Dreyza Jerzy Antoni

Dreyza Jerzy Antoni (1902–1981), lekarz, działacz społeczny. Ur. 10 VII 1902 w Brzustowni, w powiat śremskim, był synem Wojciecha (–1909), administratora klucza majątków ziemskich hr. Mielżyńskiego, oraz Zofii ze Zniniewiczów.

Wychowywał się w patriotycznej atmosferze, należał do tajnego harcerstwa polskiego. Uczył się w gimnazjum im. Fryderyka Wilhelma w Poznaniu. Po wybuchu powstania wielkopolskiego w grudniu 1918 brał udział w walkach na ulicach Poznania, a od 15 I 1919 jako żołnierz kompanii łączności na froncie zachodnim w rejonie Pniew. W lutym 1919 zdał egzamin maturalny, a w 1920 ukończył Szkołę Podchorążych Łączności w Zegrzu. Od 1921 służył w pułku łączności w Zegrzu, następnie w Grudziądzu. W 1923 przeniesiono go do Szefostwa Łączności Dowództwa Okręgu Korpusu (DOK) w Toruniu, później do Szefostwa Łączności DOK w Brześciu. W 1924 ukończył Szkołę Oficerską Artylerii w Toruniu, po której przydzielono go do 4 pułku artylerii lekkiej w Inowrocławiu. W 1928 wystąpił z wojska i rozpoczął studia lekarskie na Uniwersytecie Poznańskim. W 1934 ukończył studia i od następnego roku pracował w VII Okręgowym Szpitalu Wojskowym w Poznaniu jako kontraktowy ordynator Oddziału Wewnętrznego. W kampanii wrześniowej 1939 w stopniu kapitana był lekarzem dywizjonu 7 pułku artylerii ciężkiej z Poznania. Ranny podczas przeprawy przez Bzurę, znalazł się w niewoli. Wyznaczony przez Niemców, kierował szpitalem polowym dla rannych żołnierzy polskich w Laskach k. Warszawy. Od listopada 1939 do 1 IV 1940 w Warszawie był oficerem łącznikowym Szefostwa Polskich Szpitali Wojennych. W początku 1941 został naczelnym lekarzem → Szpitala Maltańskiego (przy ul. Senatorskiej w Warszawie). W lipcu 1941 na polecenie Niemców objął też stanowisko szefa sanitarnego LHD (Luftschutz Hilsdienst) – organizacji biernej obrony przeciwlotniczej. Dreyza na terenie Szpitala Maltańskiego udzielał pomocy żołnierzom Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej rannym w akcjach zbrojnych. Uczestniczył też w ukrywaniu Żydów i osób zagrożonych aresztowaniem. Po upadku powstania warszawskiego 1944, Szpital Maltański został przeniesiony do Piastowa. W marcu 1945 w porozumieniu z Zarządem Głównym Polskiego Czerwonego Krzyża i władzami wojskowymi przekazał szpital do dyspozycji garnizonu wojskowego w Częstochowie. Od maja tr. nadal kierował Szpitalem Maltańskim (przy ul. Waszyngtona 42), a w 1947 był dyrektorem Miejskiego Szpitala Powszechnego w Częstochowie. W 1948–49 pełnił funkcję pełnomocnika Zarządu Głównego → Polskiego Czerwonego Krzyża na oddział częstochowski. W 1949–50 Dreyza był współorganizatorem i kierownikiem Pogotowia Ratunkowego (→ pogotowia ratunkowe). W 1951–52 pracował jako lekarz Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa w Częstochowie. W 1952–54 był kierownikiem stacji Pogotowia Ratunkowego. W tym okresie pełnił obowiązki inspektora Centralnej Poradni Ochrony Zdrowia Przemysłu Hutniczego w Katowicach. Od 1952 pracował również jako lekarz w Przychodni Polskich Kolei Państwowych w Częstochowie; był organizatorem Kolumny Sanitarno-Epidemiologicznej Obwodowej Przychodni Lekarskiej węzła częstochowskiego oraz Zakładowej Przychodni przy Parowozowni i Wagonowni. Zm. 3 I 1981 w Częstochowie, pochowany został na cmentarzu Kule, w kwaterze 121, rząd XIII, grób nr 8. Odznaczony Medalem Niepodległości, Krzyżem Walecznych, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921, Srebrnym Krzyżem Zasługi (1938), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

W małżeństwie z Jadwigą Bielińską miał syna Jerzego.

Juliusz Sętowski, Cmentarz Kule w Częstochowie. Przewodnik biograficzny, Częstochowa 2005, s. 61–62; Towarzystwo Lekarskie Częstochowskie 1945–1984 (Jerzy Dreyza), s. 85–98 (tu fotografia); – Książka adresowa m. Częstochowy 1947, Częstochowa 1947, s. 40; – Urząd Stanu Cywilnego w Częstochowie, akt zgonu nr 26/1981.