Gimnazjum Męskie Wincentego Szudejki

Gimnazjum Męskie Wincentego Szudejki, utworzone w 1913 przez → Wincentego Szudejkę. Swą siedzibę i kancelarię miało początkowo przy Szkolnej 10 (→ Dąbrowskiego 14), od 1915 przy ul. Jasnogórskiej 24 (w lokalu po gimnazjum żeńskim hrabiny Kapnist), a od początku roku szkolnego 1917/18 przy dzisiejszej → Jasnogórskiej 64 (w gmachu należącym do → Kazimierza Reklewskiego), w którym wcześniej funkcjonowała szkoła realna Retkiego, wreszcie w budynku przy Kościuszki 19a (Wolności 11). W roku szkolnym 1917/18 liczba uczniów gimnazjum wynosiła 470. Brali oni udział w rozmaitych imprezach zewnętrznych – wycieczkach, meczach, koncertach; m.in. orkiestra szkolna uczestniczyła w koncercie orkiestr w → Parku Staszica i → Parku 3 Maja, szkolny zespół mandolinistów wziął udział w wielkiej zabawie dla dzieci „Król migdałowy” zorganizowanej 6 I 1917 przez → Ligę Kobiet Pogotowia Wojennego (w sali Straży Ogniowej), w zabawie pod hasłem „Pożegnanie jesieni” w Parku 3 Maja, zorganizowanej w październiku 1918 przez Koło Wpisów i Samopomoc Uczniowską Gimnazjum. Uczniowie udzielali się także w życiu sportowym: w 1916–18 w → pokazach gimnastycznych młodzieży (pod kierunkiem → Walentego Miłaczewskiego) na placu przy zbiegu ul. Jasnej (Waszyngtona) i Centralnej (Śląska), w meczach piłki nożnej, także w zabawach na lodzie (jedną z nich w lutym 1917 urządziła szkolna IV drużyna skautowa na placu Barylskich przy ul. Szkolnej). Przy gimnazjum istniała Samopomoc Uczniowska; pozyskiwała pieniądze ze składek, prowadzenia sklepiku z materiałami piśmienniczymi, bufetu, ofiar, sprzedaży nalepek od → Towarzystwa Opieki Szkolnej, przedstawień kinematograficznych, koncertów. Imprezy na samopomoc uczniowską odbywały się w Teatrze „Paryskim” (II Aleja 19), miały charakter wieczorów muzykalno-wokalnych, składały się przeważnie występy mandolinistów, orkiestry oraz występy solowe uczniów (monologi, deklamacje), prezentowano krótkie przedstawienia teatralne w sali → Ogniska Robotniczego. Pochwały prasy zbierała szkolna orkiestra dęta pod batutą Mariana Aubrechta i mandoliniści. W szkole znajdowała się biblioteka. Funkcjonująca przy szkole drużyna skautowa należała do → Polskiej Organizacji Skautowej. Część uczniów należących do → Polskiej Organizacji Wojskowej brała udział 10 i 11 XI 1918 w rozbrojeniu żołnierzy niemieckich w Częstochowie. Grono pedagogiczne szkoły tworzyli m.in.: M. Aubrecht – prowadzący gimnazjalną orkiestrę, Antoni Brzeziński, Aleksander Drob, Feliks Gorczykowski, Zygmunt Janikowski, ks. → Bonawentura Metler (pracował do roku szkolnego 1917/18, następnie zastąpił go ks. Józef Leśnik), W. Miłaczewski, Adolf Nofer, Ludwik Pomian-Biesiekierski, → Władysław Rudlicki, → Stanisław Rumszewicz, → Jan Sołdrowski, Władysław Tatarkiewicz, matematyka, Kazimierz Wicherkiewicz, język niemiecki, Jan Wierciński (Wiercieński), Marek Marceli Wigurski, łacina, Feliks Witeszczak, Kazimierz Zbierski, język polski. 7 VIII 1920 Gimnazjum Szudejki zostało upaństwowione. Na jego bazie utworzono II Państwowe Gimnazjum Męskie (obecnie II Liceum Ogólnokształcące im. R. Traugutta).

Janusz Pawlikowski, Prywatne Filologiczne Gimnazjum Wincentego Szudejki (1914–1920), [w:] „Traugutt”. II Liceum Ogólnokształcące im. R. Traugutta w Częstochowie 1920–2010, pod red. J. Sętowskiego, Częstochowa 2010, s. 9–30; – „Goniec Częstochowski” 1917, nr 122, s. 3; Archiwum Państwowe w Częstochowie, Magistrat Częstochowy 7549 (sprawy szkolnictwa i oświaty), s. 6; – materiały w zbiorach Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy Muzeum Częstochowskiego.