Plac Biegańskiego

Plac Biegańskiego, pierwotnie zwany Rynkiem św. Jakuba, później placem magistrackim, od 19 VI 1934 był to plac Pierackiego, w czasie okupacji niemieckiej plac Hitlera, w 1945–56 plac Stalina, później plac Centralny, od 1957 plac dr. Władysława Biegańskiego. Utworzony ok. 1823 podczas regulacji miasta w związku z → połączeniem Starej i Nowej Częstochowy; wytyczony wg projektu inżyniera Jana Bernharda jako rynek św. Jakuba. Przy rynku znajdował się → kościółek św. Jakuba z przytułkiem dla ubogich, od 1873 → cerkiew św. św. Cyryla i Metodego, a po 1918 → kościół św. Jakuba (do lat 30. XX w., przy kościele znajdował się cmentarz prawosławny). Po drugiej stronie rynku od 1829 znajdował się → Ratusz z pawilonami od strony zachodniej i wschodniej. Rynek był częściowo zadrzewiony – od strony Ratusza (od początku XX w. był tu ogród, w początkach 1918 usunięto topole i zastąpiono krzewami i klombami) i przy kościele św. Jakuba, gdzie, jak podawał „Goniec Częstochowski” w czerwcu 1918 „otwarto dla publiczności park”. W 1915 przez środek placu z II do III Alei ułożono kostkę granitową. Plac był miejscem różnych uroczystości państwowych, wojskowych (do 1939 i po 1945 odbywały się tu defilady) i miejskich imprez kulturalnych. Od 1946 na placu znajdował się pomnik – makieta czołgu (wysadzony przez żołnierzy II konspiracji), później czołg z postaciami czołgisty, włościanki i robotnika według projektu rzeźbiarza → Stefana Policińskiego, w 1968–1990 → pomnik wdzięczności dla Armii Radzieckiej, od 1997 znajduje się tu → pomnik Józefa Piłsudskiego. W latach 60. obok pomnika czołgistów znajdowała się tablica informująca, że: „tu w tym miejscu, w roku 1939, Niemcy rozstrzelali 600 Polaków”. W 2011 dokonano przebudowy placu: otrzymał on nową granitową nawierzchnię, zlikwidowano podziemną toaletę. Plac został wyłączony z ruchu samochodowego.

„Gazeta Częstochowska” 1962, nr 38, s. 1; „Gazeta Wyborcza Częstochowa” 2011 (7 II), s. 2, „Goniec Częstochowski” 1915, nr 165, s. 2, 1918, nr 19, s. 3, nr 151, s. 3; „Nad Wartą” 1996, nr 3 (dodatek do „Gazety Częstochowskiej”), (J. Kapsa), s. 14; „7 Dni” 2013, nr 461 (J. Kapsa), s. 6.