Cyklodromy

Cyklodromy, owalne tory o nawierzchni ziemnej przeznaczone do jazdy kolarskiej. W Częstochowie pierwszy o długości 375m powstał wiosną 1893 na terenie fabryki włókienniczej Mottów; wybudowali go z inicjatywy z inicjatywy → Edmunda Wodzińskiego członkowie towarzystwa cyklistów Częstochowscy Towarzysze przy wsparciu finansowym dyrekcji zakładów. W 1895 tor kolarski wybudował częstochowski oddział Warszawskiego Towarzystwa Cyklistów. Dwa cyklodromy znajdowały się na ul. Teatralnej – pierwszy należący do T. Kurasiewicza działał przynajmniej od 1901 do 1914 u zbiegu ulic Teatralnej (nr 3) i Jasnogórskiej, drugi będący własnością Wilhelma Bajera funkcjonował od 1909 pod nr 12. W 1904–13 towarzystwo cyklistów-Koło Kolarskie Raków wybudowało i użytkowało tor znajdujący się pomiędzy ulicami Kolejową (Syrokomli), Aleksandrowską (Towiańskiego), Wesołą (Limanowskiego). W 1908–14 działał cyklodrom T. Zdrojewskiego: przy ul. Wieluńskiej 8, a od III 1912 przy III Alei 52, k. domu Franciszka D. Wilkoszewskiego. Od jesieni 1911 do 1928 (?) funkcjonował tor kolarski będący własnością T. Kurasiewicza przy ul. Szkolnej 15a (Dąbrowskiego); korzystali z niego głównie członkowie sekcji kolarskiej Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia” (→ Lutnia. Towarzystwo Śpiewacze „Lutnia”). Przy cyklodromach znajdowały się, prowadzone głównie przez właścicieli, punkty sprzedaży, wynajmu i reperacji rowerów. Organizowano tam imprezy kulturalne – występy orkiestr, cyrków, towarzyszące przeważnie zawodom sportowym, w zimie urządzano ślizgawki.

Eligiusz Małolepszy, Jacek Chowaniec, Zarys dziejów kolarstwa do 1914 roku, „Kultura Fizyczna”, Prace naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie 1997, z. I, s. 41, 42, 43, 44, 46; Jan Nowak, „Ruch sportowy w Częstochowie (1887–1937)”, Wrocław 1973 (maszynopis w zbiorach Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy Muzeum Częstochowskiego), s. 232, 233, 234; Roman Sitkowski, Raków. Dzieje częstochowskiej dzielnicy, Częstochowa-Raków 2018.