Stala Bolesław Feliks

Stala Bolesław Feliks (1904–1960), urzędnik samorządowy, działacz oświatowy turystyczny, harcerski, historyk regionu częstochowskiego, bibliofil. Ur. 20 VIII 1904 w Białej Wielkiej k. Lelowa (powiat częstochowski?), był synem Antoniego (1873–1932) oraz Janiny (?–1971) (nieznanej z nazwiska).

Stala w 1930–32 był referentem oświaty pozaszkolnej w Zarządzie miasta Częstochowy. W 1933 Rada Nadzorcza Miejskich Publicznych Szkół Dokształcających Zawodowych powierzyła mu kierownictwo Szkoły Dokształcającej Zawodowej nr 2. Usprawnił on administrację szkoły, utworzył Komitet Rodzicielski, uruchomił bibliotekę szkolną, jako gorący zwolennik idei harcerstwa tworzył drużyny harcerskie, założył koła: → Polskiego Czerwonego Krzyża (PCK), → Ligi Obrony Powietrznej Państwa, → Ligi Morskiej i Kolonialnej, organizował wycieczki krajoznawcze. W 1934 został powołany na stanowisko naczelnika Oddziału Oświaty i Kultury w Zarządzie Miejskim. Na tym stanowisku inicjował budowę szkół oraz zakładanie bibliotek. Stala prowadził szeroką działalność popularyzującą historię regionu częstochowskiego. W latach 30. w siedzibie Polskiej Organizacji Wolności wygłaszał odczyty dotyczące dziejów Częstochowy, etnografii jej okolic, publikował artykuły, m.in. Pieczęcie dawnych miast powiatu częstochowskiego („Ziemia Częstochowska” 1934, t. I), O drukach jasnogórskich („Czasopismo Literackie” 1937, nr 3–4). Od 1930 działał w sekcji wychowania społecznego i propagandy Miejskiego Komitetu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego. W 1933–34 był członkiem zarządu częstochowskiego oddziału → Towarzystwa Popierania Kultury Regionalnej (TPKR). Wykładał też na kursach wiedzy o Polsce, organizowanych dla członków Światowego Związku Polaków z Zagranicy. W 1935 został przewodniczącym → Koła Przyjaciół Harcerstwa w Częstochowie. Od 1938 był przedstawicielem Częstochowy w zarządzie okręgu kieleckiego → Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP). W 1936 został członkiem zarządu → Polskiej Macierzy Szkolnej. W czasie okupacji niemieckiej aresztowano go; od 9 XI do 24 XII 1940 był przetrzymywany w więzieniu na Zawodziu w Częstochowie. Po uwolnieniu pracował jako kierownik Oddziału Oświaty Zarządu miasta Częstochowy. W tym okresie włożył wiele wysiłku w odbudowę → Muzeum Przemysłu Ludowego zniszczonego w czasie działań wojennych (po odbudowaniu zostało zlikwidowane przez Niemców). W 1942 zwolnił się z pracy i w obawie przed aresztowaniem wyjechał z Częstochowy. Na początku 1945 powrócił do Częstochowy i objął funkcję naczelnika Wydziału Oświaty i Kultury Zarządu Miejskiego; organizował szkolnictwo, biblioteki oraz życie kulturalne w mieście. Był jednym z organizatorów Państwowego Liceum Pedagogicznego, kursów pedagogicznych dla maturzystów, a także Wyższej Szkoły Administracyjno-Handlowej. Należał do zarządu Koła Bibliotekarzy i Archiwistów w Częstochowie. W 1949–50 przewodził częstochowskiemu oddziałowi → Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. W tym okresie był też członkiem innych stowarzyszeń: Polskiego Towarzystwa Historycznego, Polskiego Towarzystwa Etnograficznego, Polskiego Towarzystwa Archeologicznego. Pełnił funkcję wiceprezesa TPKR (Częstochowskie Towarzystwo Naukowe), należał też do Rady Muzeum Regionalnego w Częstochowie. Stala był znanym bibliofilem, posiadał kilkutysięczny zbiór czenstochovianów; najcenniejsze eksponaty ze swego księgozbioru prezentował na → Wystawie Książki Polskiej i Regionalizmu Częstochowy i Okolicy (8–22 IV 1934); był współorganizatorem tejże wystawy, a także autorem dwóch szkiców z historii miasta i Jasnej Góry zamieszczonych w katalogu wystawy. Zm. 31 VIII 1960 w Kielcach, pochowany został na cmentarzu Kule w kwaterze 85, rząd 17, grób nr 16 (z brzegu kwatery).

Jego żoną była Adela Maria z Heiningerów (1912–2000).

Juliusz Sętowski, Cmentarz Kule w Częstochowie. Przewodnik biograficzny, Częstochowa 2005, s. 284–285; Słownik biograficzny ziemi częstochowskiej, t. I, (J. Badora), red. A. Zakrzewski, Częstochowa 1998, s. 173; W dwudziestolecie powstania publicznych szkół dokształcających zawodowych w Częstochowie 1919–1939, Częstochowa 1939, s. 14, 15; 90 lat oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego i Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Częstochowie. 80 lat odzyskania niepodległości przez Rzeczpospolitą. Materiały z Sesji Popularno-Naukowej zorganizowanej 12 XII 1998, pod red. M. Głowackiego i W. Derejczyka, Częstochowa 1998, s. 12, 17 (nota biograficzna); Józef Mikołajtis, Historia literatury ziemi częstochowskiej, Częstochowa 1982, s. 278; Jan Pietrzykowski, Akcja AB w Częstochowie, Katowice 1971, s. 91; – Stanisław Rybicki, Pod znakiem lwa i kruka. Fragmenty wspomnień z lat okupacji, Warszawa 1990; – Wystawa książki polskiej oraz regionalizmu Częstochowy i okolicy, Częstochowa 1934, s. 26–33; – „Głos Narodu” 1947, nr 113, s. 5; „Goniec Częstochowski” 1930, nr 30, s. 3. 1934, nr 50, s. 3, 1939, nr 10 s. 4; „Ziemia Częstochowska” 1961, t. IV, s. 80, 1984, t. XV, s. 69; „Życie Częstochowy” 1947, nr 116, s. 3; – Archiwum Państwowe w Częstochowie, Magistrat Częstochowy 5716 (teczka osobowa); – odpis z inskrypcji nagrobnej.