Pietrzykowski Jan

Udostępnij

Pietrzykowski Jan (1913–1994), pseudonim Dembiński, Jan Rybak. Prokurator, adwokat, historyk, działacz społeczny. Ur. 24 VI 1913 w Częstochowie, był synem Korneliusza i Apolonii z Tomczaków.

Ukończył w 1932 II Gimnazjum Państwowe im. R. Traugutta w Częstochowie. W 1932–38 studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim. Po ukończeniu studiów pracował jako aplikant sądowy Sądu Apelacyjnego w Warszawie. W 1939 brał udział w kampanii wojennej jako ochotnik. Jesienią tr. wstąpił do Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW). Był kierownikiem wydziału organizacji i propagandy okręgu częstochowskiego Stronnictwa Narodowego (SN)-NOW. W lutym 1943 został aresztowany w Piotrkowie Trybunalskim przez gestapo i przetrzymywany był w miejscowym więzieniu. Wkrótce został zwolniony. Był współorganizatorem i redaktorem pisma w okręgu częstochowskim SN-NOW pod tytułem „Alarm”. W 1943 objął kierownictwo drukarni przy ul. Królowej Jadwigi 123, która drukowała „Alarm”. W październiku 1943 został po raz drugi aresztowany przez gestapo w Częstochowie, został jednak wykupiony przez rodzinę w grudniu 1944. W tr. wrócił ponownie do pracy w konspiracji. Po wojnie kontynuował pracę zawodową. Początkowo odbywał praktykę jako aplikant sądowy, następnie został mianowany na podprokuratora Sądu Okręgowego w Częstochowie. Od 1946 pracował też w Ekspozyturze Prokuratury Specjalnego Sądu Karnego w Warszawie, z siedzibą w Łodzi. Pracując w Ekspozyturze, ścigał zbrodniarzy wojennych, konfidentów niemieckiej policji i kolaborantów. Decyzją Ministra Sprawiedliwości w 1949 przeniesiony został z częstochowskiej prokuratury na równorzędne stanowisko prokuratura w Ełku w Okręgu Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, propozycji jednak nie przyjął. Za odmowę został przeniesiony w stan spoczynku (w wieku 36 lat). Wpisany na listę adwokacką 11 X 1950 pracował jako adwokat w Zespole Adwokackim nr 1 w Częstochowie. Jesienią 1950 aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa (UB). W wigilię Bożego Narodzenia 1950 otrzymał postanowienie o tymczasowym aresztowaniu. Przetrzymywany był w więzieniu na Zawodziu w Częstochowie. Po aresztowaniu na polecenie ministra sprawiedliwości skreślono go z listy adwokatów. W celi więziennej udzielał pomocy prawnej więźniom. Prokurator wojewódzki w Katowicach 15 II 1951 umorzył śledztwo wobec braków dostatecznych dowodów winy. Po wyjściu na wolność przez kilkanaście miesięcy pracował jako nauczyciel w szkole zawodowej. W 1951–52 był radcą prawnym w Spółdzielni Pracy Włókienniczo-Odzieżowej. Zimą 1952 aresztowany ponownie przez UB. Przesłuchiwano go w Katowicach, następnie zwolniono wobec braku dowodów winy. Zespół Adwokacki nr 1 w Częstochowie w 1957 przyjął go ponownie w poczet członków. W latach 60. pracował jako adwokat i radca prawny w częstochowskich spółdzielniach. Od 1967 był członkiem Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Prowadził prace badawcze w ramach tejże Komisji. Pisarstwo, praca społeczna, turystyka, spotkania autorskie z czytelnikami i młodzieżą szkolną wypełniły mu ostatnie lata życia. Od 1947 był członkiem → Polskiego Czerwonego Krzyża (PCK), a od 1955 członkiem Polskiego → Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK). W 1990 wraz z Andrzejem Wasiakiem, Zbigniewem Grządzielskim i Kazimierzem Marczykiem był współzałożycielem Stowarzyszenia Rodzin Katyńskich. Efektem jego naukowych badań były liczne publikacje, do ważniejszych należą: Hitlerowcy w Częstochowie (Poznań 1959), Hitlerowcy przed sądem w Częstochowie (Katowice 1964), W obliczu śmierci (Katowice 1966), Łowy na ludzi (Katowice 1968), Akcja AB w Częstochowie (Katowice 1971), Hitlerowcy w powiecie częstochowskim (Katowice 1972), Stalag 367 (Katowice 1976), Walka i męczeństwo (Warszawa 1981), Cień swastyki nad Jasną Górą (Katowice 1985), Życie okupacyjne w Częstochowie (1939–1945) (Częstochowa 1986), Jasna Góra w okresie dwóch wojen światowych (Warszawa 1987), Tajemnice archiwum gestapo (Katowice 1989). Publikował też w „Almanachu Częstochowy”, a także w innych regionalnych pismach częstochowskich. Zm. 21 III 1994 w Częstochowie, pochowany został na cmentarzu św. Rocha, w sektorze 15, rząd 1, grób nr 15. Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1969), złotą odznaką Zasłużony w Rozwoju Województwa Katowickiego (1969).

