Różewicz w Częstochowie

Różewicz w Częstochowie, Tadeusz Różewicz (1921–2014), poeta, dramaturg, eseista. Ur. 9 X 1921 w Radomsku, syn urzędnika sądowego Władysława Różewicza i Stefanii z Gelbardów; jego braćmi byli Janusz, żołnierz Armii Krajowej (AK), zamordowany przez Niemców w 1944, oraz Stanisław, reżyser filmowy. Naukę w Gimnazjum Fabianiego w Radomsku przerwał w 1938 z powodu kłopotów materialnych, podjął pracę zarobkową jako robotnik w Fabryce Mebli Giętych „Thonet-Mundus”. W czasie okupacji był gońcem w Zarządzie Miasta Radomska. Od 1943 należał do konspiracji (pseudonim Satyr), ukończył tajny kurs podchorążych, należał do oddziału partyzanckiego → Mieczysława Tarchalskiego „Marcina” w Obwodzie AK Radomsko; był redaktorem podziemnego pisma „Czyn Zbrojny”. Wraz z bratem Januszem wydał w 1944 Echa leśne. Pod koniec 1944 zamieszkał w Częstochowie, u rodziców, przy ul. św. Rocha. Ubiegał się o przyjecie na polonistykę na tajnych kursach akademickich, nie został przez prof. Pollaka przyjęty z powodu braku matury. Jako członek AK ujawnił się w 1945 przed Komisją Likwidacyjną w Częstochowie. Brał udział w życiu kulturalnym miasta, udzielał się w powstałym 18 IV 1945 Klubie Literackim, działającym pod opieką Związku Zawodowego Literatów Polskich (Aleja 43). W 1945 w częstochowskim tygodniku literacko-artystycznym „Przemiany” (dodatek do → „Głosu Narodu”) ogłosił m.in.: Rekwizyty i duch. Rozważania o poezji (nr 1/52 z 14 IV), Człowiek, który nie wrócił (nr z 17 VI) oraz Figi z Unrry (15 VII). W 1946 ukazał się w Częstochowie jego tomik poezji W łyżce wody, o charakterze satyrycznym. Po uzyskaniu matury w Liceum dla Pracujących (prowadzonym w Gimnazjum i Liceum im. H. Sienkiewicza a następnie w Gimnazjum i Liceum J. Słowackiego), wyjechał do Krakowa, gdzie podjął studia w Akademii Sztuk Pięknych. Od 1947 mieszkał w Gliwicach, od 1968 aż do śmierci (w 2014) we Wrocławiu.

Różewicz rzadko wspominał o częstochowskim okresie swojego życia. Do tomu Niepokój (1947), który przez większość krytyków uważany jest za właściwy debiut literacki, włączył zaledwie kilka tekstów napisanych w Częstochowie.

Władysław Edward Piekarski, Zbigniew Stańczyk, Słownik biobibliograficzny twórców literatury związanych z ziemią częstochowską (wraz z okolicą), Częstochowa 2006, s. 338–346; – Tadeusz Gierymski, Tadeusza Różewicza związki z Częstochową, „Nad Wartą” 1986, nr 2, s. 4–6; Tadeusz Gierymski, Tadeusza Różewicza związki z Częstochową, „Aleje 3” 2002, nr 39, s. 20–22, Józef Mikołajtis, Historia literatury ziemi częstochowskiej, Częstochowa 1982, s. 165–168, [Jan Yor]; Tadeusza Różewicza związki z Częstochową, „24 Godziny. Dziennik Częstochowski” 1991, nr 230, s. 5.