Leszczyński Franciszek

Udostępnij

Leszczyński Franciszek (1797–1870), oficer, inżynier, topograf, kierownik IV Oddziału Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. Ur. 3 XII 1797 w Warszawie, był synem Tomasza i Antoniny z Kazańskich. Karierę wojskową rozpoczął w 1812, wstępując do batalionu saperów wojsk Księstwa Warszawskiego. W 1815 ukończył Szkołę Artylerii i Inżynierów, w 1816–18 pełnił funkcję adiutanta budowniczego twierdzy Modlin, wykonał mapę Wisły od Czosnowa do Modlina. W 1818 ukończył Korpus Inżynierów, w 1818–21 był adiutantem budowniczym w komendzie miasta Warszawy. W 1829 awansował na porucznika. Brał udział w powstaniu 1830–31, awansując do stopnia kapitana 2 klasy z rozkazu generała Jana Skrzyneckiego. Po upadku powstania i złożeniu przysięgi na wierność carowi służył w Korpusie Topografów, w 1833 awansował do stopnia kapitana. Brał udział w opracowaniu mapy topograficznej Kwatermistrzostwa Generalnego Wojska Polskiego (WP). W 1839 złożył dymisję w stopniu podpułkownika. W tr. został zaangażowany przez Bank Polski do prac na kolei, kierował pracami inżynieryjnymi IV Oddziału Budowy Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej na trasie Częstochowa – Niwka, aż do stacji Granica (Maczki). W sierpniu 1839 odbył podróż do Wiednia, Berlina i Saksonii w celu zapoznania się z budową sieci kolejowych. 15 VII 1845 uczestniczył (wraz z konstruktorem płk. inż. Edwardem Gerstfeldtem) w położeniu kamienia węgielnego pod budowę stacji kolejowej w Częstochowie. Pracami IV Oddziału Leszczyński kierował do 1840, po uruchomieniu linii likwidował sprawy budowy i zajmował się utrzymaniem drogi żelaznej. Leszczyński był właścicielem parceli w Częstochowie (w pobliżu stacji kolejowej), na której ok. 1845 wybudował zajazd; na rogu ul. Kolejowej (później ul. Dojazd, od 1919 Piłsudskiego) i Mikołajewskiej (Katedralna); po przebudowie stał się hotelem Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. W 1848 był członkiem Rady Szpitala św. Benedykta w Częstochowie (późniejszy → Szpital Najświętszej Maryi Panny). W 1850 przeszedł na emeryturę. W 1853 sprzedał hotel Joannie Sbarbori, rok później spłacił dług w wysokości 6042 rubli (zaciągnięty zapewne na budowę hotelu) małżonkom Henryce i Wiktorowi Leszczyńskim, byłym właścicielom Radostkowa (w powiecie częstochowskim). W 1858 otrzymał prawo nowego szlachectwa w Królestwie Polskim. Przez jakiś czas był właścicielem Hotelu Polskiego w pobliżu Jasnej Góry. Leszczyński był członkiem honorowym władz miejskich. Po przeprowadzeniu się do Warszawy zamieszkał przy ul. Żelaznej 16. Zm. 21 III 1870 w Warszawie, pochowany został na Starych Powązkach w grobowcu Leszczyńskich i Bardzkich (kwatera 19, rząd 4, grób nr 21). Odznaczony m.in. Orderem św. Anny III klasy.

Jego żoną była Celestyna z Wierzbickich (6 IV 1808 Wiedeń – 15 X 1869 Warszawa), córka Bazylego Wierzbickiego, dowódcy X pułku piechoty wojsk Księstwa Warszawskiego.

Szlachta wylegitymowana w Królestwie Polskim w latach 1836–1861, oprac. Elżbieta Sęczys, Warszawa 2000, s. 372; – Cmentarz Powązkowski w Warszawie. Materiały inwentaryzacyjne, t. II, Warszawa 1992, s. 140–1; – Wiktor Dzierżanowski, Przewodnik Warszawski na rok 1870, Warszawa 1870, s. 210; – „Dziennik Powszechny Krajowy” 1831, nr 153 (awans na kapitana); „Kurier Warszawski” 1848, nr 228, s. 4; Robert Bielecki, Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego, t. III, Warszawa 1998, s. 31–32; Bolesław Chwaściński, Leszczyński Franciszek, [w:] Słownik biograficzny techników polskich, z. 7, Warszawa 1996, s. 47; Jadwiga Borowska-Antoniewicz, Dawna architektura Częstochowy i regionu w ikonografii XVII–XX wieku, Częstochowa 1988, s. 35; – Droga Żelazna Warszawsko-Wiedeńska. 150 lat tradycji kolejnictwa w regionie częstochowskim, Częstochowa–Katowice 1998, tu: Aneksy w opracowaniu F. Sobalskiego, nr 2, 4, 10, 14, 21 (s. 118, 119, 123–4, 127–8); Ryszard Kołodziejczyk, Na drodze do połączenia Starej i Nowej Częstochowy, [w:] Częstochowa. Dzieje miasta i klasztoru jasnogórskiego, t. 2, Częstochowa 2005, s. 256–7, 277; Marek Pisarski, Koleje polskie 1842–1972, Warszawa 1974, s. 35; – Archiwum Państwowe w Częstochowie, Zespół nr 1, sygnatura 916.

Autor: → Andrzej Kuśnierczyk

Zobacz inne hasła z kategorii: → Osoby

Poprzednie hasło
→ Lesiński Piotr

Ostatni Grosz... czytaj

Błeszno... czytaj

Dźbów... czytaj

Ostatnio dodane


Miejski Uniwersytet Powszechny

instytucja kulturalno-oświatowa utworzona w 1929 z inicjatywy częstochowskiego → Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Organizatorem był Wydział Oświaty i... więcej::

Zakład Freblowski Stanisławy Ligęzówny

w 1912 Stanisława Ligęzówna (Ligenzówna) podjęła starania o powołanie w Częstochowie kantoru pośrednictwa dla nauczycielek. Od tegoż roku pod nazwą... więcej::

Kościółek i szpital – przytułek św. Jakuba

wybudowane (kaplica była murowana, a przytułek drewniany) jako zespół szpitalny w 1586 z fundacji Jakuba Zalejskiego, pisarza celnego... więcej::

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka (ok. 1872–1929), działacz spółdzielczy i sportowy. Ur. w Moskwie, był synem Joela Wulfa i Dobry Elki z Wileńczyków. Chajutin do Częstochowy przybył... więcej::

Mamy
już:

800 haseł