„Brygada”. Koło Sportowe Brygada

„Brygada”. Koło Sportowe Brygada, utworzone początkowo jako sekcja piłkarska → Stowarzyszenia Pracy Społeczno-Wychowawczej im. Marszałka J. Piłsudskiego. Od 1931 funkcjonowała jako Koło Sportowe „Brygada”. Mecze rozgrywało na boisku → Ogniska Obrony Niepodległości (przy ul. Pułaskiego). Zespół piłkarski „Brygady” należał do wiodących w Częstochowie, w latach 30. piłkarze byli najlepszą drużyną podokręgu częstochowskiego Kieleckiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej, należeli także do najlepszych drużyn w województwie kieleckim. W sezonie 1935/36 wygrali rywalizację na szczeblu międzyokręgowym, gdzie przeciwnikami „Brygady” były zespoły: ŁTSG Łódź (mistrz łódzkiego OZPN), KS „Skoda” Warszawa (mistrz warszawskiego OZPN) i KS „Unia” Lublin (mistrz lubelskiego OZPN). W sezonie 1936/37 w rozgrywkach, które dawały bezpośredni awans do ligi państwowej, dwukrotnie pokonali drużynę „Unii” Lublin, z drużyną „Śmigłego” Wilno uzyskali zwycięstwo i ponieśli porażkę oraz dwukrotnie ulegli „Polonii” Warszawa. Gorszy stosunek bramek zadecydował, że obok „Polonii” Warszawa do ekstraklasy awansowała drużyna WKS „Śmigły” Wilno. Bramkarz „Brygady” Adolf Krzyk, sześciokrotnie w 1937 i 1939 reprezentował barwy Polski. Działały też sekcje: koszykówki (która dominowała w Częstochowie), lekkoatletyczna, boksu, zapasów, szermierki, pływania, tenisa ziemnego i stołowego, hokeja na lodzie. Bokserzy w 1939 zdobyli mistrzostwo Częstochowy, pokonując w decydującym meczu ŻSGS „Makkabi” oraz KS „Stradom”. W 1938 pokonali zespół TS „Wisła” Kraków. Koszykarze „Brygady” największy triumf odnieśli w 1939, zwyciężając w spotkaniu o mistrzostwo okręgu drużynę „Concordii” Piotrków. Siatkarze „Brygady” w 1936 wywalczyli mistrzostwo podokręgu częstochowskiego. Lekkoatleci tego klubu należeli do najlepszych w Śląskim Okręgowym Związku Lekkoatletycznym, a skoczkini wzwyż Genowefa Plucik reprezentowała Polskę. Jej najlepsze osiągnięcie – 146 cm – było zaledwie o 4,5 cm gorsze od osiągnięcia rekordzistki Polski w tej konkurencji – Krajewskiej. Klub działał do wybuchu wojny w 1939. Do czołowych działaczy należeli → Alfred Franke, kapitan → Stanisław Wołowiec, → Karol Jarzębiński, → Władysław Szor, → Alfred Szmekel, → Leon Rzykiecki, Stanisław Pach, → Edgar Jose, major → Rudolf Ostrihansky. Reaktywowany w marcu 1945 przez grupę byłych działaczy i zawodników pod nazwą CKS (Częstochowski Klub Sportowy). 16 VIII 1948 CKS połączył się z wielosekcyjnym, dobrze rozwiniętym – Międzyszkolnym Klubem Sportowym (MKS) → „Legion”. Powstał wówczas Klub Sportowy „Brygada” przy Stowarzyszeniu Kupców i Przemysłowców Polskich. „Brygada” prowadziła sekcje sportowe: piłki nożnej, tenisa ziemnego, bokserską, hokejową, siatkówki kobiet i mężczyzn. W tym okresie klub kontynuował, rozpoczętą w 1946 przez MKS „Legion”, budowę stadionu przy koszarach Zawady. Pod tą nazwą klub funkcjonował do 1949.

Eligiusz Małolepszy, Kultura fizyczna i przysposobienie wojskowe w Częstochowie i powiecie częstochowskim w latach 1918–1939, Częstochowa 1996, s. 64, 65, 66; – „Nasz Głos Powszechny” 1936, nr 5, s. 3; „Ostatnie Wiadomości Częstochowskie” 1932, nr 290, s. 4.