Okręgowe Towarzystwo Rzemieślnicze (OTR)

Udostępnij

Okręgowe Towarzystwo Rzemieślnicze (OTR), powstało w 1927 w wyniku przekształcenia istniejącego od 1907 → Stowarzyszenia Rzemieślniczo-Przemysłowego, otrzymało nowy statut zatwierdzony przez wojewodę kieleckiego. OTR w myśl statutu było organizacją rzemieślników chrześcijan powołaną dla podniesienia wykształcenia zawodowego (szczególnie młodzieży rzemieślniczej) i ochrony interesów społeczno-organizacyjnych i gospodarczych rzemiosła. Obejmowało swoim zasięgiem Częstochowę oraz dwa powiaty: częstochowski i włoszczowski. W 1929 radnymi Izby Rzemieślniczej Kieleckiej zostali członkowie OTR: → Stefan Smuga (pełnił funkcję pierwszego prezydenta), A. Dębski i A. Musiał. W 1930 OTR zorganizował zjazd rzemieślników powiatów częstochowskiego i włoszczowskiego (do towarzystwa należało wówczas 291 osób). Na dochody OTR składały się zyski z prowizji ze sprzedaży towarów i udzielanych pożyczek, dzierżawy bufetu, z organizowanych zabaw oraz darowizn. Kryzys gospodarczy z początku lat 30. spowodował trudności finansowe, zmniejszyła się ilość członków (do 276). Jubileusz 25-lecia zorganizowano w 1933; uroczystość połączono z II Wojewódzkim Zjazdem Rzemiosła, który odbył się w Częstochowie. Wraz z poprawą sytuacji gospodarczej zintensyfikowano zbiórkę na budowę własnej siedziby, tworząc Kasę Funduszu Budowy → Domu Rzemiosła, w 1937 zakupiono od → Spółdzielczego Banku Ludowego plac przy ul. Kościuszki 6 i wmurowano kamień węgielny. Do komitetu budowy należeli: J. Bajdecki, Piotr Białek, → Jan Brzoza, Józef Krupa, Edmund Markowski, Adam Musiał, A. Piechocki, Feliks Plucik, → Bolesław Rajszys, Kazimierz Sobański, inż. → Walerian Skrzynecki, Władysław Szwaja oraz starsi cechu. Dom Rzemiosła (wg projektu inż. Erwina Wieczorka) został oddany do użytku w 1937. W 1937 OTR liczyło 405 członków, w 1938 – 540 (poza rzemieślnikami członkami OTR byli także przemysłowcy, kupcy, a nawet rolnicy). W 1938 wydany został „Informator Rzemiosła i Handlu m. Częstochowy”. Wybuch wojny oznaczał koniec działalności OTR, okupacyjne władze niemieckie zajęły budynek przy ul. Kościuszki 6 (i urządziły tam kino niemieckie) oraz zlikwidowały Szkołę Przemysłowo-Handlową. W Częstochowie powstała filia Izby Przemysłowo-Handlowej (dystryktu radomskiego), rzemieślnicy zostali zrzeszeni w Powiatowej Grupie Rzemiosła, kierownikiem biura został Leonard Hohensee. Pracownicy biura angażowali się w ochronie rzemieślniczej młodzieży przed wywiezieniem na roboty w głąb Rzeszy, zapobiegli zapowiedzianej przez inspektora szkolnego Kuhberga likwidacji szkół rzemieślniczych. Do tajnego Towarzystwa Opieki nad Więźniami Politycznymi należeli: Edward Burian (tapicer), Piotr Dębski, J. Kulik, K. Miszczak, A. Musiał, Władysław Szwaja, S. Wieczorek, → Teodor Żucki; rzemieślnicy należeli do konspiracji, kolportowali podziemne gazety, udzielali pomocy wysiedlonym, zatrudniali (często fikcyjnie) osoby, którym groziło wywiezienie do Rzeszy. Dzięki patriotycznej postawie członków Powiatowej Grupy Rzemiosła uratowane zostały zabytkowe sztandary cechowe (przechowano je w kościele pw. św. Rodziny wśród kościelnych chorągwi). Wielu rzemieślników osadzono w wiezieniach i obozach, m.in. Wacław Berghauzen (mistrz fryzjerski) aresztowany w 1941 przez Gestapo, zginął w obozie koncentracyjnym. Tuż po przejściu frontu w 1945 zaczęły działać cechy (podlegały Izbie Rzemieślniczej w Kielcach), przynależność do odrodzonego OTR nie była obowiązkowa. Do najważniejszych kwestii działalności Towarzystwa w tym czasie należały sprawy wymiany uzyskanych w czasie okupacji dyplomów mistrzowskich i czeladniczych, sprawy podatkowe, najmu pracy oraz kształcenia młodzieży rzemieślniczej (zarząd OTR sprawował opiekę nad → Liceum i Gimnazjum Mechanicznym OTR (przy al. Wolności 17) oraz szkołą dokształcającą (przy ul. Garncarskiej 9). Realizując zalecenia Izby Regionalnej w Kielcach, OTR oferowało pomoc rzemieślnikom mającym zamiar przesiedlenia się za ziemie zachodnie. Liczba zrzeszonych w OTR przedstawia się następująco: 1929 – 392 osoby, 1930 – 291, 1934 – około 280, 1937 – 405, 1938 – 540. W grudniu 1947 OTR zostało rozwiązane. Kolejnymi prezesami OTR byli: → Karol Plucik (1927 – 32), → Stefan Jarzębiński (1932 – 36), → Piotr Dębski (1937 – 39 i 1945 – 47). W 1927–47 do zarządu należeli m.in.: → Adam Piechocki, → Józef Bajdecki, Władysław Hildebrand, → Roman Dąbrowski, Józef Kulik, Eugeniusz Proszowski, Adam Musiał, Stanisław Wieczorek, Władysław Bulski, Franciszek Rachwał, Kazimierz Miszczak.

