Goldman Leon

Udostępnij

Goldman Leon (1894–1940), chirurg, działacz sportowy i społeczny. Ur. 4 IV 1894 w Częstochowie, był synem Pawła Pereca (1867–1927), przemysłowca, członka komisji Rady Miejskiej w Częstochowie, w 1919–20 sekretarza Sekcji Wsparć Niezamożnej Młodzieży Szkolnej przy Towarzystwie Szerzenia Oświaty dla Żydów. Matką była Salomea Sura ze Steinhardtów. Miał rodzeństwo: Dorotę (→ Dorota Hassenfeld), Józefa i Jakuba (1903–43?), inżyniera papiernika, który pracował w fabryce papieru w Kluczach, był podporucznikiem rezerwy Wojska Polskiego, zginął z żoną w czasie okupacji niemieckiej w Krakowie.

Goldman ukończył gimnazjum w Częstochowie. Krótko studiował w Niemczech, a od 1915 medycynę na Uniwersytecie Warszawskim. Był też słuchaczem na → kursach samokształcenia w Częstochowie. Od końca 1914 brał udział w kwestach na rzecz częstochowskiego komitetu → Doraźnej Pomocy. Od 1916 należał do → Polskiej Organizacji Wojskowej i Stowarzyszenia Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej im. J. Lelewela. W 1917 uczestniczył w demonstracji będącej protestem przeciw uwięzieniu przez Niemców J. Piłsudskiego. 8 XI 1918 wstąpił w Warszawie do Legii Akademickiej, brał udział w rozbrajaniu Niemców. Z Legii Akademickiej przeniesiony został do częstochowskiego → 27 pułku piechoty; w 1919–21 odbył z pułkiem kampanię na Śląsku Cieszyńskim i na froncie bolszewickim, uczestniczył w ofensywie na Kijów, odwrocie nad Styr i Bug. W styczniu 1921 przeniesiono go do rezerwy. Po wojnie dokończył studia na Uniwersytecie Warszawskim (dyplom otrzymał 30 VI 1923), uzyskał też specjalizację z chirurgii ginekologicznej. W Częstochowie prowadził prywatną praktykę, pracował również w → Powiatowej Kasie Chorych. W 1929–39 był ordynatorem oddziału położniczego Szpitala Chirurgicznego Najświętszej Maryi Panny (później → Szpital Powszechny Miejski) w Częstochowie. Jako rezerwista awansował na podporucznika (1924) i porucznika (1932); należał do kadry zapasowej 4. szpitala okręgowego. Był członkiem → Straży Ogniowej Ochotniczej; prowadził wykłady dla strażaków z dziedziny medycyny. W końcu lat 20. wygłaszał odczyty popularnonaukowe o higienie, anatomii i ratownictwie jako członek miejscowego oddziału → Polskiego Czerwonego Krzyża (PCK). Zaangażowany był w działalność sportową: w 1927 wszedł do zarządu Częstochowskiego Podokręgu Piłki Nożnej, był czołowym działaczem (w 1926–32 wiceprezesem) Częstochowskiego Klubu Sportowego → „Warta”, przewodniczył (od 1933) komisji lekarskiej Żydowskiego Stowarzyszenia Gimnastyczno-Sportowego → „Makkabi”. Od 1932 należał do komisji organizacyjnej budowy pływalni w Częstochowie. Goldman był członkiem organizacji: Związku Żydowskich Uczestników Walk o Niepodległość, Towarzystwa Przyjaciół „Strzelca” w Częstochowie, działał na rzecz miejscowego PCK. W Częstochowie mieszkał (w 1930) przy ul. Piłsudskiego 9 (tam miał gabinet lekarski), później (do 1939) przy I → Alei 14. We wrześniu 1939 zmobilizowany, prawdopodobnie do szpitala polowego Dowództwa Okręgu Korpusu Łódź. Po 17 IX 1939 wzięty do niewoli radzieckiej. Więziony był w obozie w Kozielsku. Wywieziony na podstawie listy NKWD nr 029/3 z 13 IV 1940 do Lasu Katyńskiego i tam zamordowany. Zidentyfikowany pod numerem 1680, ekshumowany z dołu śmierci do bratniej mogiły, przypuszczalnie trzeciej (od 2000 Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu). Symboliczna inskrypcja znajduje się na grobie ojca na cmentarzu żydowskim w Częstochowie (grób 1121 II). Odznaczony był Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921.

