Dreszer z Ruschów Emilia

Dreszer z Ruschów Emilia (1861–), działaczka patriotyczna i społeczna. Ur. 10 X 1861 w Kielcach, była córką Bernarda i Teofili z Zielińskich. Ojciec i jej bracia Karol i Ludwik brali udział w powstaniu 1863–64.

W Częstochowie, wraz z mężem → Janem Dreszerem i dziećmi, zamieszkała w 1900. Wcześniej Dreszerowie przebywali w Mszczonowie, Jadowie i Grodzisku k. Warszawy (mąż był tam urzędnikiem sądowym). Dreszer była znaną działaczką patriotyczną i narodową, np. w 1905 angażowała się w pomoc uczniom rządowego Gimnazjum Męskiego podczas → strajku szkolnego. → Stanisław Nowak wymienia ją na pierwszym miejscu wśród osób, które „wykazały dużą odwagę cywilną, i które były do pewnego stopnia duszą strajku”. W opinii Nowaka „była wielką patriotką polską, kobietą nieugiętych zasad, niezdolną do żadnych kompromisów, bardzo energiczną, umiejącą zagrzać młodzież do wytrwałej i zaciętej walki o polską szkołę”. O jej odwadze świadczy fakt, że 1 XI 1905, podczas tzw. dni wolnościowych, dokonała otwarcia kościółka imienia Maryi w III Alei 56 (zamkniętego z polecenia władz rosyjskich). W 1905–06 była (wraz z mężem) współorganizatorką tajnych kompletów oświatowych dla uczniów, którzy bojkotowali szkołę rosyjską. W 1914–18 Dreszer należała do najczynniejszych kobiet działających w → Lidze Kobiet Pogotowia Wojennego; zasiadała w zarządzie okręgu częstochowskiego, później w Zarządzie Naczelnym tejże organizacji. Od 1919 należała do zarządu (pełniła funkcję wiceprzewodniczącej) organizacji częstochowskiej → Zrzeszenia Kobiet Polskich. Wspierała Towarzystwo Dobroczynności dla Chrześcijan. W początkach 1919 wyjechała z mężem do Dubna na Wołyniu.

W małżeństwie (od 1877) z Janem Dreszerem mieli czterech synów: → Zygmunta, → Gustawa Konstantego, Rudolfa, → Juliusza. Odznaczona była Medalem Niepodległości (1932) i Krzyżem Niepodległości (1938).

Juliusz Sętowski, Cmentarz ewangelicko-augsburski w Częstochowie. Przewodnik biograficzny, Częstochowa 2006, s. 28, 34; – Stanisław Nowak, Z moich wspomnień, cz. II, Częstochowa 1902–1914, Częstochowa 1933, s. 61, 63, 83; – Przemysław Olstowski, Generał Orlicz-Dreszer (1889–1936). Dowódca wojskowy i działacz społeczno-polityczny, Toruń 2000, s. 9, 108, 300; – Wspomnienia uczestniczek walk o niepodległość 1915–1918, t. II, Warszawa 1929, s. 165; – „Gazeta Częstochowska” 1910, nr 1, s. 1; „Goniec Częstochowski” 1919, nr 26, s. 3; „Niepodległość” (Londyn) 1958, t. VI, s. 119; – materiały (wypisy z ksiąg meldunkowych) w zbiorach Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy Muzeum Częstochowskiego.