Dąbrowskiego 14

Udostępnij

Dąbrowskiego 14, kamienicę wybudowano w początkach XX w. przy ul. Szkolnej (wówczas była pod nr. 10); od czerwca 1918, po zmianie nazwy ulicy, z adresem przy ulicy Dąbrowskiego. Posiadała charakterystyczny wykusz w części frontowej; sięgał on powyżej I piętra, został rozebrany przypuszczalnie jeszcze przed 1939. Budynek należał do → Czesława Bagieńskiego, nauczyciela, właściciela 8-klasowego Gimnazjum Filologicznego, które funkcjonowało w tym miejscu w 1907–12. Od 1907 w budynku działało → Towarzystwo Śpiewacze „Lutnia”; odbywały się kameralne koncerty muzyczne, występy chórów, kabaretów, wieczornice i zabawy taneczne. W 1906–14 prezentowały się amatorskie zespoły aktorskie. Począwszy od 1913 przez trzy lata siedzibę miało tu → Gimnazjum Męskie → Wincentego Szudejki. We wrześniu i październiku 1914, ze względu na pojemną salę na I piętrze, w której mogło zmieścić się kilkaset osób, organizowano tu spotkania wysłanników Józefa Piłsudskiego (m.in. pisarzy – Wacława Sieroszewskiego i Wacława Daniłowskiego) z mieszkańcami Częstochowy; działo się to w ramach akcji mającej zachęcić częstochowian do wstępowania w szeregi Legionów Polskich. Od 1915 w budynku funkcjonował → Magistrat miasta Częstochowy (na piętrze była główna sala magistracka). W II połowie 1916 na parterze otwarto Biuro Zgłoszeń do Wojska Polskiego; rekrutowano tu żołnierzy do Legionów Polskich. W 1916–18 działało Gimnazjum Realne im. św. Józefa prowadzone przez ks. Stanisława Kronenberga. W czasie I wojny światowej gmach służył też samorządowi miasta Częstochowy; odbywały się tu zebrania → Rady Miejskiej. W lipcu 1917 przeniesiono tu biura meldunkowe. Od września 1918 znajdowała się w tym miejscu siedziba nowo otwartego gimnazjum Towarzystwa Opieki Szkolnej. W latach 20. i 30. w budynku, który był wówczas własnością Zarządu Miejskiego, znajdowała się Szkoła Powszechna nr 2. W 1925–39 w gmachu mieściła się Biblioteka Miejska im. Władysława Biegańskiego kierowana przez → Wiktorię Wolańską; początkowo usytuowana była na parterze, później przeniesiono ją na I piętro. W czasie okupacji, po przywróceniu przez Niemców nauczania powszechnego, od 3 XI 1940 funkcjonowały tu Polska Szkoła Powszechna nr 2 (uczęszczało do niej 322 dzieci) i Polska Szkoła Powszechna nr 14 (650 dzieci). W 1941–42 w niezwykle trudnych warunkach działało tu pięć szkół powszechnych (nr 1, 2, 4, 6 i 7). Od października 1940 w budynku miały siedzibę ochronki (przedszkola dla chłopców i dziewcząt) nr 2 i 14 Rady Opiekuńczej Miejskiej (później → Polskiego Komitetu Opiekuńczego); kierowały nimi Helena Mączka i Genowefa Polak. Po 1945, aż do II połowy lat 70. XX w., w budynku funkcjonowały szkoły. Były to Szkoła Powszechna nr 2 (później zmieniała nazwy – Szkoła Ogólnokształcąca Stopnia Podstawowego, następnie Szkoła Podstawowa nr 2), przez krótki czas w I połowie lat 50. XX w. na parterze od strony ulicy Dąbrowskiego Państwowa Szkoła Muzyczna. Po tym, jak przeniesiono stąd Szkołę Podstawową nr 2, obiektem zawiadywała Wyższa Szkoła Pedagogiczna (później Akademia im. Jana Długosza, a od 2018 Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. J. Długosza); znajdował się tu Instytut Artystyczny (obecnie Instytut Plastyki Wydziału Artystycznego UHP), z sal wykładowych korzystał też Wydział Humanistyczno-Pedagogiczny WSP. W 2011 fasada budynku oraz dziedziniec zostały gruntownie wyremontowane: zachowano detale pierwotnej architektury, wymieniono pokrycie dachu, drzwi, okna, a cały gmach ocieplono. Koszty remontu pokryło Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

„Gazeta Wyborcza Częstochowa” 2007 (6 III), s. 3, 2011 (30–31VII), s. 3 (11 X), s. 3; „Głos Narodu” 1946, nr 225, s. 2; „Goniec Częstochowski” 1916 (22 X), s. 5, nr 268, s. 3, 1917, nr 165, s. 8, 1918, nr 185, s. 3; – Handlowiec. Kalendarz dla spraw handlu i przemysłu m. Częstochowy na 1914 r., [Częstochowa 1914?]; Książka adresowa m. Częstochowy 1947, Częstochowa 1947, s. 52; – „Szkolnictwo miasta Częstochowy 1939–1941” (rękopis w zbiorach biblioteki Muzeum Częstochowskiego); – materiały w zbiorach Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy Muzeum Częstochowskiego.

Autor: → Juliusz Sętowski

Następne hasło
→ Dąbrowskiego 16

Ostatni Grosz... czytaj

Błeszno... czytaj

Dźbów... czytaj

Ostatnio dodane


Miejski Uniwersytet Powszechny

instytucja kulturalno-oświatowa utworzona w 1929 z inicjatywy częstochowskiego → Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Organizatorem był Wydział Oświaty i... więcej::

Zakład Freblowski Stanisławy Ligęzówny

w 1912 Stanisława Ligęzówna (Ligenzówna) podjęła starania o powołanie w Częstochowie kantoru pośrednictwa dla nauczycielek. Od tegoż roku pod nazwą... więcej::

Kościółek i szpital – przytułek św. Jakuba

wybudowane (kaplica była murowana, a przytułek drewniany) jako zespół szpitalny w 1586 z fundacji Jakuba Zalejskiego, pisarza celnego... więcej::

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka (ok. 1872–1929), działacz spółdzielczy i sportowy. Ur. w Moskwie, był synem Joela Wulfa i Dobry Elki z Wileńczyków. Chajutin do Częstochowy przybył... więcej::

Mamy
już:

800 haseł