Strokołowski Wiktor Józef

Strokołowski Wiktor Józef (1885–1939), oficer Wojska Polskiego, inżynier architekt. Ur. 7 XII 1885 w Ropicy Ruskiej (Ropica), powiat gorlicki, był synem Józefa (zm. ok. 1899), który pracował w przemyśle naftowym w Jaśle, i Zofii.

Ukończył w 1903 Cesarsko-Królewską I Szkołę Realną w Krakowie, następnie podjął studia na Wydziale Budownictwa Lądowego Politechniki Lwowskiej. Po wybuchu wojny od sierpnia 1914 służył w 2 pułku piechoty Legionu Wschodniego. Od końca września tr. służył w armii austriackiej; dowodził oddziałem saperów, który wybudował groblę nad Bugiem prowadzącą do Ochówki (istniejąca nadal). W październiku 1914 został wzięty do niewoli rosyjskiej. W 1916–17 pracował w biurze technicznym Szeffelriga w Charkowie; wykonywał tam plany architektoniczne oraz kierował pracami przy budowie fabryk. Na początku czerwca 1918 wstąpił do polskiej 5 Dywizji Syberyjskiej (DS) w Rosji. Ukończył kurs podoficerski i jako podchorąży do grudnia 1918 walczył z bolszewikami. Później wraz z oddziałami 5 DS przedostał się do Murmania, a stamtąd przypłynął do Francji. Tam służył w 11 batalionie saperów w Armii Polskiej generała J. Hallera. Po przybyciu z wojskami Hallera do Polski jako podporucznik Wojska Polskiego służył kolejno: w czasie wojny z Rosją bolszewicką w 2 batalionie saperskim grupy generała Pruszyńskiego, 16 batalionie saperskim Dywizji Pomorze, dowództwie Obozu Warownego Toruń, grupach fortyfikacyjnych nr 12, 7 i 1. Awansowany 19 I 1921 do stopnia porucznika do maja 1922 służył w dowództwie Obozu Warownego zarząd fortyfikacyjny Toruń; m.in. w połowie 1921 brał udział w pracach fortyfikacyjnych w Brześciu n. Bugiem. Przeniesiony na własną prośbę do rezerwy, dokończył studia architektoniczne i 16 V 1922 otrzymał dyplom inżyniera architekta Politechniki Lwowskiej. Do 1923 pracował w fabryce Bauerertza w Mijaczowie (obecnie w granicach Myszkowa); prowadził rozbudowę odlewni żelaza. W 1924 zamieszkał w Częstochowie, gdzie otworzył biuro architektoniczne i budowlane (przy ul. Pułaskiego 4). Według jego projektów powstało w Częstochowie szereg budynków: m.in. w 1927–28 → gmach Powiatowej Kasy Chorych (obecnie → szpital im. W. Biegańskiego), szkoła powszechna (im. Narutowicza) na Zawodziu, szkoła przy ul. Narutowicza (Krakowska) (obecnie LO im. A. Mickiewicza i Szkoła Podstawowa im. J. Piłsudskiego), budynek mieszkalny (z 1936) przy zbiegu ulic Jasnogórskiej i Dąbrowskiego, willa w typie dworku przy ul. Waszyngtona (należała do inż. Romualda Sulatyckiego, dyrektora zapałczarni). Podejmował się wykonania projektów rozbudowy obiektów istniejących: fabryki zapałek, koszar na Aniołowie, gimnazjum (obecnie LO) im. J. Słowackiego, w 1936 teatru (obecnie → Teatr im. A. Mickiewicza). Wykonywał też inne prace, m.in. dokonywał konserwacji podstaw Stacji Męki Pańskiej w parku jasnogórskim. Strokołowski należał do Stowarzyszenia Architektów Rzeczypospolitej Polskiej; był wiceprezesem oddziału częstochowskiego tegoż stowarzyszenia. W stopniu majora rezerwy Wojska Polskiego był członkiem koła częstochowskiego → Związku Oficerów Rezerwy Rzeczypospolitej Polskiej. Zm. 30 III 1939 w Krakowie (w Szpitalu im. Narutowicza), pochowany został na Cmentarzu Zwierzynieckim. Odznaczony Krzyżem Walecznych (dwukrotnie), Złotym Krzyżem Zasługi (1939).

Dwukrotnie żonaty: w pierwszym małżeństwie (żona zm. w 1916) miał syna Zbigniewa (1916–2004), absolwenta Szkoły Kawalerii w Grudziądzu, później Wyższej Szkoły Handlowej w Warszawie, który walczył w 1939 z Niemcami, później przedostał się na Węgry, gdzie był internowany, a stamtąd do Francji, po II wojnie światowej znalazł się w Australii, był tam wicedyrektorem banku. W drugim małżeństwie (od 1921) z Heleną z Dębskich (1896–1975), urzędniczką Zarządu Miejskiego w Częstochowie, działaczką społeczną, organizatorką kolonii letnich dla dzieci, członkinią sekcji dożywiania dzieci osób wysiedlonych m.in. z Poznańskiego, Gdyni, Łodzi, miał dwie córki: Irenę (1922–1997) i Krystynę.

Janusz Pawlikowski, Wiktor Józef Strokołowski, „Życie Częstochowskie” 2007, nr 34, s. 7; Stanisław Rybicki, Pod znakiem lwa i kruka. Fragmenty wspomnień z lat okupacji, Warszawa 1990, s. 111 (dotyczy żony); – „Goniec Częstochowski” 1939, nr 76, s. 4 (nekrolog); – informacje córki, Krystyny Strokołowskiej z Częstochowy oraz dokumenty i fotografie z jej zbiorów (przekazane do Muzeum Częstochowskiego).