Pomnik Narutowicza

Pomnik Narutowicza, idea upamiętnienia pomnikiem pierwszego prezydenta Rzeczypospolitej narodziła się w 1927. Prace w 1928–30 finansowała Rada Miasta. Do budowy cokołu użyto granitu pozostałego po → pomniku Aleksandra II. Autorem głowy prezydenta był → Stefan Policiński, cokół oraz otoczenie pomnika zaprojektował inż. L. Dańczak, a prace budowlane wykonała firma inż. S. Widuchowskiego. Odsłonięcia pomnika dokonał 20 IX 1931 Józef Mazur, komisarz rządowy. W uroczystościach w → Parku Narutowicza na Zawodziu uczestniczyli delegaci rządu, posłowie na Sejm, m.in. Walery Sławek, wojewoda kielecki, władze miasta, powiatu częstochowskiego ze starostą → Kazimierzem Kühnem, przedstawiciele organizacji społecznych, sportowych, młodzież szkolna, mieszkańcy miasta. W styczniu 1940, w związku z przyjazdem do Częstochowy Hansa Franka i otwarciem na Zawodziu szkoły niemieckiej, pomnik zdemontowano. Dzięki polskim pracownikom Zarządu Miasta został ukryty w magazynach miejskich, a później zakopany na terenie plantacji miejskich (przy ul. św. Barbary). W 1947 odkopano go i po odrestaurowaniu przez S. Policińskiego zdeponowano w Muzeum Okręgowym w Częstochowie. Później został przekazany do Szkoły Podstawowej nr 22 na Zawodziu; ustawiony był przed wejściem do budynku, następnie umieszczono go w holu szkoły.

Zbigniew Jakubowski, Częstochowskie opowieści o mieście, ludziach, wydarzeniach, Częstochowa 1933, s. 63, 64, 65, 66, 67; „Nowy Express Częstochowski” 1928 (27 I), nr 22, s. 3, „Życie Częstochowy” 1947, nr 97, s. 3; – fotografie w zbiorach Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy Muzeum Częstochowskiego.