileńczyków. Chajutin do Częstochowy przybył... więcej::