Jełowicki Stanisław

Jełowicki Stanisław (ok. 1863–1917), urzędnik kolejowy, właściciel majątku Sabinów k. Częstochowy, działacz strażacki i społeczny. Był synem Zdzisława Juliana (1846–1913) i Karoliny z Kępińskich (zm. 1896), bratem Wacława (1846–1948), ogrodnika i pomologa, który po stracie majątku ziemskiego na Kresach Wschodnich, w czasie I wojny światowej przyjechał do Sabinowa (obecnie w granicach Częstochowy), gdzie, otrzymawszy od brata część ziemi, prowadził gospodarstwo ogrodniczo-sadownicze. W 1918 został mianowany na instruktora ogrodniczego powiatu częstochowskiego.

Studiował na Uniwersytecie Warszawskim, później pracował jako urzędnik na kolei petersburskiej w Warszawie. Od około 1905 należał do zarządu spółki „Siła i Światło” (wraz z → Henrykiem Markusfeldem, inż. → Cyprianem Apanowiczem, inż. → Karolem Lessingiem), która objęła w posiadanie stację elektryczną w Częstochowie. Był właścicielem liczącego 150 mórg gospodarstwa ogrodniczego w → Sabinowie; zarządzała nim jego żona. Pełnił funkcję dyrektora Stowarzyszenia Rolniczego w Częstochowie, zasiadał w zarządzie → Częstochowskiego Towarzystwa Rolniczego. Przez wiele lat należał do zarządu Straży Ogniowej Ochotniczej w Częstochowie, w latach 1910–17 był jej prezesem; reprezentował częstochowską straż na zjazdach ogólnokrajowych. Długoletni prezes Częstochowskiej Kasy Pogrzebowej, członek zarządu → Towarzystwa Wzajemnego Kredytu dla Przemysłu i Handlu oraz → Towarzystwa Pożyczkowo-Oszczędnościowego. Należał również do Stowarzyszenia Kupców Polskich. Od 1906 zasiadał w komisji rewizyjnej → Towarzystwa Szerzenia Wiedzy. Jełowicki angażował się w działalność patriotyczną; jak podaje Maria Dąbrowska (która w 1914–15 mieszkała w Sabinowie) Jełowicki „miał jeszcze z roku 1905 [był wtedy sympatykiem PPS] opinię człowieka odważnego”. W 1917 należał do zarządu Wydziału Częstochowskiego Rady Narodowej. W I połowie tego roku jako przedstawiciel Rady Narodowej brał udział w przeglądzie ochotników częstochowskich do → Polskiej Siły Zbrojnej. Jełowicki był też współorganizatorem imprez, z których dochód przeznaczony był na rzecz niezamożnych uczniów gimnazjów częstochowskich. W czasie I wojny światowej przekazywał też fundusze na rzecz komitetu → „Doraźnej Pomocy”. Zm. 12 X 1917 w Sabinowie, pochowany został na cmentarzu św. Rocha w Częstochowie w sektorze 3, rząd 2, grób nr 3a.

W małżeństwie z Marią Haliną Leszczyńską (zm. 1936 ?), siostrą cioteczną Marii Dąbrowskiej, nie miał dzieci. Po śmierci Jełowickiego żona sprzedała majątek → Powiatowej Kasie Chorych w Częstochowie i przeniosła się do Częstochowy.

Cmentarz św. Rocha w Częstochowie. Przewodnik biograficzny, pod red, J. Sętowskiego, Częstochowa 2012, s. 93–94; Maria Dąbrowska, Dzienniki (1914–1945), opr. Tadeusz Drewnowski, Warszawa 1998, s. 39, 287–289; Stanisław Nowak, Z moich wspomnień, cz. II, Częstochowa 1902–1914, Częstochowa 1933, s. 191; Nie tylko Pierwsza Brygada (1914–1918). Przed i po kryzysie przysięgowym, cz. II, Warszawa 1993, s. 44; „Goniec Częstochowski” 1907, nr 32, s. 2, nr 52, s. 2, 1912, nr 56, s. 3, nr 77, s. 3, nr 345, s. 3, 1913, nr 10, s. 3, nr 75, s. 3, nr 176, s. 3, 1914, nr 286, s. 2, 1915, nr 189, s. 3, 1916, nr 205, s. 3, 1917, nr 61, s. 3, nr 94, s. 3, nr 236, s. 3, 1918, nr 230, s. 3, (dotyczy brata Wacława); Handlowiec. Kalendarz dla spraw handlu i przemysłu m. Częstochowy na 1913 r., [Częstochowa 1913?], s. 191; Handlowiec. Kalendarz dla spraw handlu i przemysłu m. Częstochowy na 1914 r., [Częstochowa 1914?], s. 191 i 313; Pamjatnaja kniżka petrokovskoj gubernii na god 1900, Piotrków 1900, s. 272; „Tygodnik Ilustrowany” 1912, nr 46, s. 10; „Życie Częstochowy” 1948 (3 V), nr 121, s. 4; – drzewo genealogiczne rodziny Jełowieckich wykonane przez Leszka K. Pawłowicza z Warszawy.