BiegańskaMieczysława
Biegańska Mieczysława (1866–1954), działaczka społeczna i oświatowa. Ur. 2 IV 1866 w miejscowości Gołaszewo w powiecie włocławskim, była córką Henryka Rozenfelda (1839–1907), inżyniera Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej w Częstochowie, i Ludwiki z Płoskich (1848–1933), siostrą lekarza Karola Rozenfelda-Rożkowskiego (→ Karol Rożkowski).
Biegańska ukończyła gimnazjum w Warszawie oraz wyższe kursy dla kobiet Baranieckiego w Krakowie. Ok. 1880 wraz z rodzicami przeniosła się do Częstochowy (mieszkali przy ul. Teatralnej 32 – obecnie al. Wolności 16). Pracowała jako nauczycielka w jednej z miejscowych pensji żeńskich; uczyła języka polskiego. Wspólnie z mężem doktorem → Władysławem Biegańskim angażowała się w różne działania społeczne: od 1906 r. była członkinią → Towarzystwa Szerzenia Wiedzy, od 1908 częstochowskiego oddziału → Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (PTK); w 1908–09 prowadziła bibliotekę oddziału, wygłaszała też odczyty na zebraniach PTK. Od 1909 należała do zarządu → Towarzystwa Opieki Szkolnej (TOS) w Częstochowie; działała w komisji zajęć pozaszkolnych, a w siedzibie TOS wielokrotnie wygłaszała odczyty dla nauczycieli (mówiła m.in. o karach szkolnych, także o charakterze dzieci w kontekście nauki szkolnej). Podczas → Wystawy Przemysłu i Rolnictwa w Częstochowie w 1909 Biegańską zaproszono do udziału w pracach komisji w dziale robót kobiecych. W 1915–17 wykładała na → kursach samokształceniowych w Częstochowie; w roku szkolnym 1915/16 prowadziła zajęcia na wyższym kursie przyrodniczym. W 1917, po śmierci męża, który zainicjował założenie publicznej biblioteki w mieście, Biegańska zajęła się jej organizacją (wraz z miejscowym bibliofilem → Stanisławem Biernackim). Po utworzeniu Biblioteki Miejskiej im. W. Biegańskiego przekazała do niej 100 tomów z księgozbioru męża. Interesowała się sprawą równouprawnienia kobiet: w czerwcu 1916 podczas otwarcia trzeciego cyklu kursów samokształcenia wygłosiła wykład Z historii ruchu kobiecego we Francji w II połowie XVIII w., w 1918 w artykule Z powodu ciągłych dyskusji nad równouprawnieniem politycznym kobiet (opublikowanym na łamach „Gońca Częstochowskiego”) zajęła głos w sprawie praw politycznych kobiet. W grudniu tr. została wybrana do zarządu Narodowej Organizacji Wyborczej Kobiet Polskich. Angażowała się też w działalność spółdzielczą; od 1918 była wiceprzewodniczącą komisji rewizyjnej Stowarzyszenia Spółdzielczego → „Jedność”. Zachęcona przez prof. Władysława Szumowskiego przygotowała i opublikowała biografię Władysław Biegański. Życie i praca (Warszawa 1930). Była też autorką szkicu Norwid o książce zamieszczonego w zbiorowej publikacji Wystawa książki polskiej oraz regionalizmu Częstochowy i okolicy 8–22 kwietnia 1934 (Częstochowa 1934). W początkach lat 50. blisko 1200 tomów z prywatnego księgozbioru pozostałego po mężu oraz jego osobiste pamiątki zapisała testamentem Głównej Bibliotece Lekarskiej w Warszawie. Doktor → Stanisław Nowak w swoich wspomnieniach tak scharakteryzował Biegańską: „w częstochowskim świecie kobiecym wysuwała się na czoło [...], była osobą bardzo wykształconą, wysoce inteligentną, nadzwyczaj oczytaną i dzielną pomocnicą swego męża w jego pracy naukowej [...] przygotowywała i segregowała materiał naukowy, robiła notatki, uwagi i korekty [...] Charakter miała twardy, nie znoszący opozycji, w towarzystwie umiała być miłą, rozmowną i nawet interesującą, odznaczała się dużą elokwencją i władała wyśmienicie literackim stylem, zarówno w mowie, jak i piśmie [...] Pomimo pewnych wad była osobą ze wszech miar interesującą”. Zm. 3 VI 1954 w Częstochowie, pochowana została w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Kule, w kwaterze 20, rząd I, grób nr 2.
W małżeństwie (od 1885) z lekarzem Władysławem Biegańskim miała dwie córki: → Halinę, zamężną Płodowską, która ukończyła studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, otrzymała stopień doktora filozofii, uczyła języka polskiego w gimnazjach częstochowskich. Druga córka Ludomira Wanda, zamężna Królikowska, ukończyła w 1908 Gimnazjum św. Anny w Krakowie, następnie studia chemiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim (w 1910 otrzymała tam stopień doktora chemii).
Juliusz Sętowski, Cmentarz Kule. Przewodnik biograficzny, Częstochowa 2005, s. 32 (biogram); – Elżbieta Surma-Jończyk, Książka – wspólna pasja Władysława i Mieczysławy Biegańskich, [w:] Władysław Biegański (1857–1917). Częstochowski lekarz, naukowiec i społecznik, pod red. J. Sętowskiego, Częstochowa 2007, s. 117, 121; – „Goniec Częstochowski” 1910, nr 148, s. 3, 1916, nr 143, s. 3, 1918, nr 203, s. 3, nr 282, s. 3; „Polski Miesięcznik Lekarski” 1917, nr 5 i 6, s. 264.
Autor: → Juliusz Sętowski
Zobacz inne hasła z kategorii: → Osoby
Poprzednie hasło
→ Białkowska Jadwiga Janina
Następne hasło
→ Biegański Władysław
Ostatnio dodane
Miejski Uniwersytet Powszechny
instytucja kulturalno-oświatowa utworzona w 1929 z inicjatywy częstochowskiego → Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Organizatorem był Wydział Oświaty i... więcej::
Zakład Freblowski Stanisławy Ligęzówny
w 1912 Stanisława Ligęzówna (Ligenzówna) podjęła starania o powołanie w Częstochowie kantoru pośrednictwa dla nauczycielek. Od tegoż roku pod nazwą... więcej::
Kościółek i szpital – przytułek św. Jakuba
wybudowane (kaplica była murowana, a przytułek drewniany) jako zespół szpitalny w 1586 z fundacji Jakuba Zalejskiego, pisarza celnego... więcej::
Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka
Chajutin (Hajutin) Szymon Szmerka (ok. 1872–1929), działacz spółdzielczy i sportowy. Ur. w Moskwie, był synem Joela Wulfa i Dobry Elki z Wileńczyków. Chajutin do Częstochowy przybył... więcej::