Gerichter (Gerychter) Natan Nathiel

Udostępnij

Gerichter (Gerychter) Natan Nathiel (1858–1926), handlowiec, działacz syjonistyczny i dobroczynny. Ur. 16 IV 1858 w Częstochowie, był synem Chila (1816–1877?), właściciela kilku nieruchomości w Częstochowie, który w 1870–72 wynajmował pomieszczenia wojsku rosyjskiemu. Matką była Gitla (1824–1912) ze Sztokmanów.

Jako handlowiec Gerichter prowadził skład zboża w Częstochowie (przy ul. Warszawskiej 12, a kantor sprzedaży przy Warszawskiej 5). Był niezwykle aktywnym działaczem dobroczynnym: doprowadził do powstania bractwa Hachnesas Orchim, był fundatorem domu dla tejże organizacji, w 1886 był współzałożycielem, później (aż do 1926) członkiem zarządu Towarzystwa Pomocy Ubogim i Chorym Żydom → „Linas Hacedek” (wcześniej było to bractwo Bikur Cholim). Był też współzałożycielem i długoletnim członkiem zarządu → Towarzystwa Dobroczynności dla Żydów (TDdŻ); w TDdŻ współkierował wydziałem pielęgnowania ubogich chorych, był członkiem zarządu wydziału przeciwżebraczego oraz komisji wsparć i pożyczek. Należał do zarządu Stowarzyszenia Kursów Hebrajskich i kursów dla analfabetów przy → Szkole Rzemieślniczej dla Żydów. Jako działacz gospodarczy Gerichter należał do komitetu kredytowego Częstochowskiego Towarzystwa Wzajemnego Kredytu, a także do komisji rewizyjnej Spółdzielni „Achdus”. Angażował się w działalność syjonistyczną: był członkiem „Chowewej Syjon” (Miłośnicy Syjonu), później należał do zarządu Stowarzyszenia Syjonistycznego „Agudas Chacjonym”. Zajmował się gromadzeniem funduszy na działalność syjonistyczną; był skarbnikiem Keren Kejemet (Żydowskiego Funduszu Narodowego). Podczas wojny z Rosją bolszewicką, w sierpniu 1920, złożył datek finansowy na rzecz, działającego przy miejscowej gminie żydowskiej, Komitetu Niesienia Pomocy Żołnierzowi Polskiemu. W 1921 był współzałożycielem Towarzystwa Żydowskich Szkół Średnich w Częstochowie; z ramienia tegoż Towarzystwa współtworzył żydowskie gimnazjum społeczne. Mieszkał przy ul. Warszawskiej 5. Zm. 21 VII 1926 w Krynicy, przewieziony do Częstochowy, pochowany został na cmentarzu żydowskim.

Gerichter był dwukrotnie żonaty; jego pierwszą żoną (od 1883, ślub w Praszce) była Hendla z Sudowiczów (1863 Praszka – 13 II 1901 Częstochowa), córka Dawida i Rajzli z Kempińskich (?); miał z nią trzech synów: Dawida (7 VII 1884 – 22 IX 1942), handlowca, który został zamordowany podczas deportacji Żydów z getta częstochowskiego; Chila; Zygmunta Szaję (2 X 1892 Częstochowa–), który w 1916 był członkiem zarządu kursów dla analfabetów przy Szkole Rzemieślniczej dla Żydów. Drugą żoną Gerichtera była Laja (1 XII 1863 Częstochowa–) z Openheimów (Openhajmów) 1 v. Winer, córka Szai i Fajgli z Wajskopfów.

Leszek Madej, Rosyjski garnizon wojskowy w Częstochowie, Kraków 2009; s. 354 (dotyczy ojca); Jan Prüffer, Szkolnictwo w Częstochowie w okresie wojny (rok szkolny 1914/15–1915/16), Częstochowa 1916, s. 26 (dotyczy syna Zygmunta); Franciszek Sobalski, Związki zawodowe, stowarzyszenia i organizacje społeczne w Częstochowie i dawnym powiecie częstochowskim w 1921 roku (materiały źródłowe), „Rocznik Muzeum Okręgowego w Częstochowie”. Historia, 1989, z. 22, s. 135, 136; Ryszard Szwed, Żydzi w samorządzie miasta Częstochowy w latach 1919–1939, [w:] Żydzi częstochowianie – współistnienie, holocaust, pamięć, red. J. Mizgalski, Częstochowa 2006, s. 160 (dotyczy syna, Chila); – „Czenstochower Cajtung” 1926, nr 33, s. 1, 4, 1932, nr 33, s. 5; „Dziennik Częstochowski” 1906, nr 107, s. 2; „Gazeta Częstochowska” 1909, nr 136, s. 8; „Goniec Częstochowski” 1920, nr 204, s. 3; „Nowy Express Częstochowski” 1926, 138, s. 3 (nekrolog). – „Biuletyn Instytutu Filozoficzno-Historycznego WSP w Częstochowie” 1998, nr 10 (1), s. 37 (Z. Grządzielski); – Handlowiec. Kalendarz dla spraw handlu i przemysłu m. Częstochowy na 1914 r., [Częstochowa 1914?], s. 187, 234, 291, 310; Przewodnik po Wystawie Przemysłu i Rolnictwa w Częstochowie 1909 r., Częstochowa 1909, s. 13; Sprawozdanie Towarzystwa Dobroczynności dla Żydów w Częstochowie za rok 1913, Częstochowa 1914, s. 7; – Urząd Stanu Cywilnego w Częstochowie, 1926, akt zgonu nr 131, k. 33; akt zgonu nr 263/1948 (syna, Dawida); – materiały (wypisy z ksiąg meldunkowych) w zbiorach Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy Muzeum Częstochowskiego.

Autor: → Juliusz Sętowski , → Wiesław Paszkowski

Zobacz inne hasła z kategorii: → Osoby

Poprzednie hasło
→ Geisler (Gajsler) Arnold

Następne hasło
→ Getto

Ostatni Grosz... czytaj

Błeszno... czytaj

Dźbów... czytaj

Ostatnio dodane


Miejski Uniwersytet Powszechny

instytucja kulturalno-oświatowa utworzona w 1929 z inicjatywy częstochowskiego → Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Organizatorem był Wydział Oświaty i... więcej::

Zakład Freblowski Stanisławy Ligęzówny

w 1912 Stanisława Ligęzówna (Ligenzówna) podjęła starania o powołanie w Częstochowie kantoru pośrednictwa dla nauczycielek. Od tegoż roku pod nazwą... więcej::

Kościółek i szpital – przytułek św. Jakuba

wybudowane (kaplica była murowana, a przytułek drewniany) jako zespół szpitalny w 1586 z fundacji Jakuba Zalejskiego, pisarza celnego... więcej::

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka (ok. 1872–1929), działacz spółdzielczy i sportowy. Ur. w Moskwie, był synem Joela Wulfa i Dobry Elki z Wileńczyków. Chajutin do Częstochowy przybył... więcej::

Mamy
już:

800 haseł