Powiatowa Komenda Uzupełnień (PKU)

Powiatowa Komenda Uzupełnień (PKU), utworzona została pod koniec listopada 1918. Zajmowała się ewidencją poborowych, uzupełnieniem sił zbrojnych oraz administracją rezerw w przydzielonych powiatach. PKU w Częstochowie powstała z byłego biura werbunkowego i obejmowała swym zasięgiem powiat częstochowski i wieluński; później dodano powiat włoszczowski. Za organizację, a następnie działanie PKU w Częstochowie odpowiedzialna była Okręgowa Komenda Uzupełnień w Kielcach. PKU w Częstochowie mieściła się początkowo przy III Alei 56 i kilkukrotnie zmieniała swą siedzibę; na początku lat 30. otrzymała pomieszczenie przy ul. Dąbrowskiego 4. Komisja wojskowo-lekarska dla osób zaciągających się do Wojska Polskiego funkcjonowała w południowej części → koszar Zawady. 10 I 1919 komendantem placówki w Częstochowie był podpułkownik Józef Czajewski, jego zastępcą – porucznik → Kazimierz Michalski, naczelnikiem kancelarii – podporucznik Stefan Pieńkowski, oficerem gospodarczym – urzędnik wojskowy Józef Koczakowski, oficerem ewidencyjnym na powiat częstochowski – podporucznik Antoni Nurczyński, oficerem ewidencyjnym na powiat wieluński – porucznik Tomasz Struzik. 21 VIII 1919 dokonano reorganizacji PKU, która polegała na przejściu do terytorialnego systemu uzupełnień oddziałów wojskowych. Poszczególne PKU przydzielono do dowództw batalionów zapasowych pułków piechoty, które miały uzupełniać, personel PKU przechodził na etat pułku piechoty, do którego został przydzielony. W kwietniu 1924 z PKU Częstochowa został wyłączony powiat lubliniecki. 1 VII 1938 PKU Częstochowa została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Częstochowa (nazwa ta zaczęła obowiązywać od 1 IX 1938). Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował miasto Częstochowa oraz powiaty: częstochowski i włoszczowski. Komendanci PKU Częstochowa: podpułkownik J. Czajewski (10 I – 15 VII 1919), pułkownik Władysław Odyniec (15 VII 1919 – 18 II 1921), pułkownik Apoloniusz Wysocki (18 II 1921 – 5 V 1921), podpułkownik Mieczysław Kozicki (5 V – X 1921), major rezerwy. Powołany do służby czynnej Roman Różycki (1921 – I 1924), major/podpułkownik piechoty Antoni Malinowski (I 1924–27), podpułkownik łączności Antoni Powierza (1928–31), major dyplomowany piechoty Kazimierz Wiktor Ring (1931 – XI 1932), major piechoty Henryk Dmowski (1 VIII 1933–39), major piechoty Franciszek Michał Węda (1939).

Lech Mastalski, 7 Dywizja Piechoty w latach 1918–1939, Częstochowa 2012, s. 89–90; – „Goniec Częstochowski” 1931, nr 49, s. 10 (numer jubileuszowy); – materiały w zbiorach Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy Muzeum Częstochowy.