Glikson (Glickson, Glücksohn) Jan

Udostępnij

Glikson (Glickson, Glücksohn) Jan (1862–1934), adwokat przysięgły, działacz społeczny, oświatowy i samorządowy. Ur. 2 III 1862 w Warszawie, był synem Józefa Glücksohna, właściciela składu węgla kamiennego, oraz Bronisławy z Kłocmanów.

Ukończył gimnazjum w Warszawie, a później Wydział Prawa rosyjskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Około 1886 osiadł w Częstochowie, był pomocnikiem adwokata przysięgłego, później adwokatem przysięgłym przy piotrkowskim Sądzie Okręgowym. W lutym 1917 został adwokatem przysięgłym przy Cesarsko-Niemieckim Sądzie Obwodowym w Częstochowie. Prowadził w Częstochowie kancelarię adwokacką (do 1934 funkcjonowała przy II Alei 35, gdzie mieszkał). W II połowie lat 90. XIX w. był członkiem zarządu gminy żydowskiej w Częstochowie. Jako senior zasiadał też w dozorze bóżniczym. W 1896 należał do inicjatorów utworzenia żydowskiej szkoły wyznaniowej Talmud Tora. Należał do założycieli → Towarzystwa Szerzenia Wiedzy: w 1906–07 pełnił w nim funkcję wiceprezesa zarządu. Od czerwca 1906 uczestniczył w pracach Komitetu Szkoły Polskiej; z jego ramienia w sierpniu tr. w podpisaniu umowy z dyrektorem gimnazjum. Od września 1906 był członkiem Rady Pedagogicznej → I Polskiego Gimnazjum. W 1907 jako sympatyk Polskiej Partii Socjalistycznej wszedł w skład komitetu wyborczego Zjednoczenia Postępowego w wyborach do Dumy Państwowej. W 1901 był współzałożycielem, członkiem zarządu, a od 1903 jednym z dyrektorów, później członkiem rady Częstochowskiego Towarzystwa Wzajemnego Kredytu dla Przemysłu i Handlu. Był członkiem zarządu (1895–96), później komisji rewizyjnej Straży Ogniowej Ochotniczej. Od 1899 zasiadał w zarządzie (przez pewien czas był sekretarzem) → Towarzystwa Dobroczynności dla Chrześcijan. Po wybuchu wojny, w połowie sierpnia 1914 został członkiem komisji rozjemczej (komisji cywilnej), powołanej przez Radę Miejską (RM) na miejsce niefunkcjonujących wówczas instytucji sądowych. W lutym 1915 RM podjęła uchwałę o przeniesieniu go do komisji karnej drugiej instancji (gdzie pełnił funkcję przewodniczącego). W październiku 1914 RM przyjęła jego projekt opodatkowania zamożniejszej części społeczeństwa miasta na rzecz Komitetu → „Doraźnej Pomocy”. Sam systematycznie przekazywał znaczne sumy pieniędzy na rzecz tegoż komitetu oraz osób najuboższych w Częstochowie. Wspomagał też → Szpital Towarzystwa Dobroczynności dla Żydów (m.in. w 1913 złożył na ten cel 100 rubli). Od 1913 opłacał miesięczną składkę na rzecz żydowskiej szkoły elementarnej męskiej. W 1915 i 1916 mieszkał czasowo w Warszawie, nie tracił jednak kontaktu z Częstochową. W 1915–17 był wykładowcą na kursach samokształceniowych w Częstochowie; prowadził zajęcia, których tematem była nauka o społeczeństwie, państwie i prawie. W lutym 1916 powołano go do deputacji podatkowej RM, a w lipcu 1917 na członka delegacji finansowej RM. Glikson szczególnie mocno angażował się w sprawy oświaty wśród Żydów. W 1922 z jego inicjatywy utworzono oddział częstochowski Komitetu Pomocy Studentom Żydom „Auxilium Academicum Judaicum”; był jego prezesem, współorganizatorem różnych imprez (m.in. zabaw i festynów), z których dochód przeznaczony był na rzecz tegoż Komitetu. Przewodził też Towarzystwu Szerzenia Oświaty Wśród Żydów; należał do rady opiekuńczej Sekcji Wsparć Niezamożnej Młodzieży Szkolnej przy Towarzystwie Szerzenia Oświaty przez Żydów. W 1926 należał do organizatorów → Częstochowskiego Towarzystwa Przeciwgruźliczego; był członkiem zarządu, a także komisji finansowej Towarzystwa. W opinii doktora → Stanisława Nowaka Glikson był: „mózgiem społeczeństwa żydowskiego, był bez wątpienia najlepszym prawnikiem cywilistą w Częstochowie, stałym doradcą prawnym wielu przemysłowców częstochowskich, twórcą statutów wielu spółek akcyjnych działających na terenie Częstochowy, był człowiekiem bardzo wykształconym, poważnym, spokojnym, wysokiej prawości charakteru, toteż ze względu na zalety swego charakteru i dobrą znajomość prawa cieszył się wielkim szacunkiem zarówno ludności żydowskiej i chrześcijańskiej”. Zm. 26 V 1934 w Częstochowie, został pochowany na miejscowym cmentarzu żydowskim (grób nie zachował się).

