Obchody rocznic powstań śląskich

Obchody rocznic powstań śląskich, w Częstochowie, w okresie międzywojennym corocznie 2 maja po mszy w kościele pw. św. Rocha składano wieńce na grobach w → kwaterze powstańców śląskich na → cmentarzu św. Rocha. Szczególnie uroczyście uczczono dziesięciolecie trzeciego zrywu, w 1931. Na czele częstochowskiego komitetu obchodów rocznicy powstania stanął rejent → Tadeusz Koss wraz z miejscowym → Związkiem Powstańców Śląskich. Przemówienia nad mogiłami powstańców wygłosili ks. dr Władysław Tomalka oraz nauczyciel historii Ildefons Sikorski z I Gimnazjum Państwowego im. H. Sienkiewicza w Częstochowie. Obchody 25. rocznicy rozpoczęcia III powstania śląskiego miały w Częstochowie podobny przebieg, jak przedwojenne uroczystości rocznicowe. W 1948 Związek Weteranów Powstań Śląskich nie zorganizował już obchodów rocznicy wybuchu III powstania śląskiego, natomiast przedstawiciele tego Związku udali się do byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz (wraz z delegacjami innych organizacji kombatanckich), by upamiętnić zamordowanych. Po okresie stalinizmu powrócono do świętowania rocznicy III powstania 2 maja. Przez większą część okresu istnienia Polski Ludowej oficjalne obchody rozpoczęcia zrywów miały świecki charakter. W ramach obchodów rocznic powstań śląskich zarząd powiatowy → Związku Bojowników o Wolność i Demokrację organizował uroczyste capstrzyki, składano wieńce przy → Grobie Nieznanego Żołnierza w alei Sienkiewicza, a także przed Pomnikiem Wdzięczności Armii Radzieckiej na pl. Biegańskiego. Wygłaszane były okolicznościowe przemówienia. Wręczano pamiątkowe medale oraz organizowano spotkania z weteranami zrywów. W miejscowej prasie – „Gazecie Częstochowskiej” (i jej dodatku „Nad Wartą”) oraz w „Życiu Częstochowy” ukazywały się opracowania historyczne i artykuły wspomnieniowe.

Adam Dziuba, W służbie Polskiej Partii Robotniczej. O Związku Weteranów Powstań Śląskich i jego prezesie, [w:] Jerzy Ziętek. Konteksty kariery w komunistycznym państwie, Katowice 2017, s. 36; – Jerzy Mizgalski, Krzewienie tradycji niepodległościowych w międzywojennej Częstochowie, [w:] Częstochowy drogi ku niepodległości, red. R. Szwed, W. Palus, Częstochowa 1998, s. 156; – „Głos Narodu” 1946, nr 104, s. 3; „Życie Częstochowy” 1961, nr 106, s. 6, 1969, nr 195, s. 6.