Popczyk Teodor

Popczyk Teodor (1910–43), ksiądz, prefekt szkolny, uczestnik konspiracji podczas okupacji niemieckiej. Ur. 9 XI 1910 we wsi Rokitno Szlacheckie, powiat będziński. Był synem Macieja, robotnika fabrycznego, i Salomei z Gromadnych.

W 1925 wstąpił do czwartej klasy Gimnazjum Męskiego Towarzystwa „Szkoła Średnia” w Zawierciu, ale wkrótce przeniósł się do Liceum im. Piusa X we Włocławku, gdzie w 1929 uzyskał świadectwo dojrzałości. W tr. wstąpił do częstochowskiego Seminarium Duchownego w Krakowie. Studia filozoficzno-teologiczne odbył na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Święcenia kapłańskie przyjął 29 VI 1934 na Jasnej Górze w Częstochowie z rąk biskupa → Teodora Kubiny. Jako wikariusz pracował w parafii Konopiska. Jednocześnie był nauczycielem religii w miejscowych szkołach powszechnych, organizował też katolickie stowarzyszenia młodzieżowe. Po dwóch latach został wikariuszem w Gorzkowicach, gdzie prowadził analogiczną działalność. Od 20 V 1937 był prefektem etatowym w Szkole Powszechnej nr 1 i w Prywatnej Szkole Średniej Przemysłowo-Handlowej, prowadzonej przez siostry zmartwychwstanki w Częstochowie. W tym czasie był kapelanem w Zgromadzeniu Braci Szkolnych. W początkowych latach okupacji niemieckiej uczył religii w szkołach powszechnych i zawodowych. Kiedy w Częstochowie zostało zorganizowane tajne nauczanie, był nauczycielem religii w Gimnazjum i Liceum im. H. Sienkiewicza. W tym czasie był wikariuszem w parafii pw. św. Barbary w Częstochowie, gdzie miał dogodne warunki do prowadzenia tajnego nauczania. Odprawiał także nabożeństwa za Polaków poległych w walce z okupantem. Nikt z młodzieży nie doniósł do władz niemieckich o jego działalności. W czerwcu 1943 wydał metrykę chrztu ukrywającemu się Żydowi, aby ratować go przed więzieniem i śmiercią, ten jednak został pochwycony przez gestapo, a podczas tortur ujawnił wystawcę metryki. Rankiem 16 VI 1943 Niemcy otoczyli plebanię kościoła pw. św. Barbary, pod pozorem, że ukrywają się tam Żydzi. W tej sytuacji Popczyk podjął próbę ucieczki, podczas niej został ciężko postrzelony przez Niemców, którzy nie pozwolili udzielić mu jakiejkolwiek pomocy. Po dwóch godzinach zmarł. Niemcy ukryli jego ciało. Mimo to na pogrzeb, który odbył się pod nadzorem policji niemieckiej, przyszły rzesze wiernych. Następnej nocy po pogrzebie na mogile na cmentarzu św. Rocha w Częstochowie został postawiony pomnik, w sektorze 8, rząd 1, grób nr 6.

Cmentarz św. Rocha w Częstochowie. Przewodnik biograficzny, pod red, J. Sętowskiego, Częstochowa 2012, s. 186–187; Józef Wójcicki, Tajne nauczanie w Częstochowie w okresie okupacji 1939–1945, Częstochowa 1969, s. 28; Jan Związek, Martyrologium kapłanów diecezji częstochowskiej w czasie II wojny światowej. „Częstochowskie Studia Teologiczne” t. 4, 1976, s. 271; Jan Pietrzykowski, Walka i męczeństwo. Z wojennych dziejów duchowieństwa diecezji częstochowskiej (1939–1945), Warszawa 1981, s. 89–91, 104.