Czechowski Stefan

Udostępnij

Czechowski Stefan (1908–91), pseudonim Los. Pedagog, oficer Wojska Polskiego i Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej (ZWZ-AK), działacz społeczny. Ur. 30 XI 1908 w Częstochowie, był synem Piotra (ok. 1881–1939), majstra w Hucie „Częstochowa”, i Antoniny z Morawców (ok. 1888–1919).

Czechowski ukończył w 1928 → Państwowe Męskie Seminarium Nauczycielskie im. T. Kościuszki w Częstochowie. Od tr. pracował jako nauczyciel w Szkole Powszechnej w Przyrowie (w powiecie częstochowskim). W 1929 powołany do służby wojskowej, ukończył Szkołę Podchorążych w Gródku Jagiellońskim, a później odbył (w stopniu sierżanta podchorążego) praktykę w → 27 pułku piechoty (pp) w Częstochowie. W 1930–33 uczył w Szkole Powszechnej nr 8 w Częstochowie. W 1932–34 był sekretarzem zarządu → Towarzystwa Popierania Kultury Regionalnej (→ Częstochowskie Towarzystwo Naukowe). W 1933 ukończył Państwowy Wyższy Kurs Nauczycielski i od 1938 studiował w Państwowym Instytucie Nauczycielskim w Warszawie. Zmobilizowany w sierpniu 1939, w stopniu podporucznika, był dowódcą kompanii 27 pp. W wojnie z Niemcami 1939 walczył wraz z kompanią do pierwszych dni października tr.; w okolicach Biłgoraja został ranny. Podleczony, uniknąwszy niewoli, powrócił do Częstochowy. Uczył w Szkole Powszechnej nr 17, a także był jednym z organizatorów tajnego nauczania. Włączył się również w działalność ZWZ-AK, sprawował funkcję komendanta dzielnicy Śródmieście. Był dwukrotnie aresztowany; ujęty po raz drugi 4 VI 1942, został osadzony w więzieniu na Zawodziu w Częstochowie, a później wywieziony do karnego obozu pracy w Austrii. W grudniu 1943 udało mu się zbiec dzięki pomocy austriackiej organizacji antyhitlerowskiej i przedostać do kraju. Był dowódcą oddziału ZWZ-AK na Kielecczyźnie; w batalionie „Centaur” majora Pawła Bierzyńskiego „Rocha”, później kapitana K. Dąbrowskiego „Cichego”. Brał udział w licznych akcjach bojowych, m.in. w okolicach Bystrzanowic, Koniecpola, Żarek, Janowa, Przyrowa. W sierpniu 1944, w czasie akcji „Burza” jako porucznik dowodził kompanią II batalionu „Centaur” 27 pp Armii Krajowej. Maszerował wraz z oddziałem z pomocą walczącej Warszawie, a później do końca tr. walczył w okolicach Włoszczowy i w powiecie częstochowskim. W połowie stycznia 1945 po demobilizacji powrócił do Częstochowy i rozpoczął pracę w szkolnictwie. Aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa (UB), od maja do listopada tr. więziony był na Zawodziu. Po zwolnieniu został zweryfikowany przez komisję przy Departamencie Personalnym Wojska Polskiego w stopniu kapitana piechoty w stanie spoczynku. Od 1947, po dokończeniu studiów w Instytucie Pedagogicznym Związku Nauczycielstwa Polskiego (ZNP) w Warszawie, uczył w → Liceum Pedagogicznym w Częstochowie. W 1963 ukończył studia na Uniwersytecie Warszawskim. Od tr. był nauczycielem, później zastępcą dyrektora → Studium Nauczycielskiego. Jako człowiek uzdolniony muzycznie organizował i prowadził chóry, zespoły muzyczne przy oddziale grodzkim ZNP oraz przy miejscowym Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, później chór kombatantów II wojny światowej. Działał w sekcji kultury Ośrodka Motorowego „Włókniarz”. Zm. 28 IX 1991 w Częstochowie, pochowany został na cmentarzu Kule, w kwaterze 48, rząd II, grób nr 6. Odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych (dwukrotnie), Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami i in.

Czechowski był dwukrotnie żonaty. W pierwszym małżeństwie miał syna Stefana, inżyniera. Jego drugą żoną była Bogumiła Swadowska, nauczycielka.

Juliusz Sętowski, Cmentarz Kule w Częstochowie. Przewodnik biograficzny, Częstochowa 2005, s. 52–53; Słownik biograficzny ziemi częstochowskiej, t. I, pod red. A.J. Zakrzewskiego (Z. Grządzielski), Częstochowa 1998, s. 29–30; – Wojciech Borzobohaty, „Jodła”. Okręg radomsko-kielecki ZWZ-AK 1939–1945, Warszawa 1988; – „Gazeta Częstochowska” 1997 nr 1, (Z. Łęski) s. 11; „Ziemia Częstochowska” 1984, t. XV, s. 68; – informacje żony, Bogumiły Swadowskiej z Częstochowy.

Autor: → Juliusz Sętowski

Zobacz inne hasła z kategorii: → Osoby

Poprzednie hasło
→ Cyklodromy

Ostatni Grosz... czytaj

Błeszno... czytaj

Dźbów... czytaj

Ostatnio dodane


Miejski Uniwersytet Powszechny

instytucja kulturalno-oświatowa utworzona w 1929 z inicjatywy częstochowskiego → Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Organizatorem był Wydział Oświaty i... więcej::

Zakład Freblowski Stanisławy Ligęzówny

w 1912 Stanisława Ligęzówna (Ligenzówna) podjęła starania o powołanie w Częstochowie kantoru pośrednictwa dla nauczycielek. Od tegoż roku pod nazwą... więcej::

Kościółek i szpital – przytułek św. Jakuba

wybudowane (kaplica była murowana, a przytułek drewniany) jako zespół szpitalny w 1586 z fundacji Jakuba Zalejskiego, pisarza celnego... więcej::

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka

Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka (ok. 1872–1929), działacz spółdzielczy i sportowy. Ur. w Moskwie, był synem Joela Wulfa i Dobry Elki z Wileńczyków. Chajutin do Częstochowy przybył... więcej::

Mamy
już:

800 haseł