Rozenberg (Rosenberg) Jakub Bendet

Rozenberg (Rosenberg) Jakub Bendet (1887–1942), urzędnik, przemysłowiec, wydawca, członek władz gminy żydowskiej, radny miejski, działacz związkowy i społeczny. Ur. 30 IX 1887 w Terespolu, był synem Nuchema i Sury Marii z Konów.

Rozenberg posiadał niepełne wykształcenie średnie. Do Częstochowy przyjechał w 1912. Pracował jako księgowy w odlewni żelaza i emalierni → „Wulkan” w Częstochowie. Był współwłaścicielem, później właścicielem Towarzystwa Częstochowskiej Fabryki Odlewów i Emalierni → „Metalurgia” (przy ul. Krótkiej 16); fabryka wytwarzała urządzenia sanitarne i kanalizacyjne, kuchenki i piecyki, części do maszyn budowlanych i rolniczych. Wraz z → Elkaną Chrobołowskim, Herszem Fajwlowiczem i Mosze Cieszyńskim wydawał w 1912–13 pierwsze pismo żydowskie w Częstochowie „Czenstochower Reklamenblat”; reklamowało ono głównie wyroby miejscowych sklepów i przedsiębiorstw handlowych, poruszało sprawy polityczne, kulturalne i sportowe. Na początku 1914 wraz z Moszkiem Bocianem wydawał pismo „Czenstochower Reklamenblat”. Wkrótce jednak odszedł z redakcji tegoż dziennika. Od listopada 1914 działał w ogólnym komitecie Doraźnej Pomocy, później w sekcji żydowskiej Doraźnej Pomocy. W czasie I wojny światowej był jednym z przywódców → Bundu w Częstochowie. Angażował się w działalność kulturalną i związkową; był współzałożycielem (w 1917), później prezesem Klubu Robotniczego im. Bronisława Grossera (przy II Alei 40). W 1919 z ramienia Komitetu Wyborczego Bundu kandydował w wyborach do Sejmu Ustawodawczego, jednak mandatu nie uzyskał. Na początku lat 20. kierował Związkiem Zawodowym Przemysłu Drzewnego oraz Związkiem Zawodowym Robotników Przemysłu Papierniczego. W 1932 wybrany prezesem → Gminy Wyznaniowej Żydowskiej. W zarządzie Gminy zasiadał do końca lat 30. W 1934 został radnym miejskim z listy Ogólnożydowskiego Komitetu Wyborczego; w Radzie Miejskiej (RM) pracował od czerwca 1936 w komisji ds. usprawnienia administracji. W 1939 ponownie kandydował do RM z listy Zjednoczonego Żydowskiego Bloku Wyborczego; został wówczas zastępcą radnego. Należał do Stowarzyszenia Pracowników Handlowych i Przemysłowych miasta Częstochowy; z jego inicjatywy w 1918 przy stowarzyszeniu utworzono herbaciarnię przy ul. Pięknej (Kilińskiego) 6. Rozenberg działał też w instytucjach finansowych miasta: w 1927 został zastępcą członka zarządu Banku Przemysłowców i Kupców, a w 1934 członkiem zarządu (sekretarzem) Kasy Bezprocentowych Pożyczek dla Żydów w Częstochowie. Angażował się w działalność na rzecz dzieci i młodzieży żydowskiej: należał do Komitetu Opiekuńczego przy Gimnazjum Koedukacyjnym dr. Filipa Axera, udostępnił swój ogród (przy ul. Jasnogórskiej 20) na półkolonie dla dzieci organizowane przez → Towarzystwo Ochrony Zdrowia Ludności Żydowskiej TOZ. Udzielał się na niwie krajoznawczej, sportowej i kulturalnej. W 1929 był współorganizatorem, później członkiem zarządu (II wiceprzewodniczącym) → Żydowskiego Towarzystwa Krajoznawczego, należał też do zarządów → Żydowskiego Towarzystwa Gimnastyczno-Sportowego (jako sekretarz) i Towarzystwa Muzyczno-Literackiego → „Lira”. W latach 30. był członkiem rzeczywistym oddziału Polskiego Czerwonego Krzyża (PCK) w Częstochowie. W 1935 mieszkał przy II Alei 29. W czasie okupacji niemieckiej, w 1941 został zmuszony do zamieszkania w miejscowym getcie. W 1942 zamordowany przez Niemców. Na cmentarzu żydowskim w Częstochowie znajduje się symboliczna inskrypcja (grób nr 34 III).

Jego żoną była Gala z Wajnbergów (1887 Kozienice–), córka Majera i Pessy z Kiestenbergów. Mieli córkę Pessę (23 X 1913 Częstochowa–).

Żydzi częstochowscy. Słownik biograficzny, pod red. J. Sętowskiego, Częstochowa 2020.