W małżeństwie z Heleną z Szancerów (z którą później się rozwiódł), miał dwie córki: Stefanię (1890–) i Marię Bronisławę (23 VI 1888 Częstochowa – 1952), zamężną Mankiewicz, która ukończyła gimnazjum w Częstochowie. Od 1905 była członkinią Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) (pseud. Aleksandra), a od grudnia 1906 działała w technice bojowej Organizacji Bojowej PPS-Frakcji Rewolucyjnej (OB PPS-FR). Jej mieszkanie było lokalem konspiracyjnym OB PPS-FR, a ona sama przewoziła do Warszawy pieniądze zdobyte przez bojowców w akcjach ekspropriacyjnych na terenie powiatu częstochowskiego i Zagłębia Dąbrowskiego. Aresztowana 9 X 1908, wskutek zdrady Edmunda Tarantowicza, była więziona w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej, a później w więzieniu kobiecym Serbia. Skazana 27 XII 1912 na dwa lata i osiem miesięcy katorgi, w czerwcu 1914 została przewieziona do więzienia katorżniczego w Orle. Od 1916 przebywała na przymusowym osiedleniu w Zimie w guberni irkuckiej, gdzie pracowała jako nauczycielka domowa. W 1921 powróciła do Polski. Zm. 3 IV 1952 w Warszawie. Odznaczona Krzyżem Niepodległości z Mieczami.

