Buhle Ludwik (Louis) Eugeniusz

Buhle Ludwik (Louis) Eugeniusz (1879–1961), właściciel przedsiębiorstwa budowlanego. Ur. 18 VII 1879 w Łodzi, był synem Juliusza (ok. 1836–), farbiarza, i Julii z Nestlerów (ok. 1843–).

Buhle był majstrem ciesielskim; 2 VII 1906 został przyjęty do cechu ciesielskiego w Częstochowie. W tr. wraz z inżynierem architektem → Augustem Allertem założył w Częstochowie → Przedsiębiorstwo Budowlane Allert i Buhle z siedzibą przy III → Alei 53 (później Wilsona 8). Przynajmniej od 1913 Buhle był starszym cechu ciesielskiego. Prowadzone przez niego przedsiębiorstwo, które od 1908 posiadało filię w Łodzi (przy ul. Radwańskiej 9), w Częstochowie wykonało wiele budowli: kamienic szkół, fabryk, kościół, szpital. Były to m.in.: pawilon fabryki „La Czenstochovienne”, wybudowany w 1908–13 → Szpital Towarzystwa Dobroczynności dla Żydów na Zawodziu, kościół → ewangelicko-augsburski zrealizowany w okresie 1912–13, kamienica → Szymona Landaua z 1912 (przy I Alei 11), szkoła rzemieślnicza z 1926 (przy ul. Kościuszki 21). Firma wykonała też szereg budowli poza Częstochową: w Sosnowcu, Czeladzi, Będzinie, Porębie, Zawierciu, Myszkowie, Mijaczowie, Pabianicach. Buhle wykazywał dużą aktywność na rzecz parafii ewangelicko-augsburskiej w Częstochowie: był członkiem kolegium kościelnego, od 1909 wchodził w skład komitetu budowlanego kościoła ewangelickiego, a po jego wybudowaniu był fundatorem (wraz z rodzinami Franków i Roederów) trzech witraży (przedstawiających narodzenie, chrzest i zmartwychwstanie Chrystusa) do prezbiterium kościoła, ufundował też (w 1925 i 1928) dwa dzwony (mały i średni) do kościoła. Buhle był członkiem → Straży Ogniowej Ochotniczej. W czasie okupacji niemieckiej został reichsdeutschem. Prowadził kombinat budowlany składający się z 11 przedsiębiorstw, w którym świadomie zatrudniał pozostających bez pracy nauczycieli gimnazjów i liceów częstochowskich. Dawał też pracę absolwentom szkół średnich, chroniąc ich przed wywózką do Rzeszy na roboty. Ukrywał Żydów i udzielał im pomocy; w jego willi (przy ul. Kazimierza i Pułaskiego) ukrywali się Eugenia i Bunio Herbstowie. Pomógł też przetrwać okupację późniejszemu kierownikowi muzycznemu Polskiego Radia we Wrocławiu Piotrowi Łobozowi. Wykorzystując swoje kontakty z Niemcami, spowodował uwolnienie z więzienia w Częstochowie kilku przetrzymywanych tam osób, m.in. w 1940 Stefana Gawlika. W 1944 został zatrzymany na jakiś czas przez Niemców, bowiem jego syn Jerzy, aby uniknąć służby w Wehrmachcie, zbiegł z Częstochowy i ukrywał się. Przed 16 I 1945, kiedy to Rosjanie wkroczyli do Częstochowy, Buhle w obawie przed represjami z ich strony wraz z żoną wyjechał do Niemiec. W 1950 prezydent Częstochowy pozbawił go polskiego obywatelstwa i orzekł przepadek majątku. W 1955 wrócił wraz z żoną do Częstochowy i starał się o zwrot mienia; w 1957 Sąd Powiatowy w Częstochowie powołując się na dekret z 1946, potwierdził jednak przepadek majątku. Zm. 29 V 1961 w Częstochowie, pochowany został na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w kwaterze 4, rząd I, grób nr 7.

W małżeństwie z Alwiną Fibig (16 IV 1883 – 27 I 1967) miał pięcioro dzieci; synów: Jerzego, Kurta Ludwika, który zmarł (w 1910) jako dziecko, córki – Ellę Zofię zamężną za Alfredem Franke, Mary Alwinę zamężną za Jerzym Nowackim, przemysłowcem z Łodzi, Edytę Karolę, zamężną za Teodorem Juliuszem Bettingiem, właścicielem fabryki z Leszna.

Henryk Kurzawa, Dzieje parafii ewangelicko-augsburskiej w Częstochowie, Częstochowa 2001; Ludomir Kucharski, Franciszek Patrzyk, Franciszek Sobalski, Z dziejów rzemiosła Częstochowy, Częstochowa 1966, s. 26; – „Dziennik Częstochowski” 1906, nr 121, s. 2, nr 124, s. 2; „Gazeta Częstochowska” 1909, nr 60, s. 8, nr 145, s. 4; „Gazeta w Częstochowie” 1997, nr 94, s. 3; „Goniec Częstochowski” 1913, nr 176, s. 2, 1931, nr 49; Handlowiec. Kalendarz dla spraw handlu i przemysłu m. Częstochowy na 1914 r., [Częstochowa 1914?], s. 183, 287; „Kurier Codzienny” 1926, nr 26, s. 3, nr 29, s. 3; „Tygodnik Ilustrowany” 1912, nr 46, s. 975; „Życie Częstochowy” 1961, nr 129, s. 6, 1967, nr 25, s. 9 (dotyczy żony Alwiny); – Urząd Stanu Cywilnego w Częstochowie, akt zgonu nr 706/1961.