Franciszek Patrzyk, Rzemiosło Częstochowy w latach 1918–1945, [w:] Z dziejów rzemiosła Częstochowy, Częstochowa 1966, s. 41–47; Franciszek Sobalski, Z badań nad dziejami rzemiosła w Częstochowie, „Ziemia Częstochowska” 1967, T. VI/VII, s. 81–82; Beata Urbanowicz, Rzemiosło w Częstochowie w okresie międzywojennym (1918–1939), Częstochowa 2004, s. 243–248; – „Goniec Częstochowski” 1933, nr 127, s. 3–4.

Autor: → Andrzej Kuśnierczyk

Poprzednie hasło
→ Ogródki robotnicze

Następne hasło
→ Okuszko Kazimierz

Ostatni Grosz... czytaj

Błeszno... czytaj

Dźbów... czytaj

Ostatnio dodane


Miejski Uniwersytet Powszechny

instytucja kulturalno-oświatowa utworzona w 1929 z inicjatywy częstochowskiego → Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Organizatorem był Wydział Oświaty i... więcej::

Zakład Freblowski Stanisławy Ligęzówny

w 1912 Stanisława Ligęzówna (Ligenzówna) podjęła starania o powołanie w Częstochowie kantoru pośrednictwa dla nauczycielek. Od tegoż roku pod nazwą... więcej::

Kościółek i szpital – przytułek św. Jakuba

wybudowane (kaplica była murowana, a przytułek drewniany) jako zespół szpitalny w 1586 z fundacji Jakuba Zalejskiego, pisarza celnego... więcej::

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka (ok. 1872–1929), działacz spółdzielczy i sportowy. Ur. w Moskwie, był synem Joela Wulfa i Dobry Elki z Wileńczyków. Chajutin do Częstochowy przybył... więcej::

Mamy
już:

800 haseł