Fijałkowski Tadeusz

Fijałkowski Tadeusz (1871–1937), inżynier architekt, przedsiębiorca budowlany, działacz społeczny. Ur. 5 IV 1871 we Włocławku, był synem Romana, inżyniera architekta powiatu włocławskiego i nieszawskiego, który wybudował fabrykę fajansu, i Walentyny z Rykowskich. Jego bratem był Jan (1872–1919), architekt, absolwent Instytutu Inżynierii Cywilnej w Petersburgu, który następnie był wykładowcą w Szkole Technicznej Wawelberga i Rotwanda, później budowniczym powiatu warszawskiego, budowniczym cyrkułowym m. Warszawy, wreszcie od 1908 budowniczym dróg żelaznych nadwiślańskich. Był autorem projektów budynku dworca w Otwocku, elewacji Sądu Okręgowego w Piotrkowie, gmachu Stowarzyszenia Techników w Warszawie (przy ul. Czackiego 3–5).

Fijałkowski w 1893 ukończył szkołę realną we Włocławku (wg innych źródeł gimnazjum w Połtawie), następnie studiował w Instytucie Inżynierii Cywilnej w Petersburgu. W 1898 otrzymał dyplom inżyniera i zajął się architekturą cywilną oraz budową dróg, wykonał m.in. projekty kilku budynków w Petersburgu i Moskwie. W 1898–1901 zajmował stanowisko inżyniera architekta pow. radzyńskiego. W 1900 zwiedził Wystawę Powszechną w Paryżu, gdzie zapoznał się z nowymi tendencjami w budownictwie obiektów użyteczności publicznej. Od 5 XII 1901 piastował stanowisko inżyniera – architekta miasta Częstochowy, później także powiatu częstochowskiego. Był autorem wielu zrealizowanych projektów architektonicznych; do najważniejszych należą projekty dwu neorenesansowych budynków bankowych w Częstochowie: pierwszy wykonany w 1902 dla oddziału częstochowskiego Banku Państwa (II Aleja 34), zrealizowany w 1903–04, i drugi z 1903 dla oddziału częstochowskiego Banku Handlowego w Warszawie przy ul. Dojazd 5 (Piłsudskiego) zrealizowany w 1905. Projektował również budynki mieszkalne, dobudowywał piętra i wykonywał projekty przebudowy kamienic w mieście, m.in. przy Nowym Rynku (pl. Daszyńskiego) pod numerami 3, 4, 5, 10, 14. Wraz z inż. → Leonem Mońkowskim zaprojektował gmach → Towarzystwa Dobroczynności dla Chrześcijan, który w roku 1912 stanął przy ul. Staszica. Fijałkowski był też działaczem społecznym i sportowym; w 1903 został konsulem oddziału częstochowskiego Warszawskiego Towarzystwa Cyklistów, należał do Towarzystwa Dobroczynności dla Chrześcijan oraz Straży Ogniowej Ochotniczej. W grudniu 1907 wszedł do komisji tymczasowej Wystawy Przemysłowo-Rolniczej w Częstochowie. Zadeklarował na zebraniu 100 rubli na organizację wystawy, a od czerwca 1908 należał do komisji budowlanej tejże wystawy. W czasie Wystawy razem z rzeźbiarzem i kamieniarzem Franciszkiem Kruszyńskim – właścicielem zakładu kamieniarskiego, należał do komisji w grupie rzeźbiarsko-kamieniarskiej. W 1906 był członkiem Komitetu Szkoły Polskiej, dzięki któremu utworzono w Częstochowie I Gimnazjum Polskie. W 1909 był współzałożycielem, później członkiem zarządu oddziału częstochowskiego → Stowarzyszenia Kupców Polskich. W 1910 przewodniczył Radzie Opiekuńczej wieczorowych kursów rzemieślniczych dla młodzieży zorganizowanych przez Stowarzyszenie Przemysłowo-Rzemieślnicze, a od 1912 należał do zarządu Towarzystwa Pracy Społecznej. Piastował także funkcję prezesa Rady Częstochowskiego Towarzystwa Wzajemnego Kredytu dla Przemysłu i Handlu. W końcu 1913 został powołany do wojska rosyjskiego. Od stycznia 1914 do 1917, w stopniu pułkownika służył w oddziałach drogowo-mostowych armii rosyjskiej. Od II połowy 1917 do maja 1918 jako pułkownik pełnił funkcję naczelnika oddziału drogowego w I Korpusie Polskim w Bobrujsku na Białorusi. Po demobilizacji korpusu, w czerwcu 1918 powrócił do Częstochowy. Na początku 1919 objął stanowisko inżyniera miejskiego, a także wszedł w skład magistrackiej komisji robót miejskich, lecz po kilku miesiącach zrażony sposobem prowadzenia robót publicznych, zrezygnował z funkcji inżyniera miejskiego i wycofał się z pracy w komisji. W niedługim czasie założył firmę Przedsiębiorstwo Budowlane – inżynier architekt T. Fijałkowski; przygotowywała ona projekty budynków mieszkalnych, szkolnych, obiektów architektury technicznej oraz prowadziła roboty budowlane. W 1925 na zamówienie elektrowni w Częstochowie wykonał projekt podstacji transformatorowej. W tr. jego firma prowadziła budowę szkoły powszechnej na Zawodziu w Częstochowie, a w 1927 wykonywała prace wykończeniowe przy katedrze pw. Św. Rodziny w Częstochowie. Fijałkowski był członkiem oddziału częstochowskiego Stowarzyszenia Architektów Rzeczypospolitej, a także członkiem honorowym Cechu Mistrzów Murarskich oraz Mistrzów Ciesielskich. Zm. 14 II 1937 w Częstochowie, został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

W małżeństwie z Dominiką Eufrozyną ze Świderskich (31 IV 1883–) miał dwie córki: Halinę Józefę (16 XII 1906 Częstochowa–) i Wandę (16 XI 1908 Częstochowa–).

Stanisław Łoza, Architekci i budowniczowie w Polsce, Warszawa 1954, s. 76 (dotyczy brata, Jana); – Aleksander Gąsiorski, Bank Handlowy w Warszawie S.A. Oddział w Częstochowie 1897–1997. Historia oddziału banku na tle instytucji finansowych regionu, Częstochowa 1997, s. 105–106 (biogram); – Stanisław Nowak, Z moich wspomnień, cz. II, Częstochowa 1902–1914, Częstochowa 1933, s. 194; Stanisław Nowak, Samorząd m. Częstochowy w latach 1916–1931. Z moich wspomnień, cz. III, Częstochowa 1994, s. 53; – „Dziennik Częstochowski” 1906, nr 161, s. 2; „Goniec Częstochowski” 1907, nr 330, s. 2, 1909, nr 23, s. 3, 1910, nr 80, s. 2, 1912, nr 39, s. 3, nr 242, s. 3, 1918, nr 110, s. 3, 1919, nr 12, s. 3, 1925, nr 177, s. 3, 1927, nr 254, s. 4, 1937, nr 37, s. 1, 3 (wspomnienie pośmiertne), nr 38, s. 1; – Handlowiec. Kalendarz dla spraw handlu i przemysłu m. Częstochowy na 1913 r., [Częstochowa 1913?], s. 187, 201, 1914, s. 310; Pamjatnaja kniżka petrokovskoj gubernii na god 1902, Piotrków 1902, s. 71, 1904, s. 69; „Ziemia Częstochowska”, 1967, t. VI/VII, s. 79; – Urząd Stanu Cywilnego w Częstochowie, parafia rzymsko-katolicka Św. Rodziny 1937, akt zgonu nr 81.