Dreszer (Drescher) Jan August

Dreszer (Drescher) Jan August (1863–1931), adwokat, sędzia pokoju, notariusz, radny miejski, działacz polityczny, społeczny i niepodległościowy. Ur. 17 IV 1863 w Warszawie, był synem majstra tkackiego Jana Augusta i Berty z Aleksanderów, bratem Juliusza Adolfa (1865–1924), działacza „Proletariatu”, Polskiej Partii Socjalistycznej, zesłańca na Syberię, właściciela zakładu elektrotechnicznego.

Dreszer pochodził z drobnomieszczańskiej rzemieślniczej rodziny niemieckiej osiadłej w Królestwie Polskim w I połowie XIX w. Jego ojciec, prowadzący własny zakład tkacki w Zduńskiej Woli, uważał się za Polaka. Po przeniesieniu się rodziców do Warszawy, Dreszer dość wcześnie musiał podjęć pracę zarobkową. W tym okresie związany był z partią „Proletariat”. Ukończył jednak gimnazjum. Pracował jako urzędnik telegraficzny w Warszawie, później był urzędnikiem w zarządzie powiatowym w Grodzisku Mazowieckim, sekretarzem sądów gminnych w Mszczonowie, później w Jadowie, wreszcie sekretarzem sądu powiatowego w Grodzisku. Po odbyciu praktyki w prywatnej kancelarii adwokackiej, w latach 90. XIX w. złożył wymagane egzaminy i otworzył własną kancelarię w Skierniewicach. W 1900 osiadł w Częstochowie, gdzie prowadził kancelarię adwokacką (przy II Alei 40, później przy II Alei 33). Zaangażowany był w działalność społeczną i polityczną. Od tr. działał w ruchu narodowym, należał do Ligi Narodowej. W ciągu kilku lat stał się wybitnym działaczem Narodowej Demokracji; z ramienia tego ugrupowania uczestniczył w 1906 w wyborach do Dumy Państwowej. W czerwcu 1906 współtworzył w Częstochowie → Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. Działał też w innych organizacjach na terenie miasta, m.in. w Straży Ogniowej Ochotniczej, zasiadał w zarządach: od 1907 → Polskiej Macierzy Szkolnej, a od 1909 → Towarzystwa Opieki Szkolnej. W 1908 był współzałożycielem oddziału częstochowskiego → Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. W 1905, po wybuchu strajku szkolnego, stał na stanowisku bojkotu szkoły rosyjskiej, był jednym z organizatorów tajnych kompletów oświatowych. W 1906 uczestniczył w tworzeniu w Częstochowie gimnazjum polskiego. Po zniesieniu przez Narodową Demokrację bojkotu szkół rosyjskich, wystąpił z tego ugrupowania. Dreszer był członkiem, później (do 1915) wiceprezesem → Towarzystwa Pożyczkowo-Oszczędnościowego. W 1913 wraz ze → Stanisławem Bzowskim otworzył Koncesjonowane Biuro Komisowe zajmujące się lokatami kapitałowymi, kupnem i sprzedażą nieruchomości. Po wybuchu wojny wsparł działalność Legionów Polskich J. Piłsudskiego. Należał do → Polskiej Organizacji Wojskowej (POW), od 1917 kierował Towarzystwem → „Piechur” będącym ekspozyturą POW. Brał żywy udział w organizowaniu sądownictwa polskiego, był sędzią pokoju. W 1917 został wybrany do Rady Miejskiej; pracował tam w komisji finansowo-budżetowej. W lipcu tr. aresztowany przez Niemców, był przetrzymywany w Częstochowie, następnie do stycznia 1918 internowany w Havelbergu. Zwolniony ze względu na podeszły wiek, przyjechał do Częstochowy. Od końca 1919 krótko był sędzią pokoju w Dubnie na Wołyniu, skąd powrócił do Częstochowy. W listopadzie 1920 został notariuszem w Działoszynie, potem zawód ten wykonywał w Wieruszowie, Żelechowie i Sosnowcu. Zm. 27 XII 1931 w Sosnowcu, pochowano go na cmentarzu ewangelickim w Warszawie, kwatera ogólna J, rząd 7, grób nr 9. Odznaczony Krzyżem Niepodległości.

W małżeństwie (od 1877) z Emilią Rusch, działaczką niepodległościową, przewodniczącą → Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego w Częstochowie, miał czterech synów: Zygmunta (1888–po 1938), inżyniera społecznika, działacza politycznego, posła na Sejm, Gustawa Konstantego (1889–1936) i Rudolfa Eugeniusza (1891–1958) – generałów Wojska Polskiego, Juliana (Juliusza) Bronisława, adwokata.

Polski słownik biograficzny, t. V (S. Pomarański), Kraków 1939–1946, s. 368–369; Eugeniusz Szulc, Cmentarz ewangelicko-augsburski w Warszawie. Zmarli i ich rodziny, Warszawa 1989, s. 101, 102; – Polska. Księga adresowa dla przemysłu, handlu i rolnictwa, 1916, s. 280 (tu: Drescher); Przewodnik po Częstochowie i okolicy, Warszawa 1909, s. 144; – „Goniec Częstochowski” 1907, nr 26 s. 2, 1912, nr 48, s. 3, 1917, nr 45, s. 3, nr 137, s. 3, 1918, nr 8, s. 3, 1919, nr 271, s. 3, 1920, nr 264, s. 3; „Wiadomości Częstochowskie” 1906, nr 29, s. 6, nr 79, s. 3, nr 117, s. 2; – Archiwum Państwowe w Częstochowie, Akta miasta Częstochowy 27/34, t. IX, k. 2989, 2990, Magistrat Częstochowy 5011, s. 9.