Mizrachi. Organizacja Syjonistów-Ortodoksów „Mizrachi”

Udostępnij

Mizrachi. Organizacja Syjonistów-Ortodoksów „Mizrachi”, założona w 1902 w Wilnie. Oddział częstochowski powstał w 1906. Jego twórcami byli magid (kaznodzieja) → Josef Szymon Koblenc, → Samuel Goldsztajn, Blechsztajn, A.H. Finkelsztajn, → Icchak Mendel Epsztajn, → Joachim Chaim Weksler i Juda Engel. Wkrótce rozpoczęli działalność, przyciągając żydowskich przedstawicieli burżuazji o przekonaniach syjonistycznych. Ich głównymi przeciwnikami byli chasydzi. Mimo że mizrachistów wspierał miejscowy cadyk, Wigdor Szapiro, atakowali ich zwolennicy innych przywódców: z Góry Kalwarii, Sochaczewa i Aleksandrowa. Ta walka trwała aż do wybuchu wojny w 1914. Dopiero gdy była już znana deklaracja Balfoura, osłabła i wielu chasydów wstąpiło do Mizrachi. Po dołączeniu ważnych osób, w tym naczelnego rabina, rabina → Nachuma Asza, pierwsze zgromadzenie odbyło się w maju 1917 z udziałem J.L. Szczarańskiego, sekretarza krajowego Mizrachi w Warszawie. Wybrano także pierwszą radę, w skład której wchodził J.Sz. Koblenc, Sz. Goldsztajn, A.H. Finkelsztajn, → Izrael Płocker, I.M. Grinfeld, N. Turner and Ch. Weksler. Organizacja „Mizrachi” posiadała swoją siedzibę przy ul. Ogrodowej 14, służyła ona również jako dom modlitwy dla członków organizacji. Odbywały się tam lekcje talmudu i hebrajskiego oraz wykłady prowadzone przez wielkich rabinów Mizrachi. Reb Koblenz także głosił prawie co tydzień i inspirował publiczność, podobnie jak jego boski zwyczaj, a reb Mosze Halter komentował Biblię w każdy piątek wieczorem. W 1933 lokal Mizrachi mieścił się przy I Alei 5, potem organizacja przeniosła się do pomieszczeń opuszczonych przez gminę żydowską, przy I → Alei 10. W 1920 młodzież Mizrachi postanowiła odłączyć się od starszych i narodził się Hapoel Hamizrachi, którego założycielami byli: D. Brat, Abraham Danciger i Jankiel Berman. Nowa organizacja wkrótce się rozrosła i w 1922 postanowiła stworzyć farmę szkolną, aby uczyć tam młodzież agronomii. Farma szkolna mieściła się przy ul. Warszawskiej nr 27 (plac Kotlickiego). Duża część młodzieży mizrachistycznej uczyła się w miejscowej → Szkole Rzemiosł dla Żydów, aby móc wyjechać do Palestyny dzięki posiadaniu praktycznego zawodu. Większość uczyła się stolarstwa. Spośród nich wyszło wiele przewodnich osobistości w Izraelu, jak Szorgai i Jakub Leslau.

Benjamin Orenstein, Churban Czenstochow [Zagłada Częstochowy], [b.m.w.] 1948, s. 34; Czenstochow. Najer cugob-material cum buch „Czenstochower Jidn”, red. S.D. Zinger, Nowy Jork 1958, s. 21–24; Sefer Czenstochow, t. 1, Jerozolima 1967, szp. 198–200; Polski słownik judaistyczny. Dzieje, kultura, religia, ludzie, t. 2, oprac. Z. Borzymińska, R. Żebrowski, Warszawa 2003, s. 169–170; – „Częstochower Cajtung” 1929, nr 1, s. 1; 1933, nr 22, s. 6; 1937, nr 35, s. 6.

Autor: → Wiesław Paszkowski

Ostatni Grosz... czytaj

Błeszno... czytaj

Dźbów... czytaj

Ostatnio dodane


Miejski Uniwersytet Powszechny

instytucja kulturalno-oświatowa utworzona w 1929 z inicjatywy częstochowskiego → Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Organizatorem był Wydział Oświaty i... więcej::

Zakład Freblowski Stanisławy Ligęzówny

w 1912 Stanisława Ligęzówna (Ligenzówna) podjęła starania o powołanie w Częstochowie kantoru pośrednictwa dla nauczycielek. Od tegoż roku pod nazwą... więcej::

Kościółek i szpital – przytułek św. Jakuba

wybudowane (kaplica była murowana, a przytułek drewniany) jako zespół szpitalny w 1586 z fundacji Jakuba Zalejskiego, pisarza celnego... więcej::

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka (ok. 1872–1929), działacz spółdzielczy i sportowy. Ur. w Moskwie, był synem Joela Wulfa i Dobry Elki z Wileńczyków. Chajutin do Częstochowy przybył... więcej::

Mamy
już:

800 haseł