Pietrzykowski nie założył rodziny.

Adwokaci regionu częstochowskiego. Słownik biograficzny, (Z. Grządzielski, J. Górecki), pod red. A. Kasperkiewicza i J. Sętowskiego, Częstochowa 2014; Cmentarz św. Rocha w Częstochowie. Przewodnik biograficzny (J. Górecki), pod red, J. Sętowskiego, Częstochowa 2012; Ewa Florek, Mirosław Zwoliński, Słownik biograficzny regionu częstochowskiego, t. II, Częstochowa 2005, s. 55–56; – Augustyn Chojnowski, Wspomnienie o mecenasie Janie Pietrzykowskim, „Almanach Częstochowy”, 1994, s. 85–88; „Dziennik Częstochowski”, 1999, nr 484, s. 3; Jerzy Górecki, Treści regionalne w patriotycznym wychowaniu uczniów, „Częstochowski Biuletyn Oświatowy” (wydanie specjalne), Częstochowa 2001, s. 27 (fotografia); Zbigniew Grządzielski, Jan Pietrzykowski, „Almanach Częstochowy”, Częstochowa 2004, s. 163–168; Zbigniew Grządzielski, Andrzej Wasiak, Martylologia żołnierzy 7 Dywizji Piechoty i funkcjonariuszy Policji Państwowej z województwa częstochowskiego na ziemi radzieckiej, [w:] Z dziejów najnowszych Częstochowy, pod red. R. Szweda i W. Palusa, Częstochowa 1995, s. 243; Jan Pietrzykowski, „Fragmenty wspomnień Od gestapo do bezpieki” (maszynopis w zbiorach Biblioteki Miejskiej w Częstochowie), Częstochowa 1991; – archiwum rodzinne Jana Pietrzykowskiego udostępnione przez Stanisława Miklasa z Częstochowy.

Autor: → Juliusz Sętowski

Zobacz inne hasła z kategorii: → Osoby

Ostatni Grosz... czytaj

Błeszno... czytaj

Dźbów... czytaj

Ostatnio dodane


Miejski Uniwersytet Powszechny

instytucja kulturalno-oświatowa utworzona w 1929 z inicjatywy częstochowskiego → Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Organizatorem był Wydział Oświaty i... więcej::

Zakład Freblowski Stanisławy Ligęzówny

w 1912 Stanisława Ligęzówna (Ligenzówna) podjęła starania o powołanie w Częstochowie kantoru pośrednictwa dla nauczycielek. Od tegoż roku pod nazwą... więcej::

Kościółek i szpital – przytułek św. Jakuba

wybudowane (kaplica była murowana, a przytułek drewniany) jako zespół szpitalny w 1586 z fundacji Jakuba Zalejskiego, pisarza celnego... więcej::

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka (ok. 1872–1929), działacz spółdzielczy i sportowy. Ur. w Moskwie, był synem Joela Wulfa i Dobry Elki z Wileńczyków. Chajutin do Częstochowy przybył... więcej::

Mamy
już:

800 haseł