Adwokaci regionu częstochowskiego. Słownik biograficzny, pod red. A. Kasperkiewicza i J. Sętowskiego, Częstochowa 2014, s. 81–84; Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego (S. Kalabiński i A.K. Kunert), t. II, Warszawa 1987, s. 252 (dot. córki, Marii); – Daria Adamczyk, Działalność Sekcji Wsparć Niezamożnej Młodzieży Szkolnej przy Towarzystwie Szerzenia Oświaty wśród Żydów w Częstochowie, „Ziemia Częstochowska” 2005, t. XXXII, s. 122; Jakób Kon, Monografia Straży Ogniowej Ochotniczej w Częstochowie 1871–1911 (b.r.w.), s. 14–15; Wiesław Paszkowski, Na częstochowskim cmentarzu żydowskim. Szkice genealogiczne i historyczne, [w:] Tożsamość a stereotypy. Żydzi i Polacy, red. naukowa J. Mizgalski i M. Soja, Częstochowa 2014, s. 287; Kazimierz Rędziński, Szkolnictwo żydowskie w Częstochowie w latach 1868–1914, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Seria: Pedagogika” 2004, z. XIII, s. 27; Franciszek Sobalski, Związki zawodowe, stowarzyszenia i organizacje społeczne w Częstochowie i dawnym powiecie częstochowskim w 1921 roku (materiały źródłowe), „Rocznik Muzeum Okręgowego w Częstochowie”. Historia, 1989, z. 22, s. 137; – Nowak Stanisław, Z moich wspomnień, cz. II, Częstochowa 1902–1914, Częstochowa 1933, s. 43, 102, 121–122, 124, 133–134; – Dzierżanowski Wiktor, Przewodnik warszawski informacyjno-adresowy na rok 1870, Warszawa 1870, s. 103 (dotyczy ojca, Józefa); – „Dziennik Częstochowski” 1906, nr 49, s. 2, nr 99, s. 3, nr 161, s. 2, nr 224, s. 2, 1907, nr 133, s. 2; „Gazeta Częstochowska” 1910, nr 1, s. 1; „Goniec Częstochowski” 1909, nr 91, s. 2, 1913, nr 176, s. 2, 1914, nr 221, s. 2, nr 293, s. 2, nr 339, s. 2, 1915, nr 5, s. 2, nr 30, s. 2, 1917, nr 27, s. 5, 1920, nr 185, s. 2, nr 204, s. 3, 1934, nr 120, s. 2; „Kurier Codzienny” 1926, nr 57, s. 2, nr 62, s. 3; „Kurier Warszawski” 1901, nr 232, s. 2; „Nad Wartą” 1967, nr 4, s. 6, 1968, nr 1, s. 4; „Robotnik” 1934, nr 196, s. 4 (nekrolog); – Handlowiec. Kalendarz dla spraw handlu i przemysłu m. Częstochowy na 1914 r., [Częstochowa 1914?], s. 194; Kursy samokształceniowe w Częstochowie. Sprawozdanie z cyklu trzeciego za rok szkolny 1916–1917, Częstochowa 1917 s. 6, 8; Pamjatnaja kniżka petrokovskoj gubernii na god 1900, Piotrków 1900, s. 130; Rocznik częstochowski. Kalendarz na rok 1903 wydany na korzyść Towarzystwa Dobroczynności dla Chrześcijan w Częstochowie, Częstochowa 1903, s. 7, 91, 94, 102; Sprawozdanie z działalności Częstochowskiego Towarzystwa Przeciwgruźliczego od 3 października 1926 do 1 stycznia 1929, Częstochowa 1929, s. 3, 28; Sprawozdanie Towarzystwa Dobroczynności dla Żydów w Częstochowie za rok 1913, Częstochowa 1914, s. 3, 21; – Archiwum Państwowe w Częstochowie, Akta miasta Częstochowy 8894, k. 2467, Magistrat Częstochowy 4805, 5718, s. 13, 8895; – Urząd Stanu Cywilnego w Częstochowie, akt zgonu nr 129/1934.

Autor: → Juliusz Sętowski

Zobacz inne hasła z kategorii: → Osoby

Poprzednie hasło
→ Glicner Bronisław Karol

Następne hasło
→ Głazek Jan

Ostatni Grosz... czytaj

Błeszno... czytaj

Dźbów... czytaj

Ostatnio dodane


Miejski Uniwersytet Powszechny

instytucja kulturalno-oświatowa utworzona w 1929 z inicjatywy częstochowskiego → Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Organizatorem był Wydział Oświaty i... więcej::

Zakład Freblowski Stanisławy Ligęzówny

w 1912 Stanisława Ligęzówna (Ligenzówna) podjęła starania o powołanie w Częstochowie kantoru pośrednictwa dla nauczycielek. Od tegoż roku pod nazwą... więcej::

Kościółek i szpital – przytułek św. Jakuba

wybudowane (kaplica była murowana, a przytułek drewniany) jako zespół szpitalny w 1586 z fundacji Jakuba Zalejskiego, pisarza celnego... więcej::

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka (ok. 1872–1929), działacz spółdzielczy i sportowy. Ur. w Moskwie, był synem Joela Wulfa i Dobry Elki z Wileńczyków. Chajutin do Częstochowy przybył... więcej::

Mamy
już:

800 haseł