W małżeństwie z Wiktorią ze Szpigelmanów miał córkę Sylwię (5 VI 1937–); żona i córka zginęły w Treblince. Jego bratanicą jest Anna Goldman, lekarka w Częstochowie.

Katyń. Księga cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, Warszawa 2000, s. 172 (nota biograficzna i fotografia); Wiesław Paszkowski, Cmentarz żydowski w Częstochowie. Przewodnik, t. I, Częstochowa 2012, s. 276; Żydzi polscy w służbie Rzeczypospolitej: 1939–1945, t. I, red. A. Kunert, Warszawa 2002, s. 369 (biogram i fotografia); – Eligiusz Małolepszy, Kultura fizyczna i przysposobienie wojskowe w Częstochowie i powiecie częstochowskim w latach 1918–1939, Częstochowa 1996, s. 21, 74; Mieczysław Wyględowski, Chirurgia i chirurdzy Częstochowy, Wrocław 1997, s. 205; – Kursy samokształcenia w Częstochowie. Sprawozdanie z cyklu drugiego, rok szkolny 1915/1916, Częstochowa 1916, s. 60; Polski Czerwony Krzyż. Sprawozdanie oddziału częstochowskiego za 1933, Częstochowa, s. 16; Rocznik oficerski rezerw 1934, reprint, Warszawa – Londyn 2003, s. 757; – „Częstochowianin” 1930, nr 31, s. 3; „Goniec Częstochowski” 1914, nr 311, s. 2, 1918, nr 9, s. 3 (dotyczy ojca), 1928, nr 289, s. 3; „Express Częstochowski” 1929, nr 57, s. 2, 1930, nr 230, s. 3 (dotyczy ojca); „Kurier Codzienny” 1927, nr 55, s. 3; „Nowy Express Częstochowski” 1926, nr 282, s. 3; „Ostatnie Wiadomości Częstochowskie” 1934, nr 18, s. 6; „Wojskowy Przegląd Historyczny” 1991, nr 1, s. 346 (biogram); – Archiwum Państwowe w Częstochowie, Akta miasta Częstochowy 6525; Urząd Stanu Cywilnego w Częstochowie, akt ur. (córki Sylwii) 185/1937; – informacje bratanicy, Anny Goldman z Częstochowy.

Autor: → Juliusz Sętowski

Zobacz inne hasła z kategorii: → Osoby

Ostatni Grosz... czytaj

Błeszno... czytaj

Dźbów... czytaj

Ostatnio dodane


Miejski Uniwersytet Powszechny

instytucja kulturalno-oświatowa utworzona w 1929 z inicjatywy częstochowskiego → Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Organizatorem był Wydział Oświaty i... więcej::

Zakład Freblowski Stanisławy Ligęzówny

w 1912 Stanisława Ligęzówna (Ligenzówna) podjęła starania o powołanie w Częstochowie kantoru pośrednictwa dla nauczycielek. Od tegoż roku pod nazwą... więcej::

Kościółek i szpital – przytułek św. Jakuba

wybudowane (kaplica była murowana, a przytułek drewniany) jako zespół szpitalny w 1586 z fundacji Jakuba Zalejskiego, pisarza celnego... więcej::

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka (ok. 1872–1929), działacz spółdzielczy i sportowy. Ur. w Moskwie, był synem Joela Wulfa i Dobry Elki z Wileńczyków. Chajutin do Częstochowy przybył... więcej::

Mamy
już:

